Globalizacja - nieunikniony los świata
Nieodwracalny proces, który dotyczy każdego z nas w takim samym stopniu i w ten sam sposób.
Globalizacja w równym stopniu dzieli i jednoczy, a przyczyny podziału świata są takie same jak czynniki pobudzając do jego uniformizacji.
W zglobalizowanym świecie lokalność jest oznaką społecznego upośledzenia i degradacji.
Immanentną częścią procesu globalizacji jest postępująca segregacja przestrzenna, separacja oraz wykluczenie.
Problem naszej cywilizacji polega na tym, że przestała zadawać pytania samej sobie.
Rozdział 1. Czas i klasa
Dunlap - firma należy do inwestorów, nie do ludzi pracujących w niej. Oni niestety nie mają nic do powiedzenia.
Wielka Wojna o Niezależność Przestrzenną - pracownicy przywiązani do miejsca, dostawcy również. Tylko inwestorzy nie są przywiązani do żadnego miejsca. Mogą kupić akcję z dowolnego miejsca na ziemi w dowolnym miejscu, kierując się zyskiem.
NIEOBECNI DZIEDZICE - DRUGA GENERACJA
Po zakończeniu wojny z przestrzenią mobilność stała się najsilniejszym czynnikiem stratyfikacji społecznej i przedmiotem powszechnej zazdrości.
Mobilność - zdobycz „ ludzi, którzy inwestują”, czyli właścicieli kapitału, posiadaczy $, których wymaga inwestycja. - zwolnienie z obowiązku uczestnictwa w życiu codziennym oraz tworzenia i przekazywania więzów tworzących istotę społeczną.
Nowa swoboda jaką zyskał kapitał, przypomina sytuację tzw. Nieobecnych DZIEDZICÓW, którzy słynęli niegdyś, z tego, że stale przebywając za granicami swoich posiadłości, skandalicznie zaniedbywali potrzeby społeczności lokalnych, na których koszt żyli.
Interesowali się tylko nadwyżką produkcji, którą można było przejeść - jednak teraz dochodzi do tego jeszcze beztroska i brak poczucia odpowiedzialności.
Nieobecni dziedzice nie mogli wymienić posiadłości na drugą, byli związani z okolicą, która ich żywiła, jednak więzi te były słabe
Granica wg Alberto Melucciego : ograniczenie, rozdzielenie, separacja; znaczy zatem także uznanie tego, co inne, odmienne, nie dające się sprowadzić do znanych kategorii. Spotkanie z innością jest doświadczeniem, które wystawia nas na próbę, ponieważ rodzi pokusę, by na siłę inność ograniczyć, a równocześnie stanowiąc wyzwanie, by się porozumieć podczas usilnie ponawianych prób”
„inności” nie da się sprowadzić do znanych kategorii; by jednak uznano nieredukowalność „inności” musiałaby stać się ona spójną, nieelastyczną całością i stawić opór”
Jeśli kontakt z „innością” wymaga kosztownego użycia siły lub nużących negocjacji, kapiał może zawsze przenieść się w spokojniejsze miejsce. Nie ma potrzeby angażować się, jeżeli wystarczy zrobić unik.
SWOBODA RUCHU A KONSTYTUOWANIE SIĘ SPOLECZEŃSTW
Virillio - można teraz mówić o końcu geografii
Odległość - konstrukt społeczny. Jej długość zmienia się w zależności od prędkości, z jaką można ją pokonać. (w gospodarce pieniężnej - koszty za ile można ją pokonać)
Granice państwowe czy bariery kulturowe - wtórne konsekwencje tej prędkości
„świat granic” przez większość swego istnienia - zjawisko klasowe.
Zamożne elity władzy - bardziej kosmopolityczne skłonności co do reszty ludności
Znalezienie się „daleko” onieśmiela; wybrać się na „daleką” wyprawę to przekroczyć granice wlasnego poznania, znaleźć się w miejscu, poza swoim żywiołem, narazić się na kłopoty i drżeć w strachu przed nieszczęściem
Opozycja „blisko-daleko” - pewność niepewność. Zdecydowanie wahanie
Czymkolwiek byłaby „społeczność lokalna”, opozycja między „tu” i „tam”, „blisko” i „daleko” powołuję ją do życia
Tonnies ujęcie nowoczesności jako przejście od gemeinschaft do gesellschaft
Przesyłanie informacji; „znaczące” wyzwoliło się od „znaczonego”. Oddzielenie wędrówki samej informacji od ruchu jej nośników i przedmiotów pozwoliło z kolei zróżnicować ich prędkość. Informacja - nabierała prędkości dużo większej niż fizyczny nośnik.
