Środki miejscowo znieczulające
Czucie można podzielić na:
skórne
głębokie
trzewne
specjalne
Czucie skórne (powierzchniowe) obejmuje dotyk, ciepło, zimno, ucisk, ból. Czucie to jest uzależnione od eksteroreceptorów. Za każdy rodzaj czucia odpowiadają swoiste receptory. Jedynie czucie bólu jest odbierane przez zakończenia nagich włókien nerwowych.
Czucie głębokie odbierane przez proprioreceptory - informacje o położeniu ciała i jego poszczególnych części względem siebie.
Czucie trzewne warunkowane przez interoreceptory rozmieszczone w naczyniach krwionośnych (angioreceptory), w kłębkach pozanaczyniowych (chemoreceptory), w mózgu (detektory), w narządach wewnętrznych (wiscereceptory).
Czucie bólu ma dla organizmu znaczenie alarmowe, ostrzegające przed uszkodzeniem tkanek przez bodźce. Bodźce aktywują enzymy proteolityczne - kalikreiny tkankowe. Enzymy działają na kininogeny i odczepiają od nich kininy - te depolaryzują nagie zakończenia nerwowe. W uszkodzonych tkankach wydzielają się też prostaglandyny, histamina, serotonina, acetylocholina.
Ból długo utrzymujący się może naruszać czynności organizmu, może być czynnikiem wstrząsowym. „Wyłączanie” receptorów czuciowych lub przerwanie w nich przewodnictwa nazywamy znieczuleniem miejscowym.
RODZAJE ZNIECZULENIA MIEJSCOWEGO
Wyróżnia się znieczulenie:
powierzchniowe
nasiękowe
przewodowe
rdzeniowe
Znieczulenie powierzchniowe
Znieczulenie zakończeniowe i polega na zastosowaniu środka znieczulającego na powierzchnię błon śluzowych lub na skórę. Postacie leków to zasypki, roztwory, maści, czopki i in. Przenikają one szybko do tkanek i porażają zakończenia nerwów czuciowych.
Znieczulenie nasiękowe (infiltracyjne)
Wstrzykuje się płyn znieczulający pod błonę śluzową lub skórę. Uzyskuje się porażenie włókien nerwów czuciowych w tkankach przepojonych podanym płynem. Często podaje się też jednocześnie środek zwężający naczynia, aby środek nie wchłaniał się zbyt szybko z miejsca podania.
Znieczulenie przewodowe
Środek podaje się w okolice nerwu, splotu lub pnia nerwowego. Powoduje to przerwanie przewodnictwa i znieczulenie całego obszaru tkankowego zaopatrywanego przez ten nerw. Można tu też podawać środki zwężające naczynia pod warunkiem, że naczynie które zwężamy nie jest jedynym zaopatrującym w krew daną okolicę (np. palce).
Znieczulenie rdzeniowe
Odmiana znieczulenia przewodowego. Środek podaje się do kanału kręgowego. Może to być znieczulenie nadoponowe (podanie do przestrzeni nadoponowej) lub podoponowe (podanie podoponowe - podpajęczynówkowe z płynem mózgowo - rdzeniowym).
Znieczulenie jest obszerne - stosuje się je w zabiegach operacyjnych. Środek podaje się przez otwór dolny kości krzyżowej lub między III a IV kręgiem lędźwiowym.
Nie podaję się środków znieczulających do części górnej rdzenia - możliwość porażenia ośrodka oddechowego i naczynioruchowego.
Znieczulenie takie prowadzi do obniżenia ciśnienia krwi co może prowadzić do zapaści. Inne objawy to wymioty, bóle i zawroty głowy, uczulenia.
ŚRODKI ZNIECZULAJĄCE MIEJSCOWO
Powodują odwracalne przerwanie przewodnictwa we włóknach nerwowych.
Każdy środek znieczulający musi:
dobrze przenikać
nie drażnić tkanek
być możliwy do wyjaławiania w wysokiej temperaturze
mieć dużą rozpiętość terapeutyczną
Wchłanianie związku zależy m. in. od perfuzji tkanek i szybkości przenikania środka przez osłonki mielinowe.
