Zdolności muzyczne u dzieci w wieku przedszkolnym
W myśl założenia, że oddziaływanie muzyki powinno być powszechne, leży przekonanie wielu psychologów, iż każdy człowiek posiada wrodzone uzdolnienia muzyczne. Oto wypowiedź na ten temat Tiepłowa: ”Zdolności do muzyki, poza niesłychanie rzadkimi wyjątkami występuje u wszystkich ludzi, większość ludzi posiada nawet większe zdolności muzyczne niżby się sami lub inni po nich spodziewali, ponieważ zdolności do muzyki, podobnie jak każda inna zdolność może się rozwijać
i powiększać”
„Żadnego dziecka nie można uważać za beznadziejnie niemuzykalne, dopóki mu się nie da możliwości kształcenia się w muzyce. Uzdolnienia muzyczne jest w wielkiej mierze zależne od praktyki”
„Zdolności muzyczne są daleko bardziej rozpowszechnione niż się przypuszcza. Ogromna większość dzieci zatraca swoje wrodzone zdolności muzyczne wskutek kształcenia słuchu i psychiki w wieku najbardziej do tego przydatnym”
A tak formułuje swoją myśl M. Przychodzińska-Kaciczak: „Zaprzepaszczenie dla rozwoju muzykalności wczesnych lat własnego dziecka prawie nigdy już potem nie może być nadrobione. Z całą pewnością już można stwierdzić, że zdolność muzyczna występuje u większości choć w różnym stopniu i różnych odmianach. Najbardziej są rozpowszechnione zdolności przeciętne. Rozwój muzyczny uwarunkowany jest
w pewnym stopniu zespołem cech wrodzonych.
Na muzykalność dzieci składają się następujące składniki:
zdolności muzyczne,
zdolności ogólne.
Do zdolności muzycznych na etapie dziecka w wieku przedszkolnym zaliczamy:
poczucie rytmu muzycznego,
poczucie wysokości dźwięku (słuch muzyczny),
zdolność do tworzenia wyobraźni słuchowych,
wrażliwość na barwę dźwięku,
wrażliwość na dynamikę dźwięku.
Poczucie rytmu muzycznego - należy rozumieć jako umiejętność spostrzegania, pamiętania, odtwarzania i tworzenia stosunków czasowych między dźwiękami. Poczucie rytmu i tworzenia stosunków czasowych między dźwiękami. Poczucie rytmu powstaje w ścisłym związku z ruchem. Jest to zdolność najbardziej powszechna wśród dzieci. Trzylatek nieświadomie, intuicyjnie poddaje się rytmowi muzyki, wykonuje niektóre proste ruchy rąk, nóg, całego ciała. Dziecko 6-letnie potrafi już zapamiętać rytm piosenki, odtworzyć go ruchem, zagrać na prostych instrumentach, potrafi odczuć regularnie powtarzające się akcenty metryczne, może też tworzyć swoje własne rytmy w mowie, śpiewie i ruchu. Poczucie wysokości dźwięku - związane często ze słuchem melodycznym jest umiejętnością spostrzegania i rozpoznawania melodii. Zdolność tę osiągają przeważnie dzieci
w wieku czterech, pięciu lat, chociaż wrażliwość na różnice wysokości między pojedynczymi dźwiękami w skrajnych rejestrach obserwujemy już daleko wcześniej.
Zdolność do tworzenia wyobrażeń słuchowych - jest to zdolność wyobrażania sobie muzyki „w myśl” operowania obrazami muzycznymi. Jest to uzdolnienie niezmiernie ważne, bez niego niemożliwa jest wielka forma odtwarzania muzyki. Zasób, jakość wyobrażeń muzycznych zależy od różnorodności i wartości estetycznej utworów, z którymi zetknęło się dziecko, jak również od intensywności ich przeżywania. Wyobrażenia o muzyce mogą mieć charakter odtwórczy wiążący się z zapamiętaniem słyszanej muzyki, gdy zdobyte doświadczenia muzyczne zostają wykorzystane do tworzenia własnych nowych pomysłów. E. Gordon nazywa tę zdolność audiacją.
Wrażliwość na barwę dźwięku - początkowo jest to spostrzeganie
i odróżnianie zjawisk akustycznych w przyrodzie i otoczeniu. Ukierunkowane kontakty z muzyką są okazją do spostrzegania i zapamiętywanie barw instrumentów i głosów brzmiących pojedynczo w zespole.
Wrażliwość na dynamikę i jej zmiany - jest to wrażliwość na intensywność dźwięku czyli tzw. „słuch dynamiczny”. Jest to zdolność powszechna i występuje u dzieci bardzo wcześnie.