Michael Benedikt: „jedność, która możliwa była w niewielkich wspólnotach dzięki prawie natychmiastowej komunikacji za pomocą głosu (której koszt był niemal równy zeru), afiszów i ulotek, na większą skalę ponosi fiasko. Spójność struktury społecznej, niezależnie od skali, jest pochodną społecznej zgody i wiedzy wspólnej dla wszystkich. Zatem bez ciągłego jej uaktualniania i bez społecznych interakcji spójnośc struktury zależy w sposób żywotny dod wcześnie przeprowadzonej i ściśle określonej edukacji w zakresie kultury oraz pamięci tejże. Elastyczność struktury społecznej uwarunkowana jest natomiast niepamięcią oraz dostępem do taniej komunikacji”
Nie jest już ograniczona ludzkim ciałem, jest to przestrzeń sztuczna, nie stworzona przez Boga.
NOWA SZYBKOŚĆ, NOWA POLARYZACJA
Zniwelowanie odległości czasowych i przestrzennych dzięki technice nie tyle ujednoliciło ludzką kondycję, ile ją spolaryzowało.
Wyzwala ono bowiem niektóre jednostki z z więzów terytorialnych i pewnym czynnikom konstytuującym wspólnotę nadaję sens eksterytorialnyl równocześnie jednak samo odarte ze znaczenia terytorium, w którego granicach inni nadal pędzą życie, pozbawione zostaje potencjału określania ludzkiej tożsamości.
Niektórym zepchnięcie w bezznaczeniowość
Elity wybrały izolację i są gotowę słono za nią płacić
Reszta społeczeństwa natomiast stwierdza, że jest odcięta i musi ponosić wysokie koszta ich izolacji - psychologiczne kulturalne i polityczne
Dyferencjacja symetryczna
Dyferencjacja komplementarna - strategia pokonanych lub tych, którzy pogodzili się z nieuchronnością klęski.
RODZIAŁ 2: WOJNY O PRZESTRZEŃ - SPRAWOZDANIE Z PRZEBIEGU DZIAŁAŃ
Morgi - morgen - kawałek ziemi jakie może zaorać człowiek od świtu do zmierzchu
Miary - kiedy władcy chcieli objąć podatkami i świadczeniami. Obiektywność miary
BITWA NA MAPY
Jedyna nowość jaką wprowadziła nowoczesność - przejrzystośc i czytelność uznan za cel, do którego należy systematycznie dążyć.
Fenomen biurokracji - Crozier . narzuca sztywne zasady postępowania pozostałym członkom wspólnoty. To co robią jest dla innych zamknięte. Coraz większe wpływy.
Największą wladzę mają takie jednostki, które potrafią stać się źródłem niepewności innych jednostek.
Panoptyczny model nowoczesnej władzy - Foucault. Panopticom. Więźniowie zawsze i w pełni widzialni, nadzorców absolutnie nigdy nie można zobaczyć. Więźniowie muszą cały czas tak się zachowywać jakby byli obserwowani.
Panopticom był przestrzenią sztuczną
Przedtem mapa przedstawiała i odwzorowywała formy terenu. Teraz przyszła pora by teren odwzorowywać zaczął mapę, osiągając taki poziom przestrzennej przejrzystości
OD MAPOWANIA PRZESTRZENI DO UPRZESTRZENIENIA MAP
Morelly miasto jednolite i regularne, o wymienności elementów.
Ci którzy nei spełniają wymogów normalności 0 zepchnięci na obszary leżące poza wszystkimi kręgami w pewnej odległości
Ci co zasłużyli na cywilną śmierć, czyli dożywotnie wykluczenie ze społeczeństwa - zamknięci w przypominających jaskinie celach
Nieopodal miejsca przeznaczonego dla biologicznie martwych w obrębie „otoczonego murem cmentarza”
Sevariade miasto utopia zanalizowane przez Baczk. Najpiękniejsze miasto świata, zachowanie porządku i prawa. Chorzy i upośledzeni poza jego granicami.
Hussmanizacja Paryża
AGORAFOBIA I RENESANS WARTOŚCI LOKALNYCH
Sennett - alarm „upadku człowieka publicznego”
Jednorodność rodzi konformizm, a konformizm i nietolerancja to dwie strony tej samej monety. W miejscowości, w której mieszkańcy tworzą homogeniczną wspólnotę, bardzo trudno wykształcić cechy charakteru i umiejętności niezbędne by radzić sobie z ludzką odmiennością i stawiać czoło niepewności, a przy braku takiego przygotowania można zacząć się lękać obcego jedynie tylko dlatego, że jest kimś innym.
