Ordynacja Podatkowa
Dział V
CZYNNOŚCI SPRAWDZAJĄCE
Celem czynności sprawdzających, dokowanych przez organy I instancji, jest:
1. Sprawdzenie terminowości.
a) składanych deklaracji,
b) wpłacania zadeklarowanych podatków,
2. Sprawdzanie poprawności deklaracji.
3. ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenie zgodności z przedstawionymi
Dokumentami.
Jeśli deklaracja zwiera błędy rachunkowe lub inne oczywiste omyłki, bądź została źle wypełniona, organ podatkowy:
1. koryguje deklarację, nanosząc poprawki lub uzupełnienia , jeżeli zmiana wysokości zobowiązania, kwoty nadpłaty, kwoty zwrotu podatku lub wysokości strat w wyniku tej korekty, nie przekracza 1000 zł.
2. zwraca się do składającego deklarację o jej skorygowanie oraz złożenie wyjaśnień wskazujących przyczyny, dlaczego deklarację podaje się w wątpliwość.
Na korektę dokonaną przez organ podatnik może wnieść sprzeciw do organu, który dokonał korekty, w terminie 14 dni od dnia doręczenie kopii skorygowanej deklaracji. Wniesienie sprzeciwu anuluje korektę.
Jeśli podatnik korzystał z ulgo podatkowych, organ podatkowy może zwrócić się do niego o okazanie dokumentów lub o złożenie fotokopii dokumentów, których posiadanie przez podatnika wymagają przepisy.
Organ podatkowy za zgodą podatnika, że dokonać oględzin lokalu mieszkalnego lub jego części, jeśli jest to konieczne do zweryfikowania zgodności stanu faktycznego z danymi zawartymi w deklaracji.
DZIAŁ VI
KONTROLA PODATKOWA
Organy podatkowe I instancji przeprowadzają kontrolę podatkową u podatników, płatników i inkasentów oraz następców prawnych (kontrolowani). Minister finansów jest również organem podatkowym I instancji, gdy należy skontrolować metody ustalanie ceny transakcyjnej między podmiotami powiązanymi.
Celem kontroli podatkowej jest sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego.
Kontrolowani mogą wyznaczyć osobę, która będzie ich reprezentować podczas kontroli oraz zgłosić ją naczelnikowi US, wójtowi, burmistrzowi (prezydentowi miasta).
Kontrolę podatkową podejmuje się z urzędu.
Organy podatkowe zawiadamiają kontrolowanego o zamiarze wszczęcia kontroli. Kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż 7 i nie później niż 30 dnia od dnia doręczenia zawiadomienia. Jeśli termin 30 dni zostanie przekroczony, wymagane jest ponowne zawiadomienie. Wszczęcie kontroli przed upływem 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia wymaga zgody kontrolowanego.
Nie zawiadamia się o zamiarze wszczęcia kontroli, jeżeli:
a) dotyczy zasadności zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego - VAT,
b) ma być wszczęte na żądanie organu postępowanie przygotowawcze o przestępstwo/skarbowe,
c) dotyczy przychodów nieujawnionych,
d) niezgłoszonej do opodatkowanie działalności gospodarczej,
e) ma być podjęta w oparciu o informacje o praniu brudnych pieniędzy lub terroryzmie,
f) ma przeciwdziałać popełnieniu przestępstwa,
g)dotyczy obrotu ewidencjonowanego na kasach rejestrujących lub spisu z natury.
Kontrola podatkowa jest przeprowadzana na podstawie imiennego upoważnienie udzielanego przez:
a) naczelnika US, jego zastępcę,
b) naczelnika UC, jego zastępcę,
c) wójta, burmistrza, starostę, marszałka województwa, skarbnika JST,
d) ministra finansów, jego zastępcę.
Wszczęcie kontroli następuje poprzez doręczenie kontrolowanemu upoważnienia do jej przeprowadzenia oraz okazanie legitymacji służbowej. W przypadku, gdy kontrola ma zapobiec popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego, wystarczy okazanie legitymacji. Upoważnienie należy dostarczyć kontrolowanemu w terminie 3 dni.
Kontrola powinna być przeprowadzona bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie wskazanym w upoważnieniu. W przypadku niezakończenia kontroli w terminie, kontrolujący musi o tym zawiadomić kontrolowanego, podać przyczyny przedłużenia kontroli oraz podać nowy termin zakończenia kontroli.
Kontrola przeprowadzana jest w siedzibie kontrolowanego, w miejscu przechowywania dokumentów, w miejscach związanych z prowadzeniem działalności, w godzinach jej prowadzenia i maksymalnie 8 godzin dziennie. Czynności kontrole mogą być przeprowadzane w siedzibie organu podatkowego, jeśli może to usprawnić kontrolę lub kontrolowany zrezygnował z uczestnictwa w czynnościach kontrolnych.
Przebieg kontroli dokumentuje się w protokole (wersja niekoniecznie papierowa), który zawiera w szczególności:
a) wskazanie kontrolowanego,
b) wskazanie kontrolujących,
c) przedmiot i zakres kontroli,
d) miejsce i czas kontroli,
e) ustalenia faktyczne (opis),
f) dokumenty dotyczące przeprowadzonych dowodów, etc.
Kontrolujący, który nie zgadza się z ustaleniami protokołu, może w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia, przedstawić wnioski i spostrzeżenia poparte dowodami. Kontrolujący musi rozpatrzyć i w terminie 14 dni zawiadomić kontrolowanego o sposobie ich załatwienia wraz z uzasadnieniem. Kontrola kończy się w dniu doręczenia protokołu kontroli.