Zahamowanie przewodzenia polega głównie na hamowaniu przechodzenia jonów Na+ do wnętrza komórki. Zmniejsza się też przepuszczalność dla K+ i Cl-. Dzięki temu uniemożliwiona zostaje depolaryzacja włókien co blokuje przewodnictwo.
Bardziej podatne na znieczulenie są cienkie włókna bez osłonek mielinowych. Początkowo następuje zniesienie bólu, a następnie czucie temperatury, dotyku i ucisku.
Środki znieczulające miejscowo dzielimy na działające miejscowo i ogólnie. Miejscowo - pojawia się zniesienie bólu i czucia, może pojawiać się rozszerzenie naczyń krwionośnych, obniżenie ciśnienia krwi.
Ogólnie - wpływ na OUN, układ sercowo - naczyniowy, układ współczulny i na mięśnie gładkie.
Wpływ na OUN.
Tylko kokaina działa pobudzająco na OUN. Pozostałe wywołują często uspokojenie i dezorientację. Może pojawiać się niepokój, mrowienie, drżenie mięśni, nawet drgawki z utratą przytomności i zatrzymaniem oddechu.
Wpływ na układ sercowo - naczyniowy
Wpływ stabilizujący na mięsień sercowy (obniżenie jego pobudliwości). Prokainamid i lidokaina zmniejszają pobudliwość tak, że stosuje się je w leczeniu niemiarowości pracy serca.
Kokaina zwęża naczynia krwionośne, prokaina i inne najczęściej naczynia rozszerzają.
Wpływ na układ współczulny
Kokaina pobudza układ współczulny. Kurczy naczynia krwionośne w miejscu wstrzyknięcia. Pozostałe środki pozostają raczej bez wpływu na układ współczulny.
Wpływ na mięśnie gładkie
Zmniejszają napięcie mięśni gładkich i szkieletowych, zmniejszają ich pobudliwość. Mogą uszkadzać przewodnictwo w złączach nerwowo - mięśniowych.
Roztwory bardziej stężone szybciej wchłaniają się do krwi i działają ogólnie. Toksyczność zwiększa się ze wzrostem siły działania.
Nadwrażliwość nie jest częsta. W ostrych napadach nietolerancji występują napady dychawicy oskrzelowej i wstrząs anafilaktyczny.
Losy w organizmie
Wszystkie rozpuszczają się w lipidach, łatwo przenikają więc do osłonek mielinowych nerwu. Po podaniu na zmienioną błonę śluzową wchłanianie wzrasta i może być tak szybkie jak przy podaniu dożylnym. Zwolnienie wchłaniania uzyskuje się przez dodanie środków kurczących naczynia. Nie należy takich środków dodawać przy nadczynności tarczycy, chorobach serca, nadciśnieniu.
We krwi ulegają szybkiej przemianie, a produkty rozpadu są szybko wydalane głównie z moczem. Rozkład zachodzi w wątrobie, prokaina i podobne hydrolizują w osoczu.
Podział środków miejscowo znieczulających
Pod względem chemicznym:
pochodne kwasu benzoesowego
pochodne kwasu p - aminobenzoesowego
pochodne kwasu p - hydroksybenzoesowego
pochodne amidów
pochodne chinoliny
inne
Ze względu na zastosowanie:
Stosowane w znieczuleniu powierzchniowym - kokaina, tetrakaina, lidokaina
W znieczuleniu nasiękowym i przewodowym - prokaina, chloroprokaina, heksylokaina, lidokaina, bupiwakaina i inne.
Pochodne kwasu benzoesowego
Kokaina
Występuje w liściach Erythroxylon coca. Tubylcy z Ameryki południowej od wieków żuli liście tej rośliny - zmniejszenie głodu, lepsze samopoczucie, usunięcie zmęczenia.
działanie miejscowe jest bardzo silne - już przy stężeniu 0,02%
prawie nie działa na skórę
podana doustnie rozkłada się od nieaktywnych związków
stosowana wyłącznie do znieczuleń powierzchniowych
zastosowana na błony śluzowe poraża miejscowo receptory bólu, dotyku, temperatury
znosi czucie smaku
znosi węch, głód
podana do oka powoduje całkowite znieczulenie, a źrenica się rozszerza
przyspiesza akcję serca
Mechanizm działania: hamowanie depolaryzacji przez stabilizację błony komórkowej.
