Immunitet materialny ma charakter częściowy i obejmuje tylko działalność wchodzącą w zakres sprawowania mandatu poselskiego; ma charakter bezwzględny, ponieważ nie ma żadnej procedury która umożliwiałaby jego uchylenie; za działania objęte immunitetem poseł odpowiada przed sejmem. Immunitet materialny działa także po wygaśnięciu mandatu. Immunitet formalny ma charakter zupełny, ponieważ odnosi się do wszystkich czynów popełnionych przez posła, które mogłyby podlegać procedurze karnej niezależnie od ich związku z wykonywanym mandatem; jego istotą jest uniemożliwienie prowadzenia postępowania karnego przeciwko posłowi; obejmuje wszystkie czyny poddane odpowiedzialności karnej niezależnie od tego czy zostały popełnione przed czy w trakcie sprawowania mandatu. Immunitet formalny wygasa waz z wygaśnięciem mandatu. Kto posiada prawo inicjatywy ustawodawczej to prawo konstytucyjne określonych podmiotów do wnoszenia projektów ustaw do sejmu. Podmiotami prawa inicjatywy ustawodawczej SA: posłowie, senat, prezydent, Rada Ministrów, grupa co najmniej 100 000 obywateli. Konstytucja - akt prawa pisanego o najważniejszej mocy prawnej w systemie danego państwa; akt uchwalana i zmieniany w szczególnej procedurze, trudniejszej niż procedura uchwalania i zmienia ustaw. Ogólna charakterystyka polskiej konstytucji: liczy 243 artykuły (artykuł - jednostka podziału konstytucji), ma 13 rozdziałów, system rządów: prezydencki albo parlamentarno-gabinetowy. System parlamentarno-gabinetowy: władza ustawodawcza jest silniejsza od władzy wykonawczej; wotum nieufności wobec rządu; wotum może być przeciwko całemu rządowi jak i przeciwko ministrom; rząd powinien mieć większość w sejmie; rząd jest powoływany po wyborach; odpowiedzialność polityczna (np. można rząd odwołać z powodów politycznych); głowa państwa jest powoływana przez parlament. System parlamentarny: to tzw. dualizm egzekutywy w ramach władzy wykonawczej jest głową państwa prezydent oraz rząd z premierem na czele. Kompetencje ty dwóch stron maja charakter ściśle rozgraniczony. Władza sprawowana przez prezydenta ma charakter ograniczony. System prezydencki: nie ma premiera, naród wybiera prezydenta, który ma bardzo silną pozycje ustrojową. Prezydent sam powołuje kierowników poszczególnych departamentów. System sądowniczy: jedną z podstawowych zasad demokratycznego państwa prawnego jest to, że tylko sądy mogą wymierzać sprawiedliwość. Źródła prawa konstytucyjnego: umowy międzynarodowe, ustawy (zadania i sposoby ich wykonywania), rozporządzenia, niektóre regulaminy (sejmu, senatu, pracy rady ministrów, itp.), akty prawa miejscowego. Zasady ustroju: zasada suwerenności narodu; władza zwierzchna należy do narodu (wola narodu, posiada legitymacje, nie dopuszcza dziedziczenia władzy po rodzinie, symbol wspólnoty politycznej, obowiązuje zasada wzajemności); demokracja przedstawicielska (sejm, senat, prezydent, radni); demokracja bezpośrednia (referendum ogólnokrajowe, referendum lokalne, obywatelska integracja obywatelska, konsultacje społeczne, zebranie ogólne mieszkańców wsi - zebranie ogólne mieszkańców sołectwa). Referendum ogólnokrajowe - nigdy nie jest obowiązkowym sposobem rozstrzygnięcia; ma dotyczyć spraw o szczególnym znaczeniu dla państwa (budżet państwa i organizacje naczelnych organów państwowych reguluje się tylko ustawą); przy głosowaniu frekwencja minimum 50 %). Referendum lokalne - podejmowane decyzje mogą być w sprawie samo opodatkowania mieszkańców gminy, obecność przy głosowaniu minimum 30 % (gminne, powiatowe, wojewódzkie). W dzienniku ustaw są opublikowane akty prawa powszechnie obowiązującego, a są nimi: konstytucja, ustawy, rozporządzenia i umowy międzynarodowe ratyfikowane.
