Międzynarodowe stosunki gospodarcze, UJK, ekonomia 3 rok, msg


Międzynarodowe stosunki gospodarcze - opracowanie zagadnień na ćwiczenia

Opracowanie na podstawie: „Międzynarodowe stosunki gospodarcze”

  1. Budnikowski W-wa 2003, Opracował : Łukasz Cichowicz , IV rok Administracja

 
 
 

Powstanie i rozwój gospodarki światowej 

Rozwój gospodarczy jest procesem nabierającym w coraz większym stopniu wymiaru międzynarodowego. Postęp techniczny sprawia, że podział pracy od początku XIX w. rozszerza się  poza granice jednego  kraju i zaczyna obejmować swym zasięgiem coraz większą część świata.

Głównym czynnikiem powodującym internacjonalizację procesu gospodarowania jest postęp techniczny. Przez kolejne wieki rozwój gospodarczy nabierał tempa. Szczególnie szybko rozwijał się w okresie XV - XVII wieku, gdyż w tym okresie wielkich odkryć geograficznych. Postęp w rewolucji przemysłowej prowadził do dalszej intensyfikacji podziału, pracy, a co za tym idzie także handlu zagranicznego.

Obecnie rozwój gospodarki światowej jest na bardzo wysokim poziomie. Powstanie i upowszechnienie się telewizji, a zwłaszcza satelitarnego przekazu obrazu stało się czynnikiem zwiększającym jednolitość rynku światowego, m.in. przez upowszechnianie wzorców konsumpcji. 

Współczesny handel międzynarodowy 

Najważniejszą formą międzynarodowej współpracy gospodarczej pozostaje handel międzynarodowy. Szybki wzrost gospodarczy należy szukać w postępie technicznym. Druga rewolucja przemysłowa znacznie bardziej zwiększyła możliwości międzynarodowego podziału pracy w przemyśle niż w rolnictwie i górnictwie.

W jej wyniku nastąpił szybki rozwój handlu wewnątrzgałęziowego, czyli handlu polegającego na tym, że  dwa kraje produkują  towary określonej grupy(np. telewizory) i je eksportują, a jednocześnie s nie sprowadzaj a inne towary tej samej grupy towarowej z zagranicy.

Druga rewolucja przemysłowa umożliwiła rozwój międzynarodowej kooperacji przemysłowej, czyli międzynarodowego podziału pracy w dziedzinie podzespołów i części, na niespotykaną skalę. 

Międzynarodowa konkurencyjność  

Można określić jako zdolność danego kraju do wytwarzania i sprzedaży na rynkach zagranicznych dóbr i usług, które są tańsze i/lub lepsze od oferowanych przez inne kraje.

Międzynarodowa konkurencyjność danego kraju zależy przede wszystkim od wydajności pracy, jednak uzależniona jest od wielu czynników: konkurencyjność przedsiębiorstw danego kraju, tempo postępu technicznego, poziom edukacji społeczeństwa, polityka ekonomiczna i społeczna prowadzona przez rząd (np. polityka pieniężna). 

Międzynarodowe stosunki gospodarcze - pojęcie i zakres 

Definiowane jest jako część ekonomii zajmująca się transakcjami między krajami w dziedzinie towarów i usług, przepływami finansowymi i ruchem czynników produkcji. Obszar badawczy międzynarodowych stosunków gospodarczych, tak jak pozostałych dyscyplin ekonomicznych, jest taki sam AK w ekonomii. Czynnikiem wyróżniającym MSG jest to, iż badają one w sposób szczegółowy tę część procesu gospodarowania, która ma wymiar międzynarodowy. 
 

Prowadzenie analiz w MSG 

Analiza pozytywna - to analiza, w której badamy określone zachowanie ekonomiczne bez formułowania rekomendacji, czyli z analizą pozytywną w MSG mamy do  czynienia wówczas, gdy próbujemy odpowiedzieć na pytanie rozpoczynające się od słów: co jest, czy jest lub jaki jest. 

Analiza normatywna - to analiza, która zawiera opinie wartościującą. Czyli możemy  powiedzieć, że z analizą normatywną w MSG mamy do czynienia wówczas, gdy staramy się odpowiedzieć na pytania rozpoczynające się od słów: co powinno być. 