Jeżeli w toku kontroli ujawnione zostaną nieprawidłowości, kontrolowany ma obowiązek zawiadamiać organ podatkowy o każdej zmianie miejsca zamieszkania, dokonanej w ciągu 6 miesiącu od zakończenia kontroli. W przeciwnym wypadku postanowienie o wszczęciu postępowania podatkowego zostanie doręczone na ostatni adres.
DZIAŁ VII
TAJEMNICA SKARBOWA
1. Zakres przedmiotowy.
Tajemnicą skarbową objęte są:
a) indywidualne dane zawarte w deklaracji oraz innych dokumentach, które składają podatnicy, płatnicy lub inkasenci. Za deklaracje uważa się także zeznania, wykazy oraz informacje, do których składania są zobowiązani podatnicy płatnicy oraz inkasenci.
b) objęto bowiem także inne informacje podatkowe, które są przekazywane organom podatkowym przez inne niż wskazane wyżej podmioty.
c) dane w aktach, które dokumentują czynności sprawdzające oraz w aktach postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, a także w aktach postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe.
d) informacje, które organy podatkowe uzyskały z banków oraz z innych źródeł.
e)informacje zdobyte w toku postępowania w sprawie porozumień cenowych objęte są tajemnicą skarbową.
2. Zakres podmiotowy tajemnicy skarbowej.
Do przestrzegania tajemnicy skarbowej zobowiązanie są wszyscy, którzy przez wzgląd na wykonywany zawód lub pełnione czynności mogą mieć dostęp do danych objętych tajemnicą skarbową.
Do przestrzegania tajemnicy skarbowej są zatem zobowiązani:
a) pracownicy urzędów skarbowych oraz izb skarbowych,
b) funkcjonariusze celni i pracownicy urzędów celnych oraz izb celnych,
c) wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta, marszałek województwa oraz pracownicy urzędów ich obsługujących, członkowie samorządowych kolegiów odwoławczych, a także pracownicy biur tych kolegiów,
d) minister właściwy do spraw finansów publicznych oraz pracownicy Ministerstwa Finansów,
e) osoby odbywające staż, praktykę zawodową lub studencką w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw finansów publicznych lub w innych organach podatkowych,
f) przedstawiciele obcej władzy obecni w czasie czynności kontrolnych.
Podkreślić należy, iż obowiązek zachowania tajemnicy skarbowej istnieje też po zakończeniu zatrudnienia, stażu lub praktyki. Co więcej obowiązek przestrzegania tajemnicy skarbowej spoczywa także na innych osobach, którym udostępniono informacje objęte tajemnicą skarbową. Wyjątkiem będzie zaś sytuacja, gdy na ujawnienie takich informacji pozwalają przepisy.
Przepisy ordynacji podatkowej przewidują także dodatkowe zabezpieczenia, które mają na celu zwiększenie ochrony niektórych informacji skarbowych. Mowa tu o informacjach, które pochodzą z banków i innych instytucji finansowych (także mających siedzibę na terytorium państw członkowskich UE). Informacje takie są chronione bowiem nie tylko za pomocą tajemnicy skarbowej, ale i tajemnicy bankowej. Zabezpieczenie omawianych informacji polega natomiast na ograniczeniu kręgu osób, które w urzędach skarbowych oraz celnych mogą mieć dostęp do informacji pochodzących z banków lub innych instytucji finansowych. W toku postępowania podatkowego dostęp do omawianych informacji przysługuje funkcjonariuszowi celnemu lub pracownikowi, którzy załatwiają sprawę, a także ich bezpośrednim przełożonym, naczelnikowi urzędu skarbowego oraz naczelnikowi urzędu celnego. Upoważnione do dostępu do omawianych informacji są również organy i pracownicy tych organów, którzy są właściwi w zakresie udzielania i występowania o udzielenie informacji podatkowych do władz państw członkowskich. Do organów tych zaliczają się: Minister Finansów, Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej, dyrektorzy izb skarbowych i celnych oraz dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej (ale tylko po uzyskaniu pozwolenia Ministra Finansów).
Wzmocnienie tajemnicy skarbowej obejmuje również obowiązek przechowywania pewnych informacji w zabezpieczonych pomieszczeniach (dotyczy on m.in. przechowywania informacji, które pochodzą z banków lub spółdzielczych kas oszczędnościowo - kredytowych). Przepisy ordynacji podatkowej przewidują również kolejne zabezpieczenie informacji objętych tajemnicą skarbową. Otóż, przepisy te wprowadzają listę organów, którym organy podatkowe pierwszej instancji mogą przekazywać akta spraw zawierających informacje z banków i innych instytucji finansowych. Nie wdając się w szczegóły stwierdzić należy, iż naczelnicy urzędów skarbowych i urzędów celnych mogą udostępniać wskazane akta tylko ściśle wskazanym organom. Oznacza to, iż przekazanie takich informacji innym niż wymienione jednostki jest prawnie zabronione.
W pewnych wyjątkowych okolicznościach przepisy ordynacji podatkowej przyznają Ministrowi Finansów możliwość wyrażenia zgody na ujawnienie informacji objętych tajemnicą skarbową. Zgody takiej może on udzielić naczelnikom urzędów skarbowych, naczelnikom urzędów celnych, dyrektorom izb skarbowych oraz dyrektorom izb celnych, na ich uzasadniony wniosek. Podkreślić przy tym należy, iż ujawnieniu mogą podlegać tylko informacje objęte tajemnicą skarbową, ale nie objęte inną tajemnicą (np. bankową). Wyrażenie zgody przez ministra jest możliwe tylko ze względu na ważny interes publiczny oraz gdy jest to konieczne dla osiągnięcia celów kontroli podatkowej. Ujawnienie tajemnicy skarbowej usprawiedliwia także realizacja prawa obywateli do informacji.