HEMATOLOGIA

Hematologia to nauka o budowie, składzie i chorobach krwi.

Krew jest to tkanka łączna płynna.

Składa się z:

• osocza

• elementów morfotycznych

• krwinki czerwone (erytrocyty)

• krwinki białe (leukocyty)

• płytki krwi (trąbocyty)

Hematokryt

To stosunek elementów morfotycznych do objętości pełnej krwi.

55% osocze 30%

krew

45%

70%

Norma Zagęszczenie krwi

Stosunek krwi do osocza powinien być prawie równy.

Osocze

Płyn barwy lekko żółtawej.

W skład którego wchodzi

• woda (91%)

• związki organiczne (9%), z czego 7-8% przypada na białka - albuminy, globuliny i fibrynogen.

W osoczu rozpuszczona jest

• glukoza,

• kw. tłuszczowe,

• hormony,

• mocznik,

• bilirubiny.

Osocze pozbawione jest fibrynogenu to surowica - plazma.

Elementy Morfotyczne:

Erytrocyty - czerwone ciałka krwi

- powstają w czerwonym szpiku kostnym.

Cmentarzyskiem krwinek jest śledziona, (jeżeli jest uszkodzona to funkcje przejmuje wątroba).

- Mają kształt dwuwklęsłego krążka,

- tracą jądro w okresie dojrzewania,

- żyją 100-120 dni,

- transportują tlen.

Otoczone są cienką błoną (liza) która może pęknąć pod wpływem czynników biologicznych (jad żmii, osy) lub czynników fizycznych (rentgen).

Ilość w 1mm³ od 4,5 do 5,5 mln

Leukocyty - ciałka białe

- ilość w 1mm³ od 4 do 11 tyś.

Poniżej 4 tyś. - leukopenia - następuje na skutek toksycznego uszkodzenia szpiku.

Powyżej 11 tyś. - leukocytoza.

Leukocyty dzielimy ze względu na obecność ziarnistości w cytoplazmie na:

1. Granulocyty

a). Granulocyty obojętnochłonne - stanowią ok. 60% wszystkich leukocytów.

Ich funkcją jest obrona przed infekcjami
b). Granulocyty kwasochłonne (eozyfilne) - stanowią ok. 3% wszystkich leukocytów.

Ich funkcja jest niszczenie obcych białek.

Szczególnie silnie intensywnie produkowane są przy zarażeniu robakami płaskimi (tasiemiec)

lub w czasie zakaźnych chorób wirusowych (szkarlatyna, żółtaczka )
c). Granulocyty zasadochłonne (bazofile) - stanowią od 0,2-1% wszystkich leukocytów.

Ich funkcją jest wydzielanie do krwi heparyny, substancji przeciw krzepnięciu krwi

2. Agranulocyty

a). Limfocyty - stanowią 25-40% wszystkich leukocytów, dzielimy je na:

• Limfocyty typu „T”

Powstają w czerwonym szpiku kostnym, skąd wędrują do grasicy tam ulegają namnożeniu i uczuleniu (nabywają cech odpornościowych) nazywamy je grasiczo zależnymi. Żyją ok. 10 lat i są odpowiedzialne za reakcje odpornościowe typu komórkowego. Wirus HIV atakuje i niszczy te limfocyty.

• Limfocyty typu „B”

Powstają w układzie limfoidalnym, głównie w czerwonym szpiku kostnym.

Nie przechodzą przez grasice, stad nazwa szpiko zależne.

Żyją 10 dni i produkują immunoglobuliny (przeciwciała)

b). Monocyty - stanowią od 3-8% wszystkich leukocytów.

Są największe spośród białych ciałek krwi i są strażnikami czystości biochemicznej.

Nazywa się je makrofagami, powstają w szpiku kostnym i żyją 3-5 dni.

c). Trombocyty - płytki krwi

Biorą udział w procesie krzepnięcia krwi,

ilość od 200 tyś. Do 400 tyś.

Żyją od 8-10 dni,

spadek liczby ilości nazywany jest

Wartości oznaczane	Skrót polski	Skrót angielski	norma	Wartości podwyższone	Wartości obniżone
HEMATOKRYT	Ht	HCT	37-51%	Gorączka, wymioty, biegunka, oparzenia	Krwawienia, zabieg operacyjny
HEMOGLOBINA	Hb	HGB	12.0-18.0 g/dl	----------------------	Brak żelaza, ciąża, anemia, niedokrwistość
ERYTROCYTY	E	RBC	4 200 000- 6 000 000 /ml­^3	----------------------	Krwawienie, niedokrwistość
Średnia objętość krwinek czerwonych	ŚOK	MCV
Średnia masa hemoglobiny w krwince	ŚMH	MCH
Średnie stężenie hemoglobiny w krwince	ŚSH	MCHC
RETIKULOCYTY	R	RDW
LEUKOCYTY	L	WBC	4 100-10 000/ml^3	Stan zapalny (wyrostek, ból zęba), białaczka	Choroby wirusowe np.HIV
TROMBOCYTY	T	PLT	140 000- 10 000 /ml^3	Złożona krzepliwość krwi	Obniżona krzepliwość krwi
Odczyn Biernackiego	OB		Po 1 h 5 mm Po 2 h do 10 mm	Stany zapalne, nowotwory, choroby reumatyczne

Grupy krwi

Grupa krwi	Antygen grupowy w otoczce krwinek czerwonych	Przeciwciała (aglutyniny) w osoczu
A	Antygen A	Antygen B
B	Antygen B	Antygen A
AB	Antygen A i B	-------------
0	-----------	Antygen A i B

Czynnik RH (+) dodatni oznacza obecność antygenu D w krwince czerwonej ( 85 %).

Czynnik RH (-) ujemny oznacza brak antygenu D (15%).

---