Przestrogi dla Polski

(fragmenty)

Miasta

Przemysł trzyma wagi pieniędzy w Europie;
w którym kraju przemysł największy, do tego zbiega sie pieniędzy najwięcej, w którym kraju przemysłu mało, ten w teraźniejszym porównaniu politycznym jest ubogi i słaby. W tych krajach kwitnie przemysł, to jest fabryki, rękodzieła, handel, w których kwitna miasta.[...]
Ten miałko rzeczy bierze, który myśli iż dlatego miasta ubogie, że kamienice stoja puste, zrujnowane, brudne, i wszędzie gnoju pełno, a nie widzi, ze dlatego pustki, rumy i błocko, iż są przyczyny, które nie dozwalaja być miastom bogatymi. Ten nie ma żadnej znajomośći ekonomii krajowej, który sądzi, że porządkiemzwierzchnym, upstrzeniem domów i wywiezieniem błota zaludni miasta, wprowadzi do kraju handel i obfitość.
Bezpieczeństwo,sprawiedliwość i wolność są duszą przemysłu i handlu. Miasta powstaną, zaludnią sie, przysposobią rolnikowi sprzedaz, napełnią kraj rękodziełami i rzemiosły, zakrzewia handel, sprowadza mase pieniędzy, ułatwia Rzeczpospolitej miliony podatków, kiedy będą miały bezpieczeństwo, sprawiedliwość i wolność.[...]
Gdy już w krajach sąsiednich stan miejski przypuszczony jest do wszystkich urzędów cywilnych i wojskowych(pierwszeństwo i zaszczyt urodzenia i wszystkie tytularne dystynkcje i godności zostawiwszy przy szlachcie), gdy tam nabywanie dziedzictwa ziemi już mam wolnść, nie może bez naszego niebezpieczeństwa Polska odmówić miastom Rzeczpolspolitej tegoż prawa, albowiem gogatych mieszczan dzieci pójda z pieniędzmi za granicę szukać poczciwośći a miasta polskie zostaną ubogie.Sprawiedliwości, bezpieczeństwa ani wolności mieć nie mogą miasta, jeżeli w samym prawie jest niesprawiedliwość.

 

---