W działaniu ogólnym - wpływ na układ autonomiczny i OUN.
Pobudza układ współczulny (skurcz naczyń krwionośnych - bladość i suchość błon śluzowych w miejscu podania). Mechanizm tego działania polega na hamowaniu wchłaniania zwrotnego noradrenaliny ze szczeliny synaptycznej. Powoduje to, że kokainę można stosować bez dodatku środków kurczących naczynia.
Pobudzenie OUN - głównie korę mózgową - pobudzenie psychiczne i ruchowe, zniesienie zmęczenia, euforia, omamy, rozszerzenie źrenic, wytrzeszcz gałek ocznych.
Zatrucie ostre:
osłabienie
lęk
bladość
zimne poty
duszność i zapaść
Po przedawkowaniu:
podniecenie
gadatliwość
agresywność
wzrost temp. ciała
zamroczenie
drgawki
utrata przytomności i śmierć (porażenie ośrodka oddechowego)
Zatrucie przewlekłe:
martwica błony śluzowej nosa
euforia i agresja
pobudzenie seksualne
P/wskazania:
nadczynność tarczycy
miażdżyca (odrywanie się płytki miażdżycowej)
nadciśnienie
niewydolność serca
Wskazania:
znieczulenie rogówki i spojówki
w laryngologii
Oksybuprokaina
Znieczula powierzchniowo. Działa bakteriostatycznie. Do znieczulenia błony śluzowej jamy ustnej, gardła, nosa, w okulistyce.
Proksymetakaina
Silny ja tetrakaina. Stosowana praktycznie tylko w okulistyce.
Pochodne kwasu p - aminobenzoesowego
Należą tu estry alkoholi i estry alkoholoamin a kwasem p - aminobenzoesowym (PABA). Proste estry są słabo rozpuszczalne w wodzie i stosuje się je raczej powierzchniowo w postaci zasypek. Im środki lepiej rozpuszczalne w lipidach tym silniejsze działanie znieczulające.
Anestezyna (benzokaina)
Ester etylowy PABA. Działa słabiej od kokainy, ale dłużej. Mało toksyczna. Używana w postaci maści lub zasypek czy czopków. Może być stosowana doustnie do znieczulenia błony śluzowej żołądka.
Prokaina
Do znieczuleń przewodowych, nasiękowych i rdzeniowych. Praktycznie nie wchłania się przez błony śluzowe i nie może być stosowana jako środek powierzchniowo znieczulający.
nie drażni i nie uszkadza tkanek
działa krótko (szybko ulega hydrolizie)
nie zwęża, a wręcz nieznacznie rozszerza naczynia, a więc szybko znika z miejsca podania
działanie znika w ciągu kilku godzin
w celu przedłużenia działania podaje się epinefrynę
Wykazuje działanie ogólne - stosowana jako środek ogólnie p/bólowy w nieopanowanych bólach.
Doustnie i dożylnie podawana w świądzie uczuleniowym, pokrzywce, napadach dusznicowych i innych schorzeniach uczuleniowych.
Wykazuje właściwości p/arytmiczne - zmniejsza przewodnictwo w sercu. Obecnie częściej stosuje się w tych schorzeniach jej amid - prokainamid.
Prawdopodobnie działa jako lek geriatryczny.
Działanie toksyczne:
zawroty głowy
niepokoje
drgawki
niekiedy zapaść
niemiarowość serca co prowadzi do śmierci
odczyny uczuleniowe (świąd, zaczerwienienia skóry, wypryski)
wstrząs anafilaktyczny
Wykazuje interakcje z inhibitorami cholinoesterazy (większa toksyczność prokainy), z hamuje p/bakteryjne działanie sulfonamidów, przedłuża czas działania suksametonium (rozkładana jest przez ten sam enzym).
Wskazania:
do znieczuleń nasiękowych, przewodowych, rdzeniowych
podawana może być doustnie i dożylnie
Chloroprokaina
Pochodna prokainy. Działa silniej i dłużej, jest mniej toksyczna. Stosowana do znieczuleń nasiękowych w roztworach 0,5%, do znieczuleń przewodowych w stężeniach 1 - 2%.
