FIZYKOTERAPIA ĆWICZENIE 5
ELEKTROSTYMULACJA
Jest to zabieg elektroleczniczy polegający na wywołaniu skurczu mięśnia za pomocą prądów impulsowych lub drażnienia zakończeń nerwów czuciowych w skórze.
Skurcz mięśnia można wywołać drażniąc bezpośrednio sam mięsień lub pośrednio drażniąc nerw.
FIZJOLOGICZNE PODSTAWY STYMULACJI UKŁADU NERWOWO- MIĘŚNIOWEGO:
Najmniejszą jednostką anatomiczną mięśnia jest komórka mięśniowa. Najmniejszą jednostką czynnościową mięśnia jest jednostka motoryczna mięśnia. W zależności od siły bodźca w mięśniu kurczy się wiele jednostek motorycznych.
JEDNOSTKI MOTORYCZNE:
1. Powolne toniczne włókna mięśniowe typu I-są to włókna, które kurczą się wolniej i słabiej, ale są bardziej wytrzymałe, wolniej się męczą. Zaopatrują je mniejsze neurony o cieńszych aksonach.
2. Szybkie fazowe włókna mięśniowe typu II- kurczą się szybko i silnie, ale szybko się męczą. Zaopatrują je większe neuronu o grubszych aksonach.
W czynnościach codziennych- włókna typu I
W czynnościach siłowych, wytrzymałościowych- dołączają się włókna typu II
Jeżeli będziemy pobudzać włókna mięśnia zdrowego to dojdzie do pobudzenia:
Włókna nerwu ruchowego
Włókien mięśniowych
W przypadku mięśnia odnerwionego, gdzie włókna i płytki ruchowe są uszkodzone, pobudzić można tylko włókna mięśniowe.
Mięśnie zawsze wykazują zdolność AKOMODACJI, czyli przystosowania się do narastania bodźca. Natomiast mięśnie odnerwione tracą tę zdolność i na narastający wolno prąd reagują skurczem.
W przypadku mięśni unerwionych normalnie- elektrostymulację stosuje się.
Dla włókien typu II częstotliwość 30-50 Hz a dla włókien typu I 10-20 Hz.
WSKAZANIA:
Cele sportowe
Uszkodzenie więzadeł stawu kolanowego
Niestabilność stawów w przykurczach mięśni
Przy złamaniach kości
Nieotrzymanie moczu
Zmniejszenie miejscowej ilości tkanki tłuszczowej
TECHNIKA ZABIEGU:
1. METODA JEDNOBIEGUNOWA- (elektrodą czynną) w celu pobudzenia nerwu lub mięśnia elektrodę czynną (mniejszą) umieszcza się na skórze w miejscu odpowiadającemu punktowi motorycznemu nerwu. Elektrodę bierną umieszcza się w pewnej odległości od elektrody czynnej.
Punkt motoryczny nerwu- miejsce na skórze, poniżej którego znajduje się najbliżej nerw ruchowy.
Punkt motoryczny mięśnia- jest to miejsce, w którym nerw ruchowy wnika w mięsień.
2. METODA DWUBIEGUNOWA (dwuelektrodowa)- wykonuje się przy użyciu dwóch elektrod tej samej wielkości układa się w miejscu przyczepu mięśnia a dokładnie w przejściu mięśnia w ścięgno. Katodę przyczepia się dystalnie a anodę proksymalnie. Tę metodę stosuje się w przypadku mięśni odnerwionych.
STYMULACJA MIĘŚNI ODNERWIONYCH
Uszkodzenie danego neuronu ruchowego powoduje porażenie wiotkie mięśni. Mięsień odnerwiony ulega zanikowi a co za tym idzie dochodzi do zmniejszenia objętości i kurczliwości. Mięsień odnerwiony pozostawiony bez stymulacji może doprowadzić do powstania wtórnych następstw, czyli do zaburzenia krążenia, uszkodzeń skóry, kości.
Odnerwiony mięsień początkowo pobudzamy długotrwałym skurczem, ale przerwa musi być 2-5 razy dłuższa niż skurcz. Później można wprowadzić krótsze impulsy.
Mięsień odnerwiony pobudzamy impulsem eksponencjalnym, możemy stosować impuls prostokątny, ale tylko wtedy, kiedy jest część włókien zdrowa. Używamy stymulacji dwubiegunowej.
Gdy nerw obwodowy zostaje uszkodzony (przecięcie, ucisk, zerwanie, nadmierne rozciągnięcie) to jego włókna nerwowe ulegają degeneracji w odcinku dystalnym od miejsca uszkodzenia do płytki motorycznej. Zaszycie przeciętego nerwu pozwala na proces regeneracji, czyli odrostu nerwu, czyli NEUROTYZACJI. Włókno osiowe nerwu odrasta od 1,4-2mm dziennie, dlatego proces regeneracji może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy.
Płytka motoryczna zachowana jest w mięśniu do 17 miesięcy. Jeżeli nie będziemy wykonywać stymulacji włókna mięśniowe ulegną zwyrodnieniu.
We wczesnym okresie porażenia 7-10 dni lub, gdy w rdzeniu toczy się stan zapalny mięśnie niedokładne mogą wykazywać wzmożoną aktywność na działanie prądu i w tym okresie stymulacji nie wykonujemy (przy porażeniach spastycznych też)
RODZAJ ZWYRODNIENIA |
CZAS IMPULSU (MS) |
CZAS PRZERWY (MS) |
Bardzo ciężkie zwyrodnienia |
400-600>1000 |
2000-5000 |
Ciężkie zwyrodnienia |
150-400 |
1000-3000 |
Średnio ciężkie zwyrodnienia |
50-150 |
500-1000 |
Nieznaczne zwyrodnienia |
40-50 |
50-150 |
Normalne mięśnie |
0,5-1 |
20 |