CZY PO EPOCE PANOPTICONU JEEST JAKIEŚ ŻYCIE?
Panopticom w swej idealnej wersji, nie dopuszczał przestrzeni prywatnej, a przynajmniej prywatnej nieprzezroczystej czyli nie objętej nadzorem, albo co gorsza nie dającej się nadzorować
W armiach i fabrykach tworzonych za pomocą masowego poborupodobne działanie, tylko nadzorowani posiadali świadomość
Poster - pojęcie superpanopticonu. Nadzorowani dostarczając danych do przechowywania , stanowią podstawowy i dobrowolny czynnik w procesie nadzorowania. (odnosi się to do elektronicznej bazy danych)
Synopticon - sytuacja w której wielu obserwuje nielicznych. (Mathiesen) rozwój środków masowego przekazu. Kusi ludzi by oglądali.
3. CO BĘDZIE PO PAŃSTWIE NARODOWYM
Państwo narodowe obumiera, a siły powodujące rozpad mają charakter pozanarodwy.
- brakuje nam kontroli
UNIWERSALIZUJĄCY CZY GLOBALIZOWANI?
- poczucie „ rzeczy wymykających się z rąk” towarzyszy globalizacji
- globalizacja inna nazwa „ nowego nieporządku świata” Jowita
- w globalizacji w takiej formie w jakiej ją znamy nie ma uniwersalizmu
- Globalizacja to to, co się dzieje z nami wszystkimi
- pojęcie to odnosi się bezpośrednio do „anonimowych sił” von Wrighta - sił działających w pustce, na mglistej, grząskiej, nie dającej się oswoić ani przebyć „ziemi niczyjej”
- poczucie słabości, niemocy
NOWE WYDZIEDZICZENIE: WYDZIEDZICZONE PAŃSTWO
Suwerennośc stała się nominalna władza anonimowa, a jej miejsce puste
Problemy społeczne coraz trudniej jest wyrazić w postaci skutecznych działań zbiorowych
ŚWIATOWA HIERARCHIA MOBILNOŚCI
Proces restratyfikacji społecznej, w którego toku ustanawiana jest nowa hierarchia społeczno - kulturalna na skalę światową.
Glokalizacja - Ronald Robertson - termin oddający nierozdzielność nacisków „globalizacyjnych” i tego, co „lokalne” - nie ma tu miejsca na globalizację „jednowymiarową”. Można by ją zdefiniować jako proces koncentracji kapitału i innych skutecznych środków finansowych; także, a może przede wszystkim jako proces koncentracji swobody poruszania się i działania.
Bogaci się bogacą, a biedni biednieją.
„komputery w trzecim świecie służą dziś jedynie do bardziej wydajnego spisywania kroniki jego upadku” Keegan
Globalizacja - przynosi wielkie korzyści nielicznym
Wyklucza lub marginalizuje dwie trzecie ludnośći świata
Bogaci są globalni
Nędza jest lokalna
4. TURYŚCI I WŁÓCZĘDZY
Dzisiaj wszyscy jesteśmy w ruchu
Większość z nas jest w ruchu, nawet wtedy, gdy fizycznie stoimy w miejscu : przełączając kanały w TV. Przenosząc się z jednego miejsca do drugiego z szybkością o wiele większą niż rakiety tralala. Nigdzie nie pozostając na dłużej, wszędzie czujemy się jak goście.
Przestrzeń przestaje być przeszkodą.
Nie ma już „naturalnych granic” ani też miejsc w sposób oczywisty nadających się do zamieszkania. Zawsze wiemy, że moglibyśmy być gdzie indziej. Coraz mniej mamy powodów by przebywać w jakimś konkretnym miejscu, jednak czujemy potrzebę by takie miejsce znaleźć lub stworzyć
Pogoń za nowymi pragnieniami nie ma jasno określonego końca
BYĆ KONSUMENTEM W SPOŁECZEŃSTWIE KONSUMPCYJNYM
Konsumenci - zbieracze wrażeń, kolekcjonują rzeczy jedynie wtórnie jako pochodne doznań
Konsumenci pragną być uwiedzeni, szukają tylko ku temu sposobności
Konsument jest człowiekiem w ruchu i takim musi pozostać
ROZDWOJENIE, ALE W CIĄGŁYM RUCHU
W społeczeństwie konsumentów ludzi dzieli się na stojących „wyżej” i „niżej” według stopnia mobilności, czyli swobody wyboru miejsca, w którym się znajdujemy. Ci pierwsi mogą postawić gdzieś tych drugich, nie na odwrót.
