Podstawy psychologii z elementami teorii osobowości
Wykład XIV
Poradnictwo i doradztwo zawodowe realizowane jest nie tylko z klientem indywidualnym, ale także w grupach. Ludzie zauważają, że nie tylko oni mają problemy i ludzie dobrze przygotowani do prowadzenia grup mogą osiągnąć bardzo dobre rezultaty.
Poradnictwo w Polsce
Rynek polski charakteryzuje się dużym poziomem bezrobocia.
W systemie polskich urzędów pracy posługujemy się następującymi definicjami:
Poradnictwo zawodowe traktujemy jako proces, w którym doradca zawodowy pomaga człowiekowi w osiągnięci lepszego zrozumienia siebie samego w odniesieniu do środowiska pracy po to, aby umożliwić mu realistyczny wybór, lub zmianę zatrudnienia albo też osiągnięcie właściwego dostosowania zawodowego.
Pojęcie informacji zawodowej definiujemy jako informacje związane z światem pracy które mają zostać wykorzystane w procesie rozwoju kariery zawodowej, włączając w to wiadomości z zakresu edukacji i zatrudnienia, a także informacje psychospołeczne związane z pracą, na przykład dotyczące dostępności szkoleń, charakteru pracy i statusu pracownika w różnych zawodach.
W Polsce mamy trój poziomowy układ poradnictwa:
Departamenty urzędu pracy
Poziom wojewódzki - koordynatorzy wojewódzcy
Rejonowe urzędy pracy.
W polskich urzędach pracy posługujemy się zestawem samo-badawczym Hollanda. Testy te nazywają się baterią testów.
Bateria testów uzdolnień ogólnych (BTUD). Została opracowana przez Departament Pracy w USA. Bateria testów składa się z 12 oddzielnych grup testów, z czego 8 jest dostarczane osobie testowanej w formie „papier i ołówek”, mimo to są sprawdzane za pomocą komputerów. 4 pozostałe są wykonywane na specjalistycznej aparaturze.
Przy pomocy takiej baterii testów bada się 9 zasadniczych uzdolnień. Bada się:
O - Ogólną zdolność uczenia się
W - Uzdolnienia werbalne
N - Uzdolnienia numeryczne
P - Wyobraźnia przestrzenna
Pe - Percepcja kształtów
U - Uzdolnienia urzędnicze
K - Koordynacja ruchowa
Z - Zręczność palców
M - Zręczność rąk
W Polsce mamy dwa typy szkolenia grupowego:
Metoda edukacyjna (Francja) - aktywizuje klientów. Ma im pomóc w podjęci decyzji zawodowych. Założenie jest takie, że od początku klient musi być aktywny
Kursy inspiracji (Dania) - Dostosowane do ludzi długo bezrobotnych, lub osób zagrożonych długotrwałym bezrobociem.
W Polsce są też stosowane specjalistyczne programy komputerowe. Najpierw były sprowadzane z zagranicy, ale ono się nie sprawdziły i został wprowadzony polski program Doradca 2000. Problemem jest wykształcenie doradców, na takim poziomie by byli w stanie wprowadzać te rozwiązania w życie.
Temat: Orientacja zawodowa
Orientacja zawodowa w Polsce jest widziana troszkę inaczej, dlatego że w tym samym systemie mówimy o orientacji szkolnej. Dzieciom nie tylko pomaga się w wyborze zawodu, ale także szkoły. Problemem jest to, że to wszystko jest zawarte w programach nauczania, ale w życiu rozmywa się to i wiele osób nawet nie ma pojęcia, że coś takiego istnieje.
Plany i aspiracje młodzieży powinny być akceptowane, mimo, że nie są zgodne z ich oczekiwaniami. Naturalną tendencją jest to, że rodzice przeceniają dzieci i doradzają wybór szkoły lud zawodu, który przerasta ich możliwości. Nieraz rodzice doradzają dzieciom zawody, które same chcieli wykonywać. Badania dowodzą, że znaczna cześć młodzieży, których rodzice są z średnim wykształceniem lub wyższym, wybiera w szkołach średnich kończących się maturą, a potem z reguły kontynuują naukę na studiach. Truizmem jest fakt, że na studiach powinna znaleźć się młodzież z odpowiednim poziomem intelektualnym.
W krajach UE wygląda to tak:
W Danii młodzież w wieku 14 lat otrzymuje 30- 40 godzin lekcji orientacji zawodowej
W Niemczech program orientacji zawodowej jest przeprowadzany w grupach 13-14 lat w ramach 5- 7 godzin tygodniowo
W gracji ten program występuje w oddzielnym zakresie dla grup 12-14 lat składa się z 45 godzi rocznie i 15-16 lat 30 godzin rocznie
W Holandii treści te występują w 15 przedmiotach szkolnych
W Portugalii program ten jest kierowany do młodzieży w wieku 14 lat w postaci 50 godzin rocznie
W Wielkiej Brytanii od 14 do 16 roku życia orientacja zawodowa jest częścią tzw. Edukacji osobowej i społecznej uczniów.
W Polsce mamy połączone ze sobą dwa obszary:
orientacja szkolna - celem jest dostarczenie informacji o różnych typach uczelni. Informacja to powinna dotyczyć przede wszystkim szkół w danym mieści lub regionie. Powinna dotyczyć programu szkolenia, oraz perspektyw po ukończeniu szkoły.
Orientacja zawodowa - celem jest dostarczenie informacji o określonych zawodach i wymaganiach z nimi związanymi
Szkoła powinna współpracować z poradnią zawodową. Poradnia dostarcza szkole niezbędnych materiałów i zajmuje się dokształcaniem nauczycieli, którzy mają pomóc w wyborze zawodu. Przeprowadzane są tam badania stanowiące podstawę porad zawodowych.
Orientacja zawodowa jest czynnikiem wytworzenia motywacji wyboru zawodu. Trafna decyzja stanowi podstawę wytworzenia się aspiracji edukacyjno- zawodowej. Orientacja zawodowa jest wprowadzana już w szkole podstawowej. W pierwszej fazie zajęcia te odbywają się w formie pogadanek lub wycieczek do różnych miejsc pracy. Kolejny etap jest przeprowadzany w klasach 5-7, powinno się to zakończyć wstępnym wyborem zawodu. W trzecim etapie w klasie 8 uczeń powinien zostać poinformowany o zawodach pokrewnych do tego który mu odpowiada. Jeśli uczeń źle wybrał zawód powinno się przeprowadzić program korekt mający na celu wybór odpowiedniego zawodu.
Jeśli uczeń poszedł do szkoły zawodowej i źle wybrał zawód to nie ma on już możliwości zmiany. W szkole średniej nauczyciele powinni poznać zdolności i zainteresowania uczniów.
Etap 2 jest w klasach 3-4 i powinien być intensywną pracą nad kształtowaniem przyszłego zawodu. W procesie wybierania zawodu powinno się brać pod uwagę zainteresowania uczniów, oraz łączenie tych zainteresowań z zawodami społecznie pożytecznymi co nie zawsze się udaje. Niezbędne jest także wytworzenie hierarchii wartości. Jednym z czołowych miejsc powinna zajmować praca społeczna, użyteczna, dająca jednostce zadowolenie, stwarzająca możliwości samorealizacji.
W teorii mówi się, że powinno się młodzieży stwarzać możliwości kontaktu z pracą, aby można było zobaczyć jak to wszystko wygląda.