Może wywoływać uczulenia. Przedawkowanie to nudności, drżenie mięśni, spadek ciśnienia tętniczego i zaburzenia oddechu.
Tetrakaina
Ester dimetyloaminoetylowy PABA. Działa 10x silniej i 2x dłużej od prokainy, ale jest też bardziej toksyczna.
szybko wchłania się z błony śluzowej co przyczynia się do szybkiego zatrucia
dobrze znieczula powierzchniowo
stosowana do znieczulenia nasiękowego, przewodowego, rdzeniowego
Pochodne kwasu p - hydroksybenzoesowego
Mają czasami działanie znieczulające miejscowo i używane są do znieczuleń powierzchniowych.
Paretoksykaina
2x silniejsza od prokainy. Działa szybko i dłużej od prokainy, ale jest bardziej toksyczna.
Podawana wyłącznie powierzchniowo na błony śluzowe gardła, krtani, migdałków i w zapaleniu jamy ustnej jako pastylki do ssania.
Pochodne amidów
Nie metabolizowane przez acetylocholinoesterazę - działają dłużej.
Lidokaina - amid ksylidyny
Najczęściej stosowany lek znieczulający. Miejscowo działa 2x silniej od prokainy, działanie utrzymuje się długo.
Można ją stosować z dodatkiem środków zwężających naczynia.
Do znieczuleń nasiękowych stosuje się r - ry 0,25 - 0,5%, do przewodowych 1 - 2%, do rdzeniowych 5%.
Podawana też w postaci czopków, maści, żeli.
Wykazuje też działanie ogólne - szczególnie na układ sercowo - naczyniowy i OUN. Działa stabilizująco na błonę komórek serca przy czym nie powoduje zmian częstości tętna. Działa depresyjnie jedynie na włókna Purkinjego (nie na samo serce). Lidokainę stosuje się przy niemiarowości serca, zawałach, przy przedawkowaniu glikozydów naparstnicy.
Działanie na OUN to uspokojenie, dawniej stosowana w padaczce.
Działanie niepożądane:
senność i zamroczenia
zawroty głowy
zaburzenia widzenia
drżenia mięśni
toksyczność jest większa przy chorobach wątroby
stosowana wielokrotnie do znieczulenia oka może uszkadzać rogówkę
Mepiwakaina
Również amid ksylidyny. Nieco dłużej działa od lidokainy. Zastosowanie podobne jak przy lidokainie, w odróżnieniu od niej nie działa na błony śluzowe. Jednorazowo można podawać bez środków zwężających naczynia.
Często stosowana do znieczulania palców.
Bupiwakaina
Chemicznie podobna do mepiwakainy. Działa 3 - 4x silniej od lidokainy, również dłużej. Stosowana do wszystkich rodzajów znieczulenia.
Wywołuje długotrwałe znieczulenie. Można podawać podczas porodu lub do zniesienia bólów pooperacyjnych.
Nie rozszerza naczyń krwionośnych.
Słabsze działanie toksyczne niż lidokaina:
spadek ciśnienia krwi
wymioty
nudności
zwolnienie akcji serca
Butanilikaina
Silnie i szybko działa znieczulająco. Znieczulenie już po 2 -3 min. po podaniu, ale działa krótko (szybko rozkłada się w wątrobie).
Do znieczuleń nasiękowych i przewodowych. W stomatologii z dodatkiem epinefryny lub prokainy (przedłużenie działania do 1h).
Etydokaina
Nowa pochodna lidokainy - działa 2 - 3x dłużej.
Do znieczuleń przewodowych i zewnątrzoponowych.
Pochodne chinoliny
Chinizokaina
Pochodna izochinoliny.
Silniej i dłużej działa powierzchniowo od kokainy, ale jest bardziej toksyczna.
Działa również p/świądowo - stosowana w dermatologii - uczulenia skóry, świąd odbytu (jako maść lub zawiesina). Nie używana do innych rodzajów znieczuleń.