Klasyczne teorie handlu międzynarodowego 

Merkantylizm - był doktryną ekonomiczną i polityczną zalecającą popieranie wywozu własnych towarów przy jednoczesnym ograniczeniu importu z myślą o zyskaniu ten sposób nadwyżek złota. Ukształtował się w XVI w. a jego korzenie wiążą się z powstaniem w zachodniej Europie, zwłaszcza we Francji, monarchii absolutnych. 

Teoria przewagi absolutnej 

Twórcą  tej teorii był A. Smith, który zauważył jaki wpływ na wydajność pracy pojedynczych robotników ma specjalizacja i związany z nią podział pracy. Na tej podstawie stwierdza także, że tego typu specjalizacja, odbywająca się w ramach jednej gospodarki, pozwala na zwiększenie ilości wytwarzanych dóbr, to można to rozciągnąć na stosunki gospodarcze między krajami. Wskazuje także na kryterium, które decyduje o wyborze kierunku specjalizacji. Kryterium takim powinny być absolutne różnice w kosztach wytwarzania (lub wydajności pracy). Wskazuje także na przyczyny, które mogą sprawiać, że między poszczególnymi krajami występują  różnice w kosztach wytwarzania. Do przyczyn tych należą różnice w wyposażeniu w zasoby naturalne lub nabyte. 

Teoria przewagi komparatywnej 

Teoria przewagi komparatywnej (względnej) została sformułowana przez D. Ricarda. Istotą tej teorii jest to, że wymiana międzynarodowa może być korzystna dla obu partnerów także w sytuacji gdy jeden z partnerów wytwarza większość towarów taniej niż drugi. Do uzyskania korzyści z handlu międzynarodowego wystarczy bowiem istnienie względnych różnic w kosztach wytwarzania (wydajności produkcji) w obu krajach. Korzystna dla obu stron wymiana, co jako pierwszy zauważył Ricardom może mieć bowiem miejsce także wówczas, gdy między krajami występują w tej dziedzinie różnice względne. Gdy, mówiąc obrazowo, kraj będący tańszym (wydajniejszym) producentem obu towarów nie ma nad droższym (mniej wydajnym) producentem jednakowej przewagi w produkcji obu dóbr. 
 
 
 
 

Twierdzenie Heckschera - Ohlina 

Istotą tej teorii jest powiązanie kierunków specjalizacji poszczególnych krajów z wielkością posiadanych przez nie zasobów czynników produkcji. Ponieważ jednak jako punkt wyjścia przyjmuj się tu nadal koncepcje Ricarda, musi to także znaleźć odbicie w założeniach modelu, nieco innych od klasycznego.

Założenia te są następujące:

  1. Są dwa kraje i dwa towary

  2. Są dwa jednolite czynniki produkcji: praca i kapitał

  3. Oba czynniki są niezbędne do wytworzenia każdego z towarów

  4. Jeden z towarów jest  bardziej pracochłonny, a drugi bardziej kapitałochłonny

  5. W obu krajach stosowane są identyczne technologie produkcji

  6. W obu krajach istnieje doskonała konkurencja

  7. W obu krajach są identyczne gusty

  8. Koszty transportu nie są brane pod uwagę

  9. Nie występują bariery ruchu towarów za granicę

  10. Występuje doskonała mobilność czynników produkcji wewnątrz kraju przy braku mobilności między krajami.

 

Twierdzenie Heckshera - Ohlina można sformułować następująco: kraj będzie eksportował te towary, do wytworzenia których zużywa się relatywnie dużo czynnika produkcji w danym kraju względnie obfitego, a sprowadzał z zagranicy towary, których produkcja wymaga relatywnie dużo czynnika produkcji w danym kraju względnie rzadkiego. W twierdzeniu tym wskazuje się zatem jednoznacznie na przyczynę występowania przewagi danego kraju w produkcji określonego dobra, a przyczyną tą jest różne wyposażenie w czynniki produkcji. 

Założona w twierdzeniu Heckschera - Ohlina specjalizacja krajów w dziedzinie tych produktów, do wytworzenia których potrzeba przede wszystkim czynnika produkcji obficie występującego w danym kraju, może mieć wpływ na jego cenę.

