Podobieństwa i różnice ankiet i kwestionariuszy.

Ze słownika języka polskiego:

Ankieta- zbieranie informacji i opinii o czymś przez zadawanie pytań, a także: formularz z tymi pytaniami;

Kwestionariusz- druk zawierający szereg pytań dotyczących określonych kwestii i puste miejsca na wpisanie odpowiedzi.

P.S.: Wygląda, że to jest to samo!!! Ja nie wiem jak ten nasz wykładowca wymyślał te pytania, ale przesyłam informacje, z Internetu i z tej książki, którą podał, bo nic innego nie znalazłam}:

Narzędzie ankiety w socjologii polega na rozdawaniu respondentom kwestionariuszy z pytaniami z prośbą o ich wypełnienie.
Wyróżnia się różne techniki ankietowe m.in. są to ankieta pocztowa, ankieta audytoryjna, mniej precyzyjne, często używane przez osoby nie prowadzące badań są ankiety prasowe.

!!!Ankieta w odróżnieniu od kwestionariusza jest anonimowa i zawiera pytania zamknięte, półotwarte lub otwarte. Zazwyczaj stosowana jest jednak przede wszystkim w metodach ilościowych.

Typy ankiet:

-środowiskowa ,

-prasowa ,

-pocztowa ,

-jawna,

-imienna,

-telefoniczna,

-panelowa ,

-anonimowa.

!!! Nazwa ankieta jest wieloznaczna. Pojęcie to używane jest w socjologii na określenie narzędzia badawczego, które wypełnia z reguły sam badany lub w jego imieniu tzw. „ankieter”. Znaczenie to kładzie przede wszystkim nacisk na sposób, całą procedurę zbierania materiałów. W innym znaczeniu ankietą określany jest kwestionariusz, formularz z zestawem pytań do badanego, na które udziela on pisemnej odpowiedzi. L. A. Gruszczyński zaproponował określenie „technika ankiety” na sposób zbierania danych socjologicznych oraz używanie nazwy „kwestionariusza ankiety” do określenia samego narzędzia badawczego stosowanego w technice wywiadu.

Istnieje wiele kryteriów wyodrębniania rodzajów pytań ankietowych. Pytania w kwestionariuszu ankiety dzieli się na:

1. Ze względu na formę i rodzaj odpowiedzi (kryterium techniczne): pytania otwarte; pytania zamknięte.

2. Ze względu na cel pytania (kryterium celu pytania): wprowadzające; o opinię; o fakty; o wiedzę; o źródło informacji; o motywy; o sugestie; uzupełniające.

3. Ze względu na funkcję pytania (kryterium funkcji): dotyczące badanej problematyki; metryczkowe; filtrujące; wykluczające się; sprawdzające; podchwytliwe i puste.

Kwestionariusz lub ankieta w naukach społecznych jest to jedno z narzędzi badawczych.

Rozróżniamy kwestionariusz ankiety i kwestionariusz wywiadu. Pierwszy jest przekazywany respondentowi do uzupełnienia; drugi służy ankieterowi jako plan zadawanych pytań i uzupełniany jest przez niego. Zależnie od zaleceń metodologicznych możliwa jest większa, lub mniejsza ingerencja ankietera w treść prezentowanych pytań efekt ankieterski.

Metoda konstruowania kwestionariusza wywiadu i ankiety

• Czynniki istotne przy formułowaniu kwestionariusza

• temat badania tzn. co, jakie zjawiska będą przedmiotem badania,

• cel badania tzn. wyjaśnienie po co chcemy badać dane zjawisko, co chcemy osiągnąć,

• zakres badania

• populacja

• określenie geograficznego zakresu badań (zawiera się w populacji)

• sposób doboru próby badawczej

• forma pomiaru tzn w jaki sposób będziemy mierzyć poziom badanych zjawisk (skala, mierniki)itp.).

• hipotezy, które poddajemy weryfikacji.