Inne środki miejscowo znieczulające
Mają różną budowę chemiczną. Najczęściej stosowane do znieczuleń powierzchniowych, gdyż są toksyczne przy innych rodzajach znieczulenia.
Edan
Ester dietyloaminoetylowy kwasu acetylosalicylowego.
Mało toksyczny, działa dłużej i silniej od prokainy.
Jest to połączenie właściwości znieczulających z p/zapalnymi i p/bólowymi.
Do znieczuleń nasiękowych i przewodowych w laryngologii i stomatologii.
P/wskazanie to uczulenia na pochodne kwasu salicylowego
Diklonina
Działa szybko, czas działania zbliżony do prokainy.
Dobrze się wchłania przez błony śluzowe i skórę (do znieczuleń powierzchniowych).
Działa p/bakteryjnie.
Zastosowanie:
do zmniejszenia bólu w dermatologii
w laryngoskopii
do leczenia oparzeń i urazów
Niewielka toksyczność, rzadko uczula.
Promokaina
Pochodna morfoliny. Działa 5x silniej od kokainy, ale drażni tkanki - zastosowanie wyłącznie do znieczuleń powierzchniowych.
Mała toksyczność, rzadko uczula.
Inne metody znieczuleń
Za pomocą środków fizycznych. Najczęściej stosuje się sposób oziębiania tkanek za pomocą o niskiej temperaturze wrzenia. Środki takie powodują krótkotrwałe, ale silne oziębienie, a dzięki temu znieczulenie. Najczęściej stosowanymi tutaj środkami są chlorek etylu i Cryofluorane.
Środki drażniące zakończenia nerwowe
Mentol
Składnik olejku miętowego. Drażni zakończenia włókien czuciowych przewodzących zimno (wrażenie uczucia chłodu). Powoduje też obniżenie wrażliwości zakończeń włókien czuciowych. Działa słabo znieczulająco.
Zastosowanie: w stomatologii jako środek odkażający, w kosmetyce, do inhalacji.
Kapsaicyna
Zawiera ją papryka. Pobudza zakończenia nerwów czuciowych skóry i błon śluzowych. Drażni otaczające tkanki wywołując przekrwienie lub nawet stany zapalne. Poprzez podrażnienie wzmaga odruchowe wydzielanie soku żołądkowego.
Stosowana do uzyskania przekrwienia skóry (m. in. w chorobach reumatycznych), wywołuje przy tym uczucie ciepła.
Kamfora
Z olejku eterycznego z kory i liści drzewa kamforowego. Drażni zakończenie czuciowe w skórze.
Spiritus camphoratus jako środek rozgrzewający w nerwobólach.
Leki zwiotczające mięśnie
Mięśnie poprzecznie prążkowane są pobudzane przez impulsy nerwowe przewodzone przez aksony neuronów.
Ruchy świadome wyzwalane są przez impulsy nerwowe powstające w komórkach piramidalnych. Impulsy te biegną od kory mózgu przez torebkę wewnętrzną, śródmózgowie i most. W najniższym odcinku rdzenia przedłużonego większość włókien krzyżuje się i przechodzi na przeciwną stronę rdzenia.
Inne drogi są drogami pozapiramidowymi. Impulsy w tych przypadkach nie powstają w korze, a w częściach podkorowych, w pniu mózgu i móżdżku - warunkują ruchy mimowolne.
W rdzeniu kręgowym wypustki nerwowe dróg piramidowych i dróg pozapiramidowych łączą się z neuronami ruchowymi przednich rogów rdzenia, unerwiających odpowiednie mięśnie prążkowane.
Przekazywanie impulsu z nerwu na mięsień odbywa się w płytce nerwowo - motorycznej. Przewodzenie odbywa się na drodze elektrochemicznej.
Podczas spoczynku w środku komórki znajdują się związki organiczne - białka, kationy K+. Na zewnątrz są kationy Na+ i jony Cl-. W takim układzie część zewnętrzna jest naładowana dodatnio w stosunku do wnętrza. Jest to stan polaryzacji (stan spoczynkowy).
Pobudzenie zwiększa przepuszczalność błony dla Na+ przez co jony napływają do wnętrza, a K+ wydostają się na zewnątrz (depolaryzacja). Po zakończeniu działania impulsu następuje repolaryzacja.