|
|
Trybunał konstytucyjny: jedną z jego funkcji jest kontrola norm prawnych czyli orzekanie o zgodności aktów normatywnych z aktami wyższego rzędu kontroli, ma charakter następczy i może dotyczyć tylko aktów normatywnych, które już zostały ustanowione i maja charakter obowiązujący. Tylko w wyjątkowych przypadkach kontrola może mieć charakter prewencyjny a jedynym podmiotem upoważnionym do jej inicjowania jest prezydent RP. kontrola jest dokonywana w oparciu o kryteria: zgodność materialna, proceduralna i kompetencyjna. Inicjatywa kontroli może przybierać dwie formy proceduralne: inicjatywy kontrolnej (pytań prawnych), inicjatywy abstrakcyjnej (wniosków). Samorząd terytorialny: jego istota polega na wyodrębnieniu tzw. korporacji komunalnych oraz nadanie im statusu prawnego tak aby mogły same zarządzać swoimi sprawami. Samorząd terytorialny ma charakter uniwersalny i dotyczy całego państwa oraz wszystkich jego mieszkańców. Samorząd terytorialny dzieli się na 3 szczeble: województwo, powiat i gmina. Województwo - ma ustrój dualistyczny, który tworzy się w drodze ustawy która ma określić jego teren oraz siedzibę władz. Powiat - jest środkowym szczeblem samorządów lokalnych. Składa się z sąsiadujących ze sobą gmin lub obejmuje obszar całego miasta na prawach powiatu. Gmina - ma czysto samorządowy charakter a jej organami są: rada gminy będąca organem przedstawicielskim, w gminach wiejskich wójt oraz organ wykonawczy, a gdy siedziba gminy znajduje się w mieście prezydent miasta lub burmistrz. Cele i funkcje konstytucji: prywatna (jurydyczna) - składa się z norm prawnych; organizatorska - określa organizację najważniejszych organów w państwie; stabilizacyjna - ma powodować większą stabilność w państwie; programowa - możliwość programowania i wprowadzania określonych zmian; wychowawcza - zmienianie świadomości społecznej; integrująca - ludzie mogą się integrować z konstytucją. Najważniejsze rodzaje konstytucji: konstytucje pisane → ujęte w formie aktu lub aktów normatywnych, konstytucje niepisane → oparte na prawie zwyczajowym, konwenansach konstytucyjnych i prawach sądowych; konstytucja sztywna → ma wyższą moc prawną od ustawy (ustawy te nie mogą jej zmieniać i muszą być z nią zgodne), konstytucja elastyczne → zmienia się w taki sam sposób jak ustawy; konstytucje jednolite → zajmują cała materię konstytucyjną w jednym akcie, konstytucje złożone → składają się z kilku aktów, z których każdy reguluje pewien wycinek materii konstytucji; konstytucja stabilna → zwłaszcza USA gdzie konstytucja obowiązuje od 200 la, konstytucja zmienna → Francja, w tym samym czasie obowiązywało 30 kolejnych aktów konstytucji.