• Kwestionariusz ankiety, kwestionariusz wywiadu to narzędzie badawcze. Składa się z:

• wstępu

• tematu badania

• informacji o instytucji prowadzącej badania

• wyjaśnienia celu badania dla respondenta

• zachęty do wypełnienia kwestionariusza (dot. tylko ankiety) i udzielania wyczerpujących i prawdziwych odpowiedzi

• pytania rekrutacyjne (opcjonalnie)

• instrukcja wypełniania kwestionariusza

• Rodzaje pytań przykładowej kategorii

• pytania wprowadzające

• pytania filtrujące

• pytania otwarte

• pytania zamknięte

• pytania typu ranking

• metryczka

Wychodzimy od zestawu pytań, na które chcemy uzyskać odpowiedzi, formułujemy hipotezy badawcze, wybieramy metodę badawczą (także kwestionariusz ankiety), konstruujemy narzędzia, przeprowadzamy sondaż w celu sprawdzenia i weryfikacji narzędzi badawczych, weryfikujemy narzędzia, przeprowadzamy właściwe badanie, opracowujemy wyniki badań statystycznie i merytorycznie, dokonujemy weryfikacja hipotez sformułowanych na początku, formułujemy wnioski z określoną pewnością, podejmujemy ocenę i decyzję o ewentualnym badaniu porównawczym badanie panelowe. Wskazówki do konstruuowania kwestionarusza:

• układ pytań musi tworzyć logiczny ciąg (bloki tematyczne)

• przechodzimy od pytań ogólnych do szczegółowych

• trudne pytania umieszczamy w środku kwestionariusza; te wymagające mniej zastanowienia na początku i na końcu;

• pytania nie mogą się powtarzać (za wyjątkiem tych, które są pytaniami kontrolnymi);

• pytania muszą wynikać z podjętej problematyki badawczej i zasad budowy kwestionariusza

• pytania powinny być przystępne i zrozumiałe dla każdego respondenta

• znaczenie pytania musi być takie samo dla pytającego jak i respondenta

• każde pytanie może się odnosić tylko do jednego zagadnienia

• pytania muszą być neutralne - nie mogą sugerować odpowiedzi

• pytania muszą być jednoznaczne

• pytania muszą dawać możliwość udzielenia wyczerpującej odpowiedzi

• nie możemy umieszczać pytań, które mogą stwarzać możliwość do udzielenia nieszczerych odpowiedzi

• należy unikać pytań drażliwych i na tematy osobiste

• najważniejsze przy opracowaniu kwestionariusza jest umieszczenie dokładnej instrukcji udzielania odpowiedzi;

Najczęstsze błędy pojawiające się przy konstruowaniu kwestionariusza

• fałszywe założenie znawstwa

• pytania wzajemnie sprzeczne

• pytania sugerujące

• pytania niejednoznaczne

• niedostosowane np. kulturowo

Pisemne narzędzie badawcze to kwestionariusz. W jego ramach wyróżnia się 2 techniki socjologiczne:

-technikę wywiadu,

-technikę ankiety.

ANKIETA I WYWIAD- PODOBIEŃSTWA:

1. wykorzystywane źródła- obie techniki odwołują się do tzw. źródeł wywoływanych przez samego badacza;

2. to samo narzędzie badawcze- kwestionariusz;

3. standaryzacja- obie techniki są standaryzowane, tzn. kolejnym respondentom zadaje się ujednolicone, w ten sam sposób sformułowane pytania i następnie w ten sam sposób opracowuje się ich odpowiedzi

!!! cele standaryzacji:

- ułatwienie przez ujednolicenie sposobu zapisu udzielanych przez respondentów odpowiedzi,

- przygotowanie materiału empirycznego do jego ilościowej analizy

- ważne, żeby wszystkich respondentów traktować tak samo na etapie zadawania pytań

4) sposób traktowania badanych osób- respondentów traktuje się jako „nośnik informacji”, które nie są uwikłane w sieć powiązań interpersonalnych oddziałujących na ich zachowania, postawy i opinie.

RÓŻNICE ANKIETY I WYWIADU:

1) sposób komunikowania się:

wywiad- komunikowanie bezpośrednie, „twarzą w twarz”; ustny rodzaj przekazu; respondent na ogół nie jest poinformowany o tym, jakie pytania padną w następnej kolejności;

ankieta - komunikowanie jest pośrednie, pisemny rodzaj przekazu; respondent może najczęściej przed przystąpieniem do wypełniania kwestionariusza przeczytać go w całości.

