WSPÓŁCZESNE KIERUNKI PEDAGOGIKI - 03:

Rola meta pedagogiki ( hipermarketu teorii )

• Przestrzeń do wędrówki przez świat różnych idei i ich teoretycznych uzasadnień

• Dokonanie wyboru najwłaściwszej dla siebie teorii

• Zakupienie jej jak produktu „spożywczego” do skonsumowania we własnej praktyce edukacyjnej

Struktura Treści - rozłożenie towaru

Tajemnica Autora

Produkty musza być zmieniane w stałych lub odmiennych odstępach czasowych.

Klient ma błądzić po całym sklepie, miedzy półkami, by przeszedł jak najdłuższą drogę, zauważył wreszcie te artykuły, które są mu najbardziej potrzebne.

O Potrzebie Badań Porównawczych

Pedagogika oglądana z naszego punktu widzenia

Pedagogika oglądana z naszego punktu obserwacyjnego jakby z lotu ptaka, przedstawia się obserwującemu jako niesłychanie barwna mozaika, a to, co z bliska mogło wydawać się chaosem, staje się z oddalenia ornamentem mającym całość swój sens.

Pakt o Nieagresji

Zamiast zorientowanej „ na zniszczenie przeciwnika ” agresywnej konfrontacji

• Bardzo konstruktywne podejście do odmienności w nauce

• Wędrując przez różnorodne teorie dostrzegamy że to, co w jednej ma charakter kluczowy, w innej jest z marginalizowane, to co w jednym jest „ makro ” w innym jest „ mikro ”

Trzy podejścia do kierunków pedagogicznych

1. Rekonstrukcja ( wykład ) paradygmaty, szkół, kierunków

2. Analiza teoretyczna koncepcji poszczególnych autorów

3. Wykład prądów z egzemplifikacją reprezentowanych teorii i ich towarów

Systematyka prądów pedagogiki:

Metateoria	Metapedagogika	Metapedagogika
Podejście filozoficzne	Podejście Historyczne	Podejście Ahistoryczne
I. Hedrich	S. Wołoszyn	B. Nawroczyński
L. Chamaj	I. Wojnar	J. Rutkowiak
K. Kotłowski	S. Sztobryn	M. Malewski
F. Singule	T. Hejicka-Bezwińska	H. Kwiatkowska
K. Sośnicki S. Kunowski	M. Zalewska-Pawlak	Z. Melosik Z. Kwieciński
G. Gutek	M.S. Szymański	B. Śliwerski
D. Lenzen	H. Berner	D. Urbaniak-Zając
H. H. Kruger	R. Lassahn	J. Prucha

Podejście Filozoficzne - Filozoficzne źródła systematyki kierunków pedagogicznych:

Filozofia jest sztuką wyjaśniania, interpretacji fundamentalnych dla naszej kultury tekstów.

Dzięki ciągłej interpretacji i reinterpretacji rozpraw klasyków filozofii ich dzieła trwają w naszej historii, otwierają dla niej nowe szansę.

Współczesne kierunki Pedagogiki - Podejście Historyczne

Metapedagogika - podejście historyczne

Poznawanie rozwoju określonej idei w ustalonym przez badacza określeń.

Metahistoryczna rekonstrukcja idei przewodnich w dziejach doktryn i myśli pedagogicznej.

• To jedność badań historycznych z teoretycznymi, filozoficznymi badaniami pedagogicznymi

• Nauka musi dokonywać autorefleksji, retrospektywnie oglądać swoje błędy, potknięcia, fałszywe hipotezy, a także genialne intuicje, oryginalne syntezy itp.

• Nauka potrzebuje ciągłości krytycznej, pamięci swych dróg, treści i metod.

Metahistoryczna Perspektywa badań idei przewodnich w dziejach doktryn i myśli pedagogicznej.