Impuls (potencjał czynnościowy) wyzwala z zakończeń nerwowych acetylocholinę w płytce nerwowo - motorycznej. Acetylocholina wiąże się z receptorem N - cholinergicznym na powierzchni mięśnia prążkowanego.
Dzięki acetylocholinie następuje depolaryzacja błony postsynaptycznej i następuje skurcz mięśnia. Następnie acetylocholina jest rozkładana przez cholinoesterazę. Powstające produkty rozpadu są usuwane lub używane do resyntezy acetylocholiny.
Leki pobudzające zakończenia ruchowe
Są to leki zwiększające stężenie acetylocholiny - następuje wzrost przewodnictwa w płytce. Leki te hamują cholinoesterazę. Stosowane są w leczeniu nużliwości mięśni, przy zmniejszeniu napięcia mięścni.
Działanie takie wykazują: neostygmina, pirydostygmina, ambenonium, edrofonium.
Leki porażające zakończenia ruchowe
Są to leki znoszące przewodnictwo nerwowo - mięśniowe. Działają bezpośrednio na płytkę motoryczną zwiotczając mięśnie. Nazywamy to zjawisko blokiem nerwowo - mięśniowym.
Leki mogą wywoływać:
blok niedepolaryzacyjny czyli konkurencyjny lub polaryzacyjny (leki psychokurarowe)
blok depolaryzacyjny (leki leptokurarowe)
Blok niedepolaryzacyjny
Występuje tutaj brak depolaryzacji. Działają tak alkaloidy kurary (Indianie zatruwali nimi strzały).
D - Tubokuraryna
Związek naturalny, krystaliczny, zawiera dwa atomy azotu.
Tubokuraryna łączy się z cząsteczką białka receptora płytki mięśniowej i nie pozwala przez to na przyłączenie się acetylocholiny. Tak więc mięsień nie ulegnie depolaryzacji - brak skurczu. Jest to mechanizm konkurencyjny. Nadmiar acetylocholiny powoduje zniesienie działania tubokuraryny.
Lek ten podaje się najczęściej dożylnie lub rzadziej domięśniowo. Zwiotczenie jest szybkie i utrzymuje się do 30 minut. Praktycznie brak wchłaniania z przewodu pokarmowego. W zabiegach operacyjnych eter i halotan wzmagają działanie tubokuraryny.
Działanie rozpoczyna się od porażenia mięśni twarzy, szyi, brzucha, kończyn, a następnie mięśni międzyżebrowych i przepony - może nastąpić porażenie mięśni oddechowych. Lek podaje się tylko, gdy jest możliwość zastosowania aparatury do sztucznego oddychania.
D - Tubokuraryna blokuje przewodnictwo w zwojach autonomicznych, uwalnia duże ilości histaminy - skurcz oskrzeli, obniżenie ciśnienia, pokrzywka, uczulenia. Jednocześnie uwalnia się też heparyna (zmniejszenie krzepliwości krwi).
Dimetylotubokuraryna
Działa nawet 3x silniej od tubokuraryny, ale słabiej uwalnia histaminę, słabiej blokuje przewodnictwo w zwojach autonomicznych.
Galamina
Środek syntetyczny. Działa na styku nerwowo mięśniowym tak jak poprzednie związki, ale również blokuje depolaryzacyjne działanie acetylocholiny. Działa słabiej, ale prawie nie wpływa na zwoje autonomiczne i nie uwalnia histaminy. Dość silnie blokuje nerw błędny - wzrost ciśnienia krwi, przyspieszenie akcji serca. Stosowana dożylnie w anestezjologii.
Pankuronium
Lek syntetyczny działa podobnie jak tubokuraryna, ale aż 5x silniej. Ma słaby wpływ na układ sercowo - naczyniowy, nie obniża ciśnienia, nie zmienia szybkości tętna. Nie uwalnia histaminy i nie działa na zwoje.
Wekuronium
Nowa pochodna pankuronium - działa podobnie i z podobną siłą. Prawie nie wpływa na układ sercowo - naczyniowy i oddechowy. Nie kumuluje się w organizmie.