2) możliwości oddziaływania na respondenta- podstawowym sposobem oddziaływania na respondenta jest przekaz badacza w postaci sformułowanych przez niego pytań. W trakcie realizowania wywiadu, przeprowadzający go ankieter ma duże możliwości oddziaływania na respondenta, np. przez swoje zachowanie.

3) możliwości obserwacji respondenta - w technice ankietowej nie ma ich w ogóle; wywiad natomiast stwarza duże możliwości obserwacyjne ( zarówno samego badanego, jak i jego otoczenia), które mogą być wykorzystane do interpretacji uzyskanego materiału.

4. możliwości kontrolowania respondenta- w toku wywiadu kontrola ta jest daleko posunięta, odpowiedzi udzielane przez respondenta są formułowane bezpośrednio po usłyszeniu przez niego pytania, na „oczach” ankietera. W ankiecie badacz nie ma żadnych możliwości sprawdzenia, w jakich warunkach respondent formułował odpowiedzi. Czasami nie jest w stanie nawet dociec, czy autorem odpowiedzi jest osoba, do której się zwrócił, czy też odpowiedź pochodzi od osób trzecich.

5. dokonywanie zapisu- w przypadku ankiety zapisu dokonuje sam respondent. W przypadku wywiadu zapis wychodzi spod ręki ankietera i w dużej mierze od jego umiejętności i odpowiedzialności zależy precyzja zapisu i jego zgodność z wypowiedziami osoby badanej.

Kwestionariusz ujednolica informacje, zapobiega przeoczeniu niektórych zagadnień, przygotowuje materiał do statystycznej analizy.

Rodzaje pytań w kwestionariuszach.

Każdy kwestionariusz badawczy spełnia 3 podstawowe funkcje:

1. przełożenie teoretycznej problematyki badawczej na konkretne pytania zadawane respondentom w taki sposób, by uzyskane odpowiedzi dostarczały rzeczywiście tych informacji, na jakich zależy badaczowi.

2. nakłonienie respondenta do udzielania odpowiedzi, a zarazem ułatwienie mu sformułowania tej odpowiedzi przez każdorazowe wyznaczanie obszaru problemowego

3. przygotowanie materiału, by był on przydatny do ilościowej lub jakościowej analizy.

Pytania kwestionariuszowe.

Przystępując do konstruowania kwestionariusza wywiadu lub ankiety, badacz ma do wyboru wiele rodzajów pytań różniących się między sobą celami, treścią i formą.

Podział pytań według różnych kryteriów.

1. Kryterium celu pytania:

- wprowadzające,

- o opinię ( postrzeganie procesów, zjawisk),

- o fakty ( fakty z życia respondenta i jego otoczenia)

- o wiedzę ( udział w kulturze, polityce),

- o źródła informacji ( identyfikacja źródeł z jakich czerpie informacje respondent)'

- o motywy ( subiektywne odczucia, chęć wykonywania pewnych zajęć),

- o sugestie (Jak respondent rozwiązuje problemy);

- pytania uzupełniające.

2. Kryterium logiczne:

- pyt. logicznie otwarte,

- pyt logicznie zamknięte

3. Kryterium techniczne ( pragmatyczne, gramatyczne)

- pyt. otwarte,

- pyt. zamknięte ( gotowe odpowiedzi w formie listy);

4. Kryterium zakresu podejmowanej problematyki:

- pyt. globalne ( dotyczą złożonych zjawisk, procesów),

- pyt. szczegółowe ( dotyczą spraw konkretnych);

5. Kryterium sposobu nawiązania do podejmowanego problemu:

- bezpośrednie i pośrednie w tym: werbalne i niewerbalne

6. Kryterium funkcji pełnionej w kwestionariuszu:

- dotyczące badanej problematyki,

- metryczkowe ( dotyczące respondenta),

- filtrujące ( celem podział respondentów na różne kategorie),

- wykluczające się ( zadawanie pytań jednej kategorii respondentów wyklucza możliwość zadania ich innej kategorii respondentów)

-sprawdzające ( weryfikacja odpowiedzi respondenta na wcześniejsze pytania- kwestia prawdziwości)

- podchwytliwe i puste ( uchwycenie predyspozycji respondenta)

Podziały tych pytań są jeszcze bardziej szczegółowe, ale zestawiłam tylko te, które wydawały mi się ważne.:)

---