• Uchwycenie związków pomiędzy europejską, a nawet światową pedagogika polskimi tradycjami

• Ocenienie wtórności lub oryginalności rodzimych koncepcji

Swoista dla polskiej historiografii pedagogicznej

1. Hessen Pieter - poznacie historycznie zmiennych emanacji realizacji wartości ze względu na potrzeby rozwoju pedagogiki uniwersalnych celów

2. Rowid - nauka o istocie i genezie systemów wychowawczych wynikiem porównawczych i genetycznych badań historycznych myśli pedagogiki

Współzależność przedmiotów badań

1. Meta historia myśli pedagogicznej, której przedmiotem jest ewolucja osiągnięć badawczych historii myśli pedagogicznej.

2. Historia myśli pedagogicznej, której przedmiotem jest teoria pedagogiczna ujęta temporalne i strukturalnie.

3. Pedagogika której przedmiotem jest wychowanie, a efektem TEORIA

Proces wychowania jako realna czynność - Badania i wiedza metahistoryczna wg. Teresy Hejnickiej - Bezwińskiej:

• chronią przed marnowaniem sił

• pokazują procesy oraz warunki pojawiania się i znikania pewnych idei, paradygmatów teorii

• zaspokajają potrzebę „ szlachectwa ” - pozwalają na odwołanie się do wielkich i wybitnych postaci

• dostarczają kryteriów do oceny tego, co się dzieje aktualnie

• tworzą historię własnej dyscypliny, co ułatwia uzyskanie tożsamości indywidualnej i grupowej

Mirosław S. Szymański - dzieje pedagogiki reformy w Niemczech

• Idee pedagogiczne nie szeregują się w czasie, po linii prostej. Idee starsze nie są wypierane lub wchłaniane przez idee nowsze, lecz zachowują swą niezastąpiona wartość.

• Z różnych prądów w jednych okresach historycznych pewne idee zawierają by w innych - w odmiennych sformułowaniach i kontekstach - odzywać z nową siła.

• Dzieje idei można sprowadzić do przemienności w myśli pedagogicznym dominacji tendencji oświeceniowych i tendencji romantycznych

Rekonstruując koncepcje pedagogiki Nowego Wychowania

• Nie rości sobie pretensji „ do obiektywizmu ” albowiem rozumienie czegokolwiek zakłada istnienie pewnych przeświadczeń i przesądów także filozoficznej natury, od których całkowicie uciec niepodobna.

• W sporze irracjonalizmóz z racjonalizmem otwarcie i wyraźnie opowiada się za tym drugim nie szukając iluzorycznego złotego środka

Współczesne kierunki Pedagogiczne geneza badań porównawczych - Stefan Wołoszyn:

• Syntetyczny zarys ewolucji zróżnicowanych stanowisk teoretycznych, jak i systemów wychowawczych, oraz ich idei przedstawiony na tle dziejów powszechnych przez fragmenty odpowiednio dobranych tekstów z dzieł ich przedstawicieli ( teoretyków i realizatorów ) oraz za pomocą źródłowych stadiów i artykułów poświeconych wybranym nurtom.

• Studiujący dzieje myśli pedagogicznej uzyskują reprezentacyjny wygląd w jej rozwoju i różnorodności

• Zawsze w tego rodzaju antologicznych pozostaje margines pewnego subiektywizmu osoby, która dokonuje wyboru i redukuje wybrane materiały

• Główny nacisk jest położony na wyjaśnianie i interpretowanie zaistniałych w dziejach teorii i ideologii wychowawczych

• Zajmuje wobec nich postawę maksymalnie obiektywną i tolerancyjną, tj. pełną zrozumienia dla odmiennych stanowisk

Odbiorcy mogą sami zadecydować, w jakim stopniu wybrana teoria sprzyja praktycznej aplikacji, a tym samym możliwość przekształcania rzeczywistości szkolnej czy wychowawczej w kierunku zgodnym z przyjętym modelem normatywnym.