Specjalizacja polega jednak na zmniejszeniu produkcji dobra, do wytwarzania którego zużywa się relatywnie dużo czynnika produkcji  w danym kraju rzadkiego.  

Korzyści skali produkcji 

Wewnętrzne korzyści skali - pojawiają się wówczas, gdy wzrost wielkości produkcji wewnątrz przedsiębiorstwa pozwala na obniżenie przeciętnych kosztów 

Zewnętrzne korzyści skali - jest to spadek przeciętnych Kostów powstały nie w wyniku zwiększenia się skali produkcji w danym przedsiębiorstwie, ale wielkości produkcji danej  branży. 

Handel wewnątrzgałęziowy 

Ma miejsce wówczas, gdy dany kraj jednocześnie eksportuje i importuje podobne typy wyrobów. 

Istnieje kilka miar pozwalających na ukazanie intensywności handlu wewnątrzgałęziowego. Istotą jest porównanie salda obrotów handlu międzynarodowego w danej branży z ich łączną wielkością. Miernik ten, nazywany jest najczęściej indeksem handlu wewnątrzgałęziowego. 

Inną przyczyną obrotów wewnątrzgałęziowych jest związana ze strategią marketingową wielkich koncernów polityka różnicowania produktu. Polityka ta polega na różnicowaniu cech użytkowych oraz ceny produktów z myślą o ich sprzedaży innym grupom nabywców.

Dodatkowym elementem przemawiającym za utrzymaniem wymiany wewnątrzgałęziowej, a co za tym idzie dotychczasowego asortymentu produkcji, jest także to, że przedsiębiorstwa wytwarzające dany produkt przez dłuższy okres odnoszą tzw. dynamiczne korzyści skali. Są to korzyści polegające na obniżeniu średnich kosztów produkcji danego dobra w wyniku jego długoletniego wytwarzania. 

Przyczyny międzynarodowych przepływów czynników produkcji  

Głównym motywem powodującym przemieszczanie się czynników produkcji przez granicę jest chęć uzyskania większego dochodu. Migracja siły roboczej ma zatem miejsce, gdy występuje różnica w poziomie płacy między krajem a zagranicą, a wywóz kapitału wtedy, gdy zastosowany za granica przynosi większy zysk niż w kraju.

Międzynarodowemu ruchowi czynników produkcji może dodatkowo sprzyjać trudność lub niemożność ich zastosowania na rynku wewnętrznym. Podobnie w okresie depresji gospodarczej wolny kapitał, który nie może znaleźć korzystnej lokaty na rynku krajowym, wykazuje znacznie większą gotowość do przeniesienia się za granicę. 

Międzynarodowe przepływy kapitału 

Przez przepływ kapitału w szerokim znaczeniu rozumie się wszelkie odnotowywany w bilansie płatniczym ruch kapitału przez granicę. Podmiotami uczestniczącymi w tak rozumianym obrocie kapitałowym mogą być przedsiębiorstwa, gospodarstwa domowe, banki komercyjne, budżety różnych szczebli oraz ban centralny. 

Przez przepływ kapitały w wąskim znaczeniu rozumie się podejmowanie zysku przed podmioty gospodarcze inne niż bank centralny. 

Krótkookresowy ruch kapitału - występuje jeżeli okres spłaty wywiezionego lub przywiezionego kapitału nie przekracza jednego roku . 

Długookresowy ruch kapitału - występuje jeżeli okres spłaty wywiezionego lub przywiezionego kapitału przekracza jeden rok. 

Lokaty na rynku walutowym - obejmują krótkookresowe lokowanie kapitału na zagranicznym rynku w formie depozytów krótkoterminowych oraz niektórych papierów wartościowych z myślą o uzyskaniu zysku większego niż możliwy do osiągnięcia na rynku krajowym. 

Kredyty handlowe - to kredyty związane bezpośrednio z wymianą towarową. Są one udzielane przez eksportera importerowi i często są elementem zwiększającym konkurencyjność danego towaru. 

Inwestycje portfelowe 

Są to długookresowe lokaty w zagranicznych papierach wartościowych, w zwłaszcza w obligacjach i akacjach. 

Teoria portfolio - w myśl tej koncepcji inwestor może osiągnąć wyższą stopę zysku przy danym ryzyku lub dana stopę zysku przy mniejszym ryzyku w sytuacji, gdy  dysponuje portfelem akcji zróżnicowany, w ściśle określony sposób. 

