Rozmieszczenie wody w organizmie
płyn zewnątrzkomórkowy (płyn śródmiąższowy, osocze),
płyn wewnątrzkomórkowy.
Wydalanie wody - mocz, stolec, układ oddechowy, skóra.
Prawo elektroobojętności płynów - sód - dominujący kation osocza, potas - płynu wewnątrzkomórkowego, jon chlorkowy, wodorowęglanowy - dominujące aniony osocza.
Osmolalności płynu pozakomórkowego
Molalność mmol/kg H20 = 2 x Na+ + [glukoza] + [mocznik]
Zaburzenia w gospodarce wodnej ustroju związane są z gospodarką elektrolitową. Nadmierna podaż lub utrata wody pozbawionej elektrolitów jak i zwiększona podaż lub utrata elektrolitów prowadzi do zmiany stałości składu elektrolitycznego płynu zewnątrzkomórkowego.
Odwodnienia, przewodnienia - izo-, hiper-, hipotoniczne
Odwodnienie izotoniczne - jest wynikiem utraty płynów o molalności normalnej dla płynu pozakomórkowego - zmniejsza się objętość płynu zewnątrzkomórkowego, nie ulega zmianie objętość płynu wewnątrzkomórkowego
biegunki
krwotoki
oparzenia, lub po przesunięciu wody do przestrzeni transcelularnej (jelita, otrzewna,opłucna)
Odwodnienie hipertoniczne - u chorych nieprzytomnych nie mających dostępu do wody i z nadmierną utratą płynów w wyniku
nadmiernego pocenia się, gorączki, wodnistych biegunek, nadmiernej diurezy (cukrzyca, moczówka prosta)
Obie przestrzenie wodne zmniejszają się.
Odwodnienie hipotoniczne - powstaje u chorych po odwodnieniu izo- i hipertonicznym np. po krwotoku, gdy ubytek krwi nie jest zastąpiony krwią lub preparatami krwiozastępczymi. Zwiększa się objętość przestrzeni wewnątrzkomórkowej na skutek napływu wody z przestrzeni zewnątrzkomórkowej.
Przewodnienie izotoniczne - u chorych z upośledzeniem nerkowym wydalaniem sodu i wody po podaniu dużych ilości płynów izotonicznych. Zwiększa się objętość płynu pozakomórkowego o prawidłowej molalności i uogólnionych obrzęków na skutek przemieszczania się wody do przestrzeni śródmiąższowej. Objętość przestrzeni wewnątrzkomórkowej nie zmienia się.
Przewodnienie hipertoniczne - przy pozajelitowej podaży płynów hipertonicznych, a nawet izotonicznych u chorych po zabiegu chirurgicznym gdy dochodzi do zwiększonego wydzielania ADH i zmniejszonej diurezy, u rozbitków pijących morską wodę. Zwiększa się przestrzeń zewnątrzkomórkowa, a zmniejsza wewnątrzkomórkowa.
Przewodnienie hipotoniczne - „zatrucie wodne” - u chorych przy nadmiernej podaży płynów hipotonicznych lub bezelektrolitowych ze zmniejszoną diurezą. Zwiększają się obie przestrzenie wodne.