|
|
Immunitet materialny ma charakter częściowy i obejmuje tylko działalność wchodzącą w zakres sprawowania mandatu poselskiego; ma charakter bezwzględny, ponieważ nie ma żadnej procedury która umożliwiałaby jego uchylenie; za działania objęte immunitetem poseł odpowiada przed sejmem. Immunitet materialny działa także po wygaśnięciu mandatu. Immunitet formalny ma charakter zupełny, ponieważ odnosi się do wszystkich czynów popełnionych przez posła, które mogłyby podlegać procedurze karnej niezależnie od ich związku z wykonywanym mandatem; jego istotą jest uniemożliwienie prowadzenia postępowania karnego przeciwko posłowi; obejmuje wszystkie czyny poddane odpowiedzialności karnej niezależnie od tego czy zostały popełnione przed czy w trakcie sprawowania mandatu. Immunitet formalny wygasa waz z wygaśnięciem mandatu. Kto posiada prawo inicjatywy ustawodawczej to prawo konstytucyjne określonych podmiotów do wnoszenia projektów ustaw do sejmu. Podmiotami prawa inicjatywy ustawodawczej SA: posłowie, senat, prezydent, Rada Ministrów, grupa co najmniej 100 000 obywateli. Konstytucja - akt prawa pisanego o najważniejszej mocy prawnej w systemie danego państwa; akt uchwalana i zmieniany w szczególnej procedurze, trudniejszej niż procedura uchwalania i zmienia ustaw. Ogólna charakterystyka polskiej konstytucji: liczy 243 artykuły (artykuł - jednostka podziału konstytucji), ma 13 rozdziałów, system rządów: prezydencki albo parlamentarno-gabinetowy. System parlamentarno-gabinetowy: władza ustawodawcza jest silniejsza od władzy wykonawczej; wotum nieufności wobec rządu; wotum może być przeciwko całemu rządowi jak i przeciwko ministrom; rząd powinien mieć większość w sejmie; rząd jest powoływany po wyborach; odpowiedzialność polityczna (np. można rząd odwołać z powodów politycznych); głowa państwa jest powoływana przez parlament. System parlamentarny: to tzw. dualizm egzekutywy w ramach władzy wykonawczej jest głową państwa prezydent oraz rząd z premierem na czele. Kompetencje ty dwóch stron maja charakter ściśle rozgraniczony. Władza sprawowana przez prezydenta ma charakter ograniczony. System prezydencki: nie ma premiera, naród wybiera prezydenta, który ma bardzo silną pozycje ustrojową. Prezydent sam powołuje kierowników poszczególnych departamentów. System sądowniczy: jedną z podstawowych zasad demokratycznego państwa prawnego jest to, że tylko sądy mogą wymierzać sprawiedliwość. Źródła prawa konstytucyjnego: umowy międzynarodowe, ustawy (zadania i sposoby ich wykonywania), rozporządzenia, niektóre regulaminy (sejmu, senatu, pracy rady ministrów, itp.), akty prawa miejscowego. Zasady ustroju: zasada suwerenności narodu; władza zwierzchna należy do narodu (wola narodu, posiada legitymacje, nie dopuszcza dziedziczenia władzy po rodzinie, symbol wspólnoty politycznej, obowiązuje zasada wzajemności); demokracja przedstawicielska (sejm, senat, prezydent, radni); demokracja bezpośrednia (referendum ogólnokrajowe, referendum lokalne, obywatelska integracja obywatelska, konsultacje społeczne, zebranie ogólne mieszkańców wsi - zebranie ogólne mieszkańców sołectwa). Referendum ogólnokrajowe - nigdy nie jest obowiązkowym sposobem rozstrzygnięcia; ma dotyczyć spraw o szczególnym znaczeniu dla państwa (budżet państwa i organizacje naczelnych organów państwowych reguluje się tylko ustawą); przy głosowaniu frekwencja minimum 50 %). Referendum lokalne - podejmowane decyzje mogą być w sprawie samo opodatkowania mieszkańców gminy, obecność przy głosowaniu minimum 30 % (gminne, powiatowe, wojewódzkie). W dzienniku ustaw są opublikowane akty prawa powszechnie obowiązującego, a są nimi: konstytucja, ustawy, rozporządzenia i umowy międzynarodowe ratyfikowane.
|