Kredyty finansowe 

Polegają na postawieniu do dyspozycji kredytobiorcy określonych środków finansowych bez ograniczenia dotyczącego sposobu i ich spożytkowania. 

Absorpcja krajowa - polega na zużyciu dóbr na potrzeby konsumpcji i inwestycji oraz wydatków rządowych ponad możliwości gospodarki narodowej. 

Inwestycje bezpośrednie 

Jest to podejmowanie od podstaw samodzielnej działalności gospodarczej za granica lub też przejmowanie kierownictwa już istniejącego przedsiębiorstwa.

Kierowanie działalnością gospodarczą za granica jest cechą odróżniającą inwestycje bezpośrednie od inwestycji portfelowych. 

Korporacje transnarodowe - są to przedsiębiorstwa, które posiadają udziały w firmach zlokalizowanych więcej niż w jednym kraju i kontrolują te udziały. 

Przyczyny międzynarodowych przepływów siły roboczej 

Główna przyczyną międzynarodowych przepływów czynników produkcji jest chęć uzyskania przez ich posiadaczy wyższego dochodu.

Oprócz  tego, międzynarodowe przepływy siły roboczej pozostają, bez porównania w większym stopniu niż przepływy kapitałowe, pod wpływem czynników pozaekonomicznych.

Czynniki pozaekonomiczne mogą być Główną, a niekiedy jedyną przyczyną podjęcia decyzji  o migracji. Bardzo często o migracji decydują względy polityczne lub ideologiczne. 

Ekonomiczne skutki migracji siły roboczej 

Migracja siły roboczej, podobnie jak wywóz kapitału, powoduje istotne konsekwencje ekonomiczne. Najważniejsza pozytywną stroną migracji zarobkowej dla kraju pochodzenia siły roboczej jest zmniejszenie jej podaży na wewnętrznym rynku pracy. Ponieważ są to w większości kraje mające nadwyżki siły roboczej, emigracja zwiększa możliwość zatrudnienia części ludności dotąd bezrobotnej. 

Polityka handlowa 

Jest to całość przedsięwzięć państwa zmierzających do wpływania na wielkości strukturę eksportu i importu danego  kraju. 

Pojęcie i rodzaje cła 

Cło - jest to opłata pobierana przy przekraczaniu przez towar granicy celnej danego kraju. 

Cło importowe - czyli opłata pobierana przy imporcie danego towaru 

Cło eksportowe - czyli opłata pobierana przy wywozie towarów 

Cło tranzytowe - czyli opłata pobierana od towarów zagranicznych przewożonych przez obszar danego kraju 

Celem ceł fiskalnych jest uzyskanie wpływów finansowych  do budżety państwa 

Celem ceł ochronnych jest ochrona krajowych producentów przed konkurencją zagraniczną 

O cle ad walorem, najczęściej stosowanym, mówimy wówczas, gdy stawka celna podawana jest jako wskaźnik procentowy, a wielkość cła jest ustalana jako odsetek od centy towaru

(Przykład: wartość samochody wynosi 50 tyś zł, stawka celna 20%, to wielkość cła wyniesie 10 tyś zł) 

O cle specyficznym mówimy wówczas, gdy stawki celne podawane są w odniesieniu do ilości danego towaru 

Cło mieszane jest kombinacją cła specyficznego i cła ad walorem.  

Taryfa celna - czyli klasyfikacja towarów i odpowiadających im stawek celnych. Te ostatnie mogą być przy tym podawane także jako stawki maksymalne i minimalne 

Taryfa jednokolumnowa - ustalana jest wówczas, gdy dany kraj traktuje przywożone towary jednakowo, bez względu na ich kraj pochodzenia 

Taryfy wielokolumnowe -  każda z kolumn zawiera stawki celne odnoszące się do towarów pochodzących z określonej grupy krajów 

Wartość celna towaru - jest to podstawa ustalania wielkości cła 

Stopień protekcji celnej 

Miarą ogólnego stopnia protekcji rynku danego kraju przez cła jest średnia stawka celna. Stawkę tę możemy obliczać w dwojaki sposób. Sumując stawki celne nakładane w danym kraju na wszystkie rodzaje importowanych dóbr i obliczając ich średnia, otrzymujemy nieważoną średnią stawkę celną. Z kolei dzieląc wielkość wpływów z ceł uzyskiwanych w ciągu roku przez dany kraj przez wielkość wydatków na import, uzyskujemy ważoną średnią stawkę celną. 

