Wykład7

Podstawowe zalecenia dla żywności w Polsce

1. Jedz regularnie co najmniej 3 posiłki dziennie, każdy dzień rozpoczynając od śniadania.

2. Twoje codzienne pożywienie powinno zawierać różnorodną żywność pochodzenia roślinnego i zwierzęcego.

3. Spożywaj codziennie produkty zbożowe oraz warzywa i owoce. Warzywa najlepiej jeść na surowo lub krótko gotowane.

4. Dwa, a najlepiej trzy razy dziennie spożywaj mleko, biały ser lub jogurty bądź kefiry o obniżonej zawartości tłuszczu.

5. Mięso i jego przetwory jedz w ilościach umiarkowanych dwa lub trzy razy w tygodniu. Wybieraj mięso chude. W pozostałe dni jedz dania z. ryb i roślin strączkowych (fasola, groch, soja).

6. Ograniczaj ilość spożywanego tłuszczu. Do przyrządzania potraw tłuszcze zwierzęce zastępuj olejami lub oliwą z oliwek.

7. Ograniczaj spożycie soli kuchennej. Jedna płaska łyżeczka soli dziennie dodawana do potraw powinna ci wystarczyć. Nie dosalaj.

8. Zachowaj umiar w jedzeniu cukru i słodyczy. Zamiast słodyczy, jedz więcej owoców i warzyw.

9. Bądź aktywny ruchowo. Pomoże ci to utracić nadmiar dostarczonej z pożywieniem energii (kalorii). Pamiętaj, że ruch może często zastępować lekarstwo, a żadne lekarstwo nie zastąpi ruchu.

Metody oceny sposobu żywienia

Przez sposób żywienia określa się zespół zachowań dotyczących odżywiania człowieka, tzn. obejmuje:

• wybór produktów spożywczych,

• sposób ich przygotowania do spożycia,

• podział na poszczególne posiłki,

• regularność i częstotliwość ich spożywania,

• zwyczajową porę ich spożywania,

• upodobania lub zwyczaje w zakresie stosowania przypraw, słodzenia, solenia itp.

Sposób żywienia informuje:

• w jakich ilościach,

• jak często,

• w jakiej formie jest spożywane pożywienie przez człowieka w określonym przedziale czasowym.

Oceny sposobu żywienia można dokonać za pomocą różnych metod:

1. Metody jakościowe

- metoda punktowa

• metoda ankietowa

2. Metody ilościowe

• inwentarzowa

• wagowa

• teoretyczna

• analityczna

• Szacunkowa

3. Metody jakościowo-ilościowe

• wywiadu

• metoda bieżącego notowania

Metody oceny stanu odżywienia społeczeństwa

Stan odżywienia w świetle międzynarodowej terminologii jest to stan zdrowia wynikający ze zwyczajowego spożycia żywności, wchłaniania i wykorzystania wchodzących w jej skład składników odżywczych oraz działania czynników patologicznych wpływających na te procesy.

Celem oceny stanu odżywienia jest określenie realizacji zaleceń prawidłowego żywienia, wykrycie błędów w żywieniu, przyczyn niedożywienia i otyłości.

Badania wykonane przy ocenie stanu odżywienia umożliwiają ocenę stanu zdrowia oraz stwierdzenie przyczyn choroby.

Oceny stanu odżywienia dokonuje się na podstawie:

• wywiadu żywieniowego,

• badań lekarskich,

• badań antropometrycznych,

• badań biochemicznych.

Wywiad żywieniowy powinien być przeprowadzony przez dietetyka. Ocenia się sposób odżywiania, liczbę posiłków, rodzaj spożywanych produktów. Wywiad jest podstawą do stwierdzenia błędów w żywieniu.

Badania lekarskie obejmują:

• wywiad dotyczący stanu zdrowia,

• historię choroby,

• sytuację społeczno-ekonomiczną.

Badania antropometryczne obejmują pomiar:

• masy ciała, wysokości,

• obwodu czaszki, klatki piersiowej, grubości mięśni ramienia,

• fałdów skórno-tłuszczowych w różnych miejscach ciała.

Rozmieszczenie tłuszczu podskórnego w organizmie ma znaczenie u osób otyłych.

Obliczenie wskaźnika WHR (Waist/Hip Ratio) jest podstawą do określenia typu otyłości.

Pomiary antropometryczne umożliwiają ocenę zmian wywołanych niedoborem lub nadmiarem spożycia energii i składników odżywczych, a zatem wystąpienie wychudzenia lub otyłości.

Badania biochemiczne przeprowadza się na podstawie testów stwierdzających zawartość odpowiednich składników odżywczych w płynach ustrojowych, surowicy krwi, moczu, ślinie, np.:

• test dotyczący stężenia albumin w surowicy krwi,

• test na wydalanie witamin z moczem,

• test na stężenie kwasu foliowego, kwasu askorbinowego, żelaza w surowicy krwi.

2

---