W miastach np. stawia się niewidzialne granice, przez które Ci „gorsi” nie mogą się przedostać.
Ci drudzy często zmuszani są do opuszczania miejsc, w których woleli by pozostać
PORUSZAMY SIĘ W ŚWIECIE/ ŚWIAT PRZECHODZI OBOK NAS
Turyści - są w ruchu, ponieważ atrakcje globalnego świata są dla nich pokusą nie do odparcia.
Włóczędzy są w ruchu, bo niegościnność dostępnego im (lokalnie) świata staje sięnie do zniesienia. Nie mają innego sensownego wyboru.
ZŁĄCZENI NA DOBRE I NA ZŁE
Włóczęga - alter ego turysty. Jego zagorzały wielbiciel. Jedyna rzecz, której pragnie to móc być turystą.
Zarówno turysta jak i włóczęga są konsumentami, a późnonowoczesny i ponowoczesny konsument jest kolekcjonerem przeżyć i zbieraczem wrażen. Ze światem łączą go przede wszystkim związki natury estetycznej. Odbiera świat jako pożywkę dla własnej wrażliwośc, matrycę do doświadczeń. ( w znaczeniu Erlebisse, a nie Erfahrungen), według których tworzy on mapę świata. I jeden i drugi jest poruszony obietnicą wrażeń, które pociągają lub napełniają odrazą.
Włóczęga - konsument wybrakowany. Są nieużyteczni i niechciani z perspektywy konsumentów i turystów. Koszmarnym snem turysty
Strach przed tym, że turysta stanie się włóczęgą.
Życie turysty staje się bardziej znośne i przyjemniejsze dlatego, że pojawia się w nim alternatywny model egzystencji - włóczęga.
5. GLOBALNE PRAWA, LOKALNE PORZĄDKI
FABRYKI BEZRUCHU
Obcość - podstawowa zasada przestrzennego oddzielenia” zmniejsza, spłaszcza i ogranicza widok obcego
Tendencje do ograniczania różnorodności za pomocą kategorii zdefiniowanych przez prawo oraz wynikające z niej przestrzenne oddzielenie tego, co odmienne, stanie się prawdopodobnie obowiązującym wymogiem i zyska na popularności, kiedy wraz z nadejściem nowoczesności fizyczne zagęszczenie ludności przewyższylo znacznie jej zwartość moralną, przekraczając tym samym ludzką zdolność do nawiązywania bliskich kontaktów oraz zasięg struktur opartych na relacjach osobistych
WIĘZIENIA W EPOCE PO-POPRAWCZEJ
Karzemy ludzi, którzy potrzebują raczej pomocy
BEZPIECZEŃSTWO: REALNY ŚRODEK GO NIEUCHWYTNEGO CELU
W świecie finansów globalnych, rola rządów państwowych sprowadza się do pełnienia fukcji nieco bardziej rozbudowanego komisariatu policji. Usuwanie niechcianych ludzi tzn. bezdomnych, żebraków, złodziejaszków zachęca do inwestowana. Ma to duży wpływ na zaufanie inwestorów.
Dbałość o „ład i porządek w panstwie” ogranicza się do walki z przestępczością
SYSTEM NIE DZIAŁA
System karny uderza przede wszystkim w dół drabiny społecznej, nie w jej wierzchołek.
Okradanie całych narodów z ich bogactw nazywa się „ promowaniem wolnego rynku” - czyny takie nie podlegają karze
Przestępstwa na górze są kiepsko zdefiniowane i niezmiernie trudne do wykrycia.
Kryminalizacja ubóstwa
Uwięzienienie (Clemmer) pozbawienie wolności nie ma skutku resocjalizującego, ale więźniowie przyswajają sobie „kulturę więzienną” co sprawia, że jak wychodzą na wolność jeszcze gorzej nadają się do życie poza jego murami niż wcześniej. Jest to szkoła przestępstwa
McCorkle i Korn - proces policyjny i sądowy, którego uwieńczeniem jest kara więzienia, stanowi w pewnym ses=nsie długi i starannie ustrukturowany rytuał symbolicznego odrzucenia i fizycznego wyłączenia. Jest to upokarzające