Klasyfikacja kierunków pedagogicznych wg Stefana Wołoszyna

1. wielkie nurty teoretyczne

1. Pedagogika psychologiczna

2. Pedagogika socjologiczna

3. Pedagogika kultury

4. Pedagogika o orientacji egzystencjalnej

5. Pedagogika w klimacie marksistowskim

2. Nowe nurty ostatnich dziesięcioleci XX w

1. Ruchy kontestacyjne i kontrkultura

2. New Age

3. Nurt radykalnej krytyki szkoły

4. Koncepcje „ społeczeństwa wychowującego ”

5. Nowe alternatywy pedagogiki humanistycznej i antypedagogiki

6. Pedagogika hermeneutyczna

7. Nurty postmodernistyczne

8. Edukacja globalna

3. Pedagogika ideologiczna - ideologie wychowawcze

1. Pedagogika wychowania narodowego

2. Pedagogika wychowania społecznego o orientacji liberalno - demokratycznej

3. Pedagogika wychowania państwowego

4. Pedagogika wychowania komunistycznego ( socjalistycznego )

5. Pedagogika wychowanie religijnego, z dominacją wychowania katolickiego

Rudolf Lassahn „ Wprowadzenie do pedagogiki ”

• W pedagogice istnieje < , > dopracowane systemy wiedzy o wychowaniu, ale nie są poddane ostrej krytyce

• Obok siebie i ze sobą konkurujące różne teorie

• Jądro pedagogicznego poznania i myślenia - dzień poszukiwania wspólnych właściwości

• Analiza fenomenu wychowania z różnych perspektyw pozwala na poznanie innych aspektów rzeczywistości pedagogicznej

Kierunki pedagogiki wg Lassahna - Nie są zamkniętymi, definicjami i ostatecznym systemem wiedzy.

• ukazują tendencje, a w nich warianty poglądów i form metodycznych, które mają odmienną naturę i z którymi należy się inaczej obchodzić

• nie ma możliwości opracowania pełnego systemu wiedzy, ani „ zmapowania ” wszystkich w niej orientacji, by oddać ich specyfikę i wszelkie odcienie

• wszystkie teorie pedagogiczne są teoriami działania służenia praktyce

Kryteria systematyzacji - Lassahn

• Przedmiot badań ( sposób jego rozpatrywania, opisu opracowania lub zmiany )

• Metoda opracowania wiedzy i jej przesłanki

• Historia wiedzy ( szkoły naukowe, tendencje myślenia )

Metateoria nauk o wychowaniu - pyta o pojęcie naukowe, teoretyczne przesłanki nauki i ich uzasadnienia - Rudolf Lassahn - Klasyfikacja prądów pedagogiki

1. Pedagogika kultury - pedagogika i hermeneutyczna, egzystencjalistyczna, personalistyczna dialogu

2. Neopozywistyczna, empiryczna i analistyczna teoria wychowania - H. Albert, K.R. Popper

3. Normatywna pedagogika - I. Kant, W. Brezinka, H. Blankertz, R. Honigswald

4. Marksistowska, neomarksistowska i krytyczna nauka o wychowaniu

Współczesne kierunki Pedagogiki - geneza badań porównawczych

Herbert Gndjons - metateoria - Klasyfikacja kierunków pedagogicznych wg Herberta Gudjonsa:

1. Pedagogika kultury

2. Krytyczno - racjonalne ( empiryczne ) nauki o wychowaniu

3. Krytyczne nauki o wychowaniu

Klasyfikacja kierunków pedagogicznych wg Herberta Gudjonsa

Inne kierunki:

1. Transcendenlalno - krytyczne teorie wychowania

2. Historyczno - materialistyczne teorie wychowania

3. Fenomenologiczna pedagogika

4. Systemowa - teoretyczna pedagogika

Pedagogika nauk Pogranicza:

1. Orientacja Psychoanalityczna

2. Orientacja cybernetyczna

3. Pedagogika etnometodologiczna

4. Pedagogika strukturalistyczna

5. Pedagogika krytyczno - komunikacyjna

6. Pedagogika systematyczna

7. Pedagogika feministyczna

Współczesne kierunki pedagogiki - geneza badań porównawczych - Hans Berner - aktualne prądy pedagogiczne