Bariery pozataryfowe  

Nazywane tak są środki, bariery inne niż cła 

Pierwszą grupa środków pozataryfowych są bariery parotaryfowe, czyli środki, których stosowanie powoduje uruchomienie mechanizmu identycznego lub zbliżonego do mechanizmu cła.

Do tych środków zalicza się: opłaty wyrównawcze, podatki nakładane na niektóre dobra (np. artykuły luksusowe w krajach rozwijających się, produkty rolne pochodzenia tropikalnego w krajach rozwiniętych). 

Do najważniejszych środków pozataryfowych należą ograniczenia ilościowe, dobrowolne ograniczenia eksportu, różnego rodzaju normy techniczne oraz subsydia eksportowe. 

Ograniczenie ilościowe(każda kwota) to bezpośrednie wyznaczenie przez państwo ilości lub wartości określonych dóbr, które mogą być wwiezione do kraju w określonym czasie. Ograniczenie to ma najczęściej charakter wyznaczenia kontyngentu ilościowego. 

Licencje importowe - czyli dokumenty zezwalające importerom na przywóz z zagranicy określonej ilości towarów 

Dobrowolne ograniczenie eksportu (ang. voluntary export restraints), znane także jako VERy, to porozumienie między krajem importującym a eksportującym, w którym ten ostatni zobowiązuje się ograniczyć eksport danego dobra do określonego limitu. 

Inne bariery pozataryfowe 

Przeszkodą w dostępie na niektóre rynki mogą być obowiązujące na nich normy techniczne i sanitarne, czyli przepisy dotyczące parametrów, jakim powinny odpowiadać towary sprzedawane na danym rynku. 

Wymóg składnika krajowego - jest ograniczeniem handlowym pozataryfowym. Wymóg ten może przyjmować dwie zasadnicze formy. Pierwsza z nich polega na zobowiązaniu krajowego podmiotu kupującego importowane wyroby finalne do pokrycia określonej części popytu zakupami na rynku wewnętrznym.

Druga forma tego ograniczenia polega na żądaniu, aby wszyscy producenci określonych wyrobów finalnych działający na danym rynku pokrywali określoną część popytu na podzespoły i części potrzebne do ich wytworzenia dostawami z rynku krajowego. 

Reguły pochodzenia - czyli zasady określające, jaka część wartości produktu sprzedawanego na warunkach preferencyjnych musi być dodana na obszarze danego ugrupowania. 

Subsydia - to wszelkiego rodzaju wsparcia udzielane przez rząd krajowym podmiotom gospodarczym 

Dumping - to sprzedaż dobra za granica po cenie niższej od uzyskiwanej za to dobro na rynku krajowym. 

Dumping sporadyczny - jest procesem przejściowym i krótkookresowym. Występuje on w sytuacji, gdy w wyniku trudnych do przewidzenia okoliczności przedsiębiorstwo ma do dyspozycji więcej danego dobra niże przeciętnie i w celu uniknięcia strat decyduje się na sprzedaż posiadaną nadwyżkę odbiorcom zagranicznym po cenie niższej od krajowej, a nawet kosztów. 

Dumping łupieżczy - to utrzymywana czasowo sprzedaż danego dobra na rynku zagranicznym poniżej ceny krajowej lub nawet poniżej kosztów wytwarzania.  

Dumping stały - nazywany również międzynarodową dyskryminacją cenową, ma miejsce wówczas, gdy przedsiębiorstwo mające odpowiednią pozycję  monopolistyczną sprzedaje za granica dany produkt ciągle poniżej kosztów lub po cenie niższej niż na rynku krajowym. 
 

Kartel międzynarodowy - jest porozumieniem producentów dotyczącym podziału rynku w celu uzyskania zysku monopolistycznego praz równomiernego rozłożenia strat między producentami w okresie spadku popytu.