Alkuronium
Syntetyczna pochodna toksyfetyny (alkaloid kurary). 2x silniejszy od tubokuraryny, ale taki sam czas działania. Wzmagają jego działanie halotan, cyklopropan, eter.
Atrakurium
Wywołuje konkurencyjny blok nerwowo - mięśniowy. Siła działania podobna do tubokuraryny, ale łatwo metabolizuje w osoczu niezależnie od enzymów nerek.
Wskazania do stosowania środków kuraryzujących:
operacje na klatce piersiowej i jamie brzusznej, kończynach
w następstwach leczenia elektrowstrząsami
zniesienie drgawek
zniesienie działania substancji drgawkotwórczych
P/wskazania:
nużliwość mięśni
uczulenie na poszczególne środki
zaburzenia czynności nerek i wątroby
niewydolność oddechowa
niemożliwość utrzymania pacjenta na wspomaganym oddechu
Inhibitory AchE są antagonistami tych leków: neostygmina, pirydostygmina itd.
Blok depolaryzacyjny
Dalszy ciąg prawidłowego przebiegu depolaryzacji, zachodzącej w płytce ruchowej. Związki wywołujące ten blok działają podobnie jak acetylocholina czyli depolaryzują błonę postsynaptyczną przez dłuższy czas (to jest różnica bo Ach działa bardzo krótko). Środki te działają dłużej, gdyż nie są rozkładane tak szybko.
Początkowo środki te powodują wystąpienie drżenia włókienkowego, po czym następuje zwiotczenie mięśni - acetylocholina nie może połączyć się z receptorem.
Najważniejszymi środkami tej grupy jest suksametonium i dekametonium.
Suksametonium
Zasada amoniowa zbudowana z 2 cząsteczek choliny i kwasu bursztynowego.
Blok depolaryzacyjny wywoływany w tym przypadku jest krótkotrwały (zazwyczaj nie dłużej niż 5 minut).
Suksametonium ulega hydrolizie przy udziale acetylocholinoesterazy.
Podaje się dożylnie w celu wywołania krótkotrwałego zwiotczenia mięśni - przy wziernikowaniu oskrzeli, przełyku, w krótkich zabiegach chirurgicznych, w celu złagodzenia przebiegu elektrowstrząsów.
Podając kilka dawek z rzędu działanie zaczyna mieć charakter bloku niedepolaryzacyjnego. Pojawia się działanie zwane blokiem podwójnym.
Podawanie wielokrotne prowadzi do wzrostu ciśnienia i niemiarowości serca. Mogą pojawiać się bóle mięśni ze względu na wyzwalanie silnego drżenia włókienkowego. Mogą się pojawić odczyny uczuleniowe.
Nie należy jednocześnie podawać środków nasilających aktywność cholinoesterazy (np. neostygmina) - wzrost siły działania suksametonium.
Aby znieść jej działanie można podać leki wywołujące blok niedepolaryzacyjny (np. tubokuraryna, galamina).
Dekametonium
Zasada amoniowa o działaniu kuraryzującym.
Podany dożylnie na około 20 minut wywołuje zwiotczenie mięśni twarzy, gardła i kończyn.
Brak wpływu na serce, brak działania ośrodkowego i na zwoje autonomiczne. Uwalnia natomiast niewielkie ilości histaminy, zdecydowanie mniej niż tubokuraryna.
Początkowe drżenie włókienkowe mięśni jest słabsze niż w przypadku suksametonium.
Brak tutaj skutecznego antagonisty. Heksametonium czy pentametonium tylko częściowo znoszą działanie dekametonium. Leki nasilające aktywność AchE nie wypływają lub nasilają działanie dekametonium.
Heksakarbacholina
Pojedyncza dawka na długo zwiotcza mięśnie prążkowane wywołując blok depolaryzacyjny, który następnie przechodzi w blok niedepolaryzacyjny. Mówimy, że wywoływany jest blok podwójny.
Stosowany przy długich operacjach.
Brak wpływu na OUN, układ sercowo - naczyniowy, nie uwalnia histaminy.
Neostygmina początkowo wzmaga działanie heksakarbacholiny, ale w fazie późniejszej może je odwrócić.