Zmienne - specyfika zmiennych w badaniach społecznych, wartości, typy, kwantyfikacja danych jakościowych etc.
Zmienne- mają swoje wartości (atrybuty) Wszystko co można powiedzieć o sobie lub innych wiąże się z wartościami zmiennych. Zmienne to logiczne pogrupowanie wartości (np. kobieta, mężczyzna to wartość, natomiast ich płeć to zmienna).
Właściwość empiryczna mająca dwie lub więcej wartości - jeżeli badana przez nas właściwość może przybierać różne wartości możemy ją potraktować jako zmienną.
-zmienna zależna - Zmienna, którą badacz chce wyjaśnić
-zmienna niezależna- to od czego zmienna zależna zależy, zmienna za pomocą której badacz chciałby wyjaśnić zmiany wartości zmiennej zależnej.
wartości - własności lub cechy które opisują dany przedmiot
Kwalifikacja danych jakościowych- każda obserwacja na początku ma charakter jakościowy. Kwalifikacja (liczbowe ujęcie czegoś co zostało zaobserwowane) sprawia, że badania są bardziej wyraziste i czytelne. Dane jakościowe są związane z wyjaśnieniem ideologicznym. Natomiast dane ilościowe łatwiej wykonać z wyjaśnieniem normatywnym. Pełne zrozumienie jakiegoś zagadnienia wymaga obu technik.
Podstawowe terminy: paradygmat aksjomat, teza, hipoteza
Paradygmat-fundamentalne modele czy układy odniesienia, których używamy, by uporządkować nasze obserwacje i zrozumienie. Paradygmatami są rozumowania naukowców - oczywiste prawdy, ogólne ramy, punkt widzenia. Paradygmaty w naukach społecznych oferują różne perspektywy, każda z nich uwzględnia pewne aspekty społecznego życia. Sposób patrzenia.
Aksjomat- albo założenia to podstawowe twierdzenie uznane za prawdziwe , na których opiera się teoria.
Teza- szczegółowe wnioski dotyczące relacji pomiędzy pojęciami, które wyciąga się z podstawowych założeń.
Hipoteza- jest szczegółowym sprawdzalnym oczekiwaniem wobec rzeczywistości, które wynika z ogólniejszej tezy.
Podstawowe błędy popełniane w badaniach.
Błąd ekologiczny - jest to założenie, że to czego dowiadujemy się o jednostce zbiorowej, mówi nam coś także o pojedynczych elementach, z których się ona składa
Przenoszenie wniosków z bardziej złożonej na prostszą jednostkę analizy, z wyższego na niższy poziom jest niewłaściwe.
Błąd indywidualizmu - powstaje gdy wnioski dotyczące grup, społeczeństw czy narodów są bezpośrednio wyciągane, wyprowadzane z danych otrzymanych dla jednostek.
Zasady budowania hipotez.
Hipoteza - proponowana przez nas odpowiedź jakiej można udzielić na pytanie badawcze. Jest ona wyrażona w postaci jasno określonego związku pomiędzy zmienną zależną i zmienną niezależną. Hipotezy to proponowane odpowiedzi ponieważ zostaną jeszcze zweryfikowane po przeprowadzeniu badań empirycznych
Hipotezy muszą zostać jasno sformułowane - wszystkie zmienne w niej występujące muszą zostać zdefiniowane - musi zdefiniować pojęciowo i operacyjnie wszystkie zmienne
Hipotezy są konkretne - badacz określa jakie są oczekiwane związki między zmiennymi w terminach kierunku.
hipotezy są sprawdzalne za pomocą dostępnych metod - muszą być znane metody za pomocą których zweryfikujemy naszą hipotezę
hipotezy naukowe nie są wartościujące - wartości wyznawane przez badacza, jego stronniczość czy subiektywne preferencje nie powinny wpływać na proces badawczy - jednak badacz musi być świadomy własnej stronniczości i starać się uczynić ją jawną.
Podstawowe cele badań.
Eksploracja- badania są kluczowe, -Zaspokojenie ciekawości badacza i jego pragnienia zrozumienia przedmiotu, -Zbadanie możliwości podjęcia szerszych badań, -Wprowadzenie metod do dalszych badań.
Opis- opis naukowy jest trafniejszy i dokładniejszy. Bada np. -Profile demokratyczne populacji z uwzględnieniem wieku i płci (badania demograficzne), -Badania marketingowe, -Statystki przestępczości.
Wyjaśnienie- badania wyjaśniające odpowiadają na pytania dlaczego.
Badania dynamiczne i zbliżone do dynamicznych.
Badania dynamiczne - zaplanowane, aby umożliwić obserwację tego samego zjawiska przez dłuższy czas
-Badania trendów - koncentrują się na zmianach w czasie wewnątrz populacji np. porównanie danych ze spisu powszechnego.
-Badanie kohort demograficznych - badacz analizuje zmiany zachodzące w konkretnych subpopulacjach np. w grupie wiekowej
-Badanie panelowe - dotyczą za każdym razem tego samego zbioru osób.
Konceptualizacja - istota procesu.
Konceptualizacja - proces w wyniku którego dochodzimy do znaczenia terminów - jego wynik pojęciem. W toku konceptualizacji powstaje szczególne, uzgodnione dla celów badawczych znaczenie pojęcia.
Operacjonalizacja i związane z nią wybory.
Operacjonalizacja to stworzenie konkretnych procedur badawczych
Zakres zmienności - czyli do jakiego momentu jesteśmy w stanie łączyć wartości w ogólniejsze kategorie. Nie powinno się mierzyć całego zakresu zmienności w każdym przypadku, powinno się brać to pod uwagę co jest potrzebne ze względu na cel badań.
Zmienność między skrajnościami - stopień precyzji - z jakim stopniem dokładności mamy określić różnicę między różnymi możliwymi wartościami składającymi się na daną zmienną. Tutaj ważny również jest cel badań.
Poziomy pomiaru:
poziom nominalny - zjawiska znajdujące się w jednej kategorii są sobie równe, lecz nie są równe zjawiskom znajdującym się w innej kategorii. Mierniki nominalne stanowią jedynie zbiór nazw lub cech
poziom porządkowy - zmienne o wartościach, które możemy logicznie uporządkować. Możemy porównać odpowiedzi innych że są bardziej niż, większe niż, możemy je uszeregować ale nie przyjmują one konkretnych liczb. Nie ważne są odległości między nimi
poziom interwałowy - Znana jest dokładna odległość między zmiennymi i jest ona stała. Może powiedzieć, że zmienne są różne, że są „bardziej” niż druga oraz możemy powiedzieć „o ile bardziej”
pomiar ilorazowy - zmienne mają naturalny punkt zerowy. Możemy stwierdzić że są różne, że są bardziej niż druga, o ile się różnią oraz możemy wyrazić stosunek ilościowy jednej do drugiej.