(Przykład: OPEC - Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową) 

Integracja ekonomiczna - jest to proces scalania gospodarek narodowych poszczególnych krajów i tworzenia z nich  jednego organizmu gospodarczego przez usuwanie ograniczeń w przepływie towarów i czynników produkcji oraz tworzenie podobnych warunków konkurencji.

Integracja realna - czyli scalanie gospodarek poszczególnych krajów bez tworzenia przez państwo organizacyjnych ram porozumienia integracyjnego lub też przy minimalnym zaangażowaniu na tym polu. 

Strefa wolnego handlu - jest najprostszą forma porozumienia integracyjnego. Jest to porozumienia, którego członkowie likwidują wszystkie cła i ograniczenia pozataryfowe we wzajemnych stosunkach handlowych, pozostawiając krajom członkowskim swobodę stosowania narzędzi polityki handlowej wobec krajów spoza ugrupowania. W zależności od intencji krajów członkowskich strefa wolnego handlu może dotyczyć wszystkich towarów lub tylko ich części.

(Przykład: CEFTA - Środkowoeuropejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu) 

Unia celna - jest porozumieniem handlowym, w którym kraje członkowskie nie tylko eliminują bariery celne i pozataryfowe we wzajemnych obrotach handlowych, ale także prowadza wspólną politykę handlową wobec krajów trzecich.

(Przykład: UE) 

Wspólny rynek - jest to porozumienie, w którym kraje członkowskie znoszą w stosunkach wzajemnych ograniczenia w obrocie dobrami i usługami, prowadzą wspólna politykę handlową wobec krajów trzecich oraz wprowadzają nieskrępowany ruch czynników produkcji (pracy i kapitału) wewnątrz ugrupowania. 

Unia ekonomiczna - to wyższa forma wspólnego rynku, w którym kraje członkowskie dokonały także harmonizacji wszystkich rodzajów polityki, mających wpływ na warunki konkurencji na rynkach narodowych. Przedmiotem takiej harmonizacji są przede wszystkim polityka podatkowa, monetarna i społeczna. 

Unia polityczna - będąca unifikacją części lub całości polityki zagranicznej i obronnej. 

Międzynarodowa współpraca w dziedzinie liberalizacji obrotów handlowych 

Zasada wzajemności - polega na uznaniu konieczności obustronnego charakteru ustępstw w dziedzinie ułatwienia dostępu do swego runku 
 
 
 
 
 
 

Zasada niedyskryminacji - polega na obowiązku jednakowego traktowania przez każdy kraj członkowski wszystkich swych partnerów należących do GATT (System Powszechnych Preferencji Celnych) 

Dążenie GATT do realizacji zasady niedyskryminacji wyraża także tzw. klauzula narodowa. W myśl tek klauzuli towary pochodzące z zagranicy nie mogą być na danym rynku traktowane gorzej od produktów krajowych. 

Bilans płatniczy 

Jest to zestawienie wszystkich transakcji dokonywanych między rezydentami krajowymi a zagranica w danym okresie, najczęściej jednym roku. 

Bilans obrotów bieżących (rachunek bieżący) to zestawienia płatności danego kraju wynikające z międzynarodowego obrotu towarami i usługami, dochodów z kapitału i transferów jednostronnych. 

Bilans handlowy, będący zestawieniem płatności z tytułu eksportu i importu dóbr. 

Bilans usług, będący zestawieniem płatności z tytułu obrotów usługami między rezydentami krajowymi a zagranicą. Najważniejszą pozycję w tej części bilansu obrotów bieżących stanowią na ogół transakcje zakupu i sprzedaży usług transportowych 

Bilans procentów i dywidend (saldo obrotów), będący zestawieniem wpływów i wydatków z tytułu  obsługi kapitału i pracy (krajowej za granica i zagranicznej w kraju). 

Bilans transferów jednostronnych (transfery bieżące), będący zestawieniem transakcji stanowiących jednostronny przepływ dóbr, usług lub środków finansowych, któremu nie towarzyszy przepływ płatności lub dóbr i usług w drugą stronę. 

Bilans obrotów kapitałowych (rachunek kapitałowy i finansowy, który jest zestawieniem transakcji zakupu i sprzedaży szeroko rozumianych aktywów, dokonywanych zarówno przez sektor prywatny, jak i bank centralny. 