• Ewolucja i wpływ współczesnych prądów pedagogicznych na reformy szkolne na przestrzeni 30 lecia 9 od początku lat 60 do lat 90 XX w. )

• „ Przelot helikopterem nad pedagogiczną kraina ” ( różne porty, różne tempo, nie każdy pilot wybiera ta samą trasę lotu )

• Chronologiczna analiza najważniejszych prądów pedagogicznych na tle megatręndów, uwarunkowania polityczne, ekonomicznych, naukowych, społeczno-politycznych i demograficznych

Hans Berner - Aktualne prądy pedagogiczne

Ewolucja i wpływ współczesnych prądów pedagogicznych na reformy szkolne na przestrzeni 30 lecia ( od początku lat 60 - tych do lat 90 - tych XX wieku )

1. Antropologia pedagogiczna

2. Empiryczno - analityczne nauki o wychowaniu

3. Krytyczna nauka o wychowaniu

4. Antyautorytarna nauka o wychowaniu

5. Pedagogika i psychologia pedagogiczna

6. Pedagogika neokonserwatywna

7. Antypedagogika

Wprowadzenie do teorii i metod nauk o wychowaniu

• Analiza różnych kierunków teoretycznych w pedagogice dotyczy podstawowych wzorów myślenia naukowego i badań naukowych

• Podział kierunków obejmuje dwa podstawowe prądy i pedagogikę kultury ( duchową ) od republiki Weimarskiej aż do początku lat 70 XX wieku i pedagogikę empiryczną od Comte`a do polowy lat 60 XX wieku

• Ukazuje mistyczne tło prekursoru ... ( do skończenia, brak )

Heinz - Hermann Kruger - „ wprowadzenie do teorii i metod nauk o wychowaniu ”

• sprzyja rozpoznaniu przesłanek teorii naukowych pedagogów ich teoretycznej pozycji

• krajobraz teoretyczny pre ... ( do skończenia, brak )

Teoretyczne koncepcje i stanowiska w naukach o wychowaniu

1. Pedagogika kultury

2. Pedagogika empiryczna

3. Pedagogika krytyczna

Inne kierunki w naukach o wychowaniu

4. Pedagogika prakseologiczna

5. Pedagogika transcendentalno - filozoficzna

6. Pedagogika historyczno - materialistyczna

7. Pedagogika psychoanalityczna

8. Pedagogika fenomenologiczna

4. Systemy teoretyczne w naukach o wychowaniu

9. Systemowa nauka o wychowaniu

10. Koncepcje struktualistyczne

11. Koncepcje ekologiczne

12. Koncepcje feministyczne

13. Koncepcje postmodernistyczne

Dieter Lenzen - koncepcje pedagogiczne ze względu na:

• odmienne podejścia badawcze do rzeczywistości

• różne formy obcowania z rzeczywistością wychowawczą

Przenikają do wszystkich subdyscyplin wiedzy pedagogicznej

Koncepcje naukowe - D. Lenzen

• Wywodzą się z różnych teorii filozoficznych i socjologicznych i są przez nie uzasadniane

• Określają relacje między dyscyplinami pedagogiki, a przedmiotem ich badań

Pedagogiczne doktryny i prądy wg. D. Lenzena

• Nawiązują do poza pedagogicznych stanowisk normatywnych dotyczących tego, kim jest człowiek i jakie jest społeczeństwo

• Są wzorami pedagogiki normatywnych, przeczy mającymi się do wytworzenia nowych środków dydaktycznych ( np. materiały Montesscori )

Podział systemów pedagogicznych wg Dietera Lenza

1. Koncepcje pedagogiczne

• pedagogika racjonalno - krytyczna

• pedagogika krytyczna

• pedagogika historyczno - materialistyczna

• psychoanalityczna

• humanistyczna

• personalistyczna

• fenomenologiczna

• strukturalna

2. Doktryny pedagogiczne

• pedagogika M. Motessori

• pedagogika C. Freineta

• pedagogika R. Steinera

• pedagogika reform

• pedagogika anarchistyