UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO
w Bydgoszczy
WYDZIAŁ PEDAGOGIKI I PSYCHOLOGII
PROGRAM NAUCZANIA
Opracowanie:
1. Przedmiot: Wprowadzenie do psychologii i historii myśli psychologicznej
2. Kierunek: Psychologia
4. Rok studiów i semestr: I rok, 2 semestr
5. Liczba godzin (odpowiednio): W - 45, K - 15
6. Forma zaliczenia:
obowiązkowe uczestnictwo w zajęciach konwersatoryjnych,
przygotowanie się do zajęć konwersatoryjnych na podstawie wskazanej literatury,
praca kontrolna o charakterze kompilacyjnym,
egzamin pisemny.
7. Środki dydaktyczne: wykład, dyskusja, redagowanie tekstów naukowych
8. Cele nauczania:
Celem realizacji wykładu jest ukazanie zarówno charakteru psychologii przednaukowej, jak i rozwoju głównych kierunków psychologii po wyodrębnieniu się jej jako samodzielnej nauki.
Zostaną przedstawione jej związki z filozofią oraz z innymi dyscyplinami naukowymi, zarówno na świecie, jak i w Polsce. Prezentacja psychologicznych koncepcji człowieka ma na celu kształtowanie przekonania o wzajemnym przenikaniu się różnych obszarów psychologii. Ukazanie wielu dyscyplin w ramach jednej nauki pozwoli studentom na ukierunkowanie swoich zainteresowań psychologicznych.. Ważnym celem kształcenia jest próba zrozumienia natury ludzkiej egzystencji i dylematów ludzkiego życia.
9. Treści nauczania ( odpowiednio):
Korzenie psychologii
Nauka o duszy Platona i Arystotelesa. Metafora maszyny. Poglądy filozofów: J. Locka, Kartezjusza, J.St. Milla, F. Brentany. Wpływ rozwoju nauk przyrodniczych (m.in. K. Darwin, Fechner, I. Pawłow).
Początki psychologii jako nauki
Strukturalizm: indywidualna psychologia eksperymentalna i psychologia historyczno-kulturowa Wundta. Introspekcja jako pierwsza metoda badań psychologicznych. Szkoła würzburska, i psychologia postaci. Funkcjonalizm, asocjacjonizm. Introspekcja dziś. Ewolucjonizm K. Darwina. Przedmiot, język i metoda psychologii.
Psychologia jako nauka o zachowaniu
J. Watsona krytyka psychologii klasycznej. Odmiany behawioryzmu: E. Guthrie, E.R. Tolman, C.L. Hull, B.F. Skinner. Rodzaje uczenia się. Mechanistyczne ujęcie człowieka. Depresja, agresja w ujęciu behawiorystów. Neobehawioryzm.
Dążenie psychologii do skrajnego obiektywizmu.
Psychoanaliza
Teoria Freuda. Osiągnięcia psychoanalizy. Pierwsza teoria osobowości. Rozwój psychoanalizy. Następcy Freuda. Rozdźwięk między psychoanalizą a psychologią naukową. Psychoanaliza dziś. Psychoterapia.
Ewolucja myśli psychologicznej - psychologia poznawcza
Związki z psychologią postaci. Cechy teorii poznawczych. A. Witkin, J. Dollard, N. Miller, C. Tolman, G.A. Miller, K.H. Pribram, E.H. Galanter, J. Piaget, L. Wygotski. i in.
Problematyka etyki w badaniach psychologicznych.
Trzecia siła w psychologii - psychologia humanistyczna
A. Maslow i psychologia ludzi zdrowych. Filozoficzne podstawy - fenomenologia i egzystencjalizm. C. Rogers - koncepcja psychoterapii. Rozwój psychologii. Zastosowanie psychologii.
Psychologia w Polsce
Rozwój polskiej myśli psychologicznej. Główne ośrodki badań psychologicznych w kraju. Czołowi psycholodzy polscy i ich działalność.
8. Psychologia różnic indywidualnych oraz psychologia osobowości
Temperament - historia badań. Temperament jako moderator zachowania.
Inteligencja i zdolności specjalne a poziom osiągnięć jednostki.
Różne podejścia w psychologii osobowości - teoria cech, teoria psychoanalityczna, podejście socjologiczne (teoria ról), teorie neobehawiorystyczne, podejście holistyczne (S. Rubinstein). Osobowość jako centralny system integracji i regulacji czynności (J. Reykowski).
Przetwarzanie doświadczenia oraz procesy dynamizujące zachowanie
Myślenie, strukturalizacja doświadczenia. Psychologia narracyjna. Emocje i motywacje. Stres i radzenie sobie. Agresja. Teorie potrzeb (Maslow, Obuchowski).
Człowiek jako istota społeczna
Natura sytuacji społecznej. Główne zagadnienia psychologii społecznej: spostrzeganie społeczne, konformizm, postawy, grupy społeczne, altruizm i pomoc innym, uprzedzenia, dyskryminacja.
Zdrowie i środowisko. Etyka zachowań społecznych.
Literatura obowiązkowa:
Malim, T., Birch, A., Wadeley, A. (1995). Wprowadzenie do psychologii. Warszawa: PWN.
Mietzel, G. (2003). Wprowadzenie do psychologii. Gdańsk: GWP.
Stachowski, R. (2000). Historia współczesnej myśli psychologicznej. Od Wundta do czasów najnowszych. Scholar: Warszawa.
Sternberg, R. (1999). Wprowadzenie do psychologii. Warszawa: WSiP.
Strelau, J. (2000) (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki. Gdańsk: GWP. Tom 1.
Tavris, C., Wade, C. (1999). Psychologia. Podejścia oraz koncepcje. Poznań: Zysk i S-ka.
Tomaszewski, T. (1998). Główne idee współczesnej psychologii. Żak: Warszawa.
Zimbardo, P. (2001). Psychologia i życie. Warszawa: PWN
Literatura zalecana:
Feldmann, R. S. (1998). Zrozumieć psychologię. Wrocław: Wydawnictwo Astrum.
Hock, R. (2003). 40 prac badawczych, które zmieniły oblicze psychologii. Gdańsk: GWP.
Kochanowicz-Dehnel, I. (2004). Jak powstała psychologia? Spór o podstawy ludzkiej wiedzy. TWP: Wrocław.
Kozielecki, J. (2000). Koncepcje psychologiczne człowieka. Warszawa: Żak.
Maruszewski, M., Reykowski, J., Tomaszewski, T. (1967). Psychologia jako nauka o człowieku. KiW: Warszawa.
Paszkiewicz, E. (1983). Struktura teorii psychologicznych. Warszawa: PWN.
Strelau, J. (2006). Temperament jako regulator zachowania. Gdańsk: GWP.
Tomaszewski, T. (1975) (red.). Psychologia. Warszawa: PWN.
Tomaszewski, T. (1963). Wstęp do psychologii. Warszawa: PWN.
Feldman, R. (1998) Zrozumieć psychologię, Wrocław: Wyd. ASTRUM
Kosslyn,S., Rosenberg R. ( 2006). Psychologia, Kraków: Wyd. ZNAK
Zamiara, K. (red.) (1995). Materiały z historii psychologii. Poznań: Instytut Kulturoznawstawa UAM.
Zakres wymagań egzaminacyjnych:
problematyka podejmowana na wykładach, uzupełniona o podaną literaturę