Rachunek kapitałowy, który obejmuje transfery kapitałowe  charakterze bezzwrotnym przeznaczone na finansowanie środków trwałych, umorzenia długu oraz nabywanie i zbywanie aktywów niefininasowych i nieprodukowanych 

Rachunek finansowy, który obejmuje zestawienie trzech grup aktywów i pasywów finansowych: inwestycji bezpośrednich, inwestycji portfelowych oraz pozostałych inwestycji. 

Bilans obrotów wyrównawczych - zawiera przede wszystkim zmiany stanu oficjalnych rezerw danego kraju w walutach wymienialnych, specjalnych prawach ciągnienia i złocie. 

Transakcje autonomiczne - to transakcje, które zgodnie z nazwą, są zawierane niezależnie od stanu bilansu płatniczego 

Transakcje wyrównawcze - to transakcje, które dochodzą do skutku z myślą o wyrównaniu bilansu płatniczego 

Kurs walutowy - jest ceną jednej waluty narodowej wyrażoną w drugiej walucie. 

Rynek walutowy - to międzynarodowy rynek, a którym dokonują się przepływy walut między krajami. Rynek walutowy nie jest, w odróżnieniu od giełd, rynkiem ściśle określonej lokalizacji i strukturze organizacyjne. 

Transakcje spekulacyjne - są to transakcje zakupów i sprzedaży walut wynikające z chęci uzyskania dochodu biorącego się ze zmian kursu 

Transakcje hedgingowe - są to transakcje walutowe mające na celu wyeliminowanie ryzyka walutowego 

Polityka dostosowawcza - czyli świadome działanie państwa w kierunku przywracania zachwianej równowagi bilansu płatniczego 

Nadrzędnym celem polityki dostosowawczej, tak jak i automatycznych mechanizmów dostosowawczych , jeśli zlikwidowanie nadwyżki lub deficytu bilansu płatniczego, czyli przywrócenie równowagi zewnętrznej danej gospodarki. Współczesne państwo dąży także do osiągnięcia równowagi wewnętrznej, przez którą rozumie się najczęściej pełne zatrudnienie lub możliwie niewielkie bezrobocie oraz stabilne ceny lub możliwie niewysoką inflację. 

Polityka pieniężna - polega na oddziaływaniu przez państwo na wielkość wydatków przez zwiększanie lub zmniejszanie podaży pieniądza. Środkiem umożliwiającym państwu bezpośredni wpływ na podaż pieniądza jest stopa procentowa.   

Polityka fiskalna - polega na zmianie poziomu wydatków z budżetu i/lub podatków.  

Polityka przesuwania wydatków - jest to podejmowanie działań mających doprowadzić do przesunięcia części wydatków z dóbr krajowych na dobra zagraniczne lub, odwrotnie, z dóbr zagranicznych na dobra krajowe. 

Polityka kursowa - to świadoma polityka państwa zmierzająca do obniżenia lub podwyższenia ceny waluty narodowej w walutach innych krajów 

Dewaluacja - jest to zmniejszenie ilości złota lub waluty wymienialnej na złoto 

Rewaluacja - jest to zwiększenie ilości złota lub waluty wymienialnej na złoto 

Międzynarodowy system walutowy - jest to zespół zasad, procedur, instrumentów i instytucji niezbędnych do wykonywania płatności międzynarodowych 

System kursów płynnych kierowanych  ma cztery istotne właściwości:

 

Rodzaje polityki kursów, zwanych potocznie systemami lub reżimami, SA to następujące systemy:

 

System kasy emisyjnej - polega na formalnym zobowiązaniu się danego kraju do wymiany wybranej waluty obcej po sztywnym kursie.

Istota międzynarodowego transferu technologii

Rozwój cywilizacyjny nie pozostaje bez wpływu na rynek. Występowanie zjawiska postępu technicznego ma ogromny wpływ na procesy produkcyjne. Oprócz "krajowego" postępu technicznego występuje też zjawisko "transferu" rozwoju technologicznego z jednego kraju do drugiego. Przez transfer technologii rozumie się przepływ wiedzy i umiejętności technicznych, jakie można wykorzystać do procesów produkcyjnych określonych dóbr.

Pojęcie technologii można rozpatrywać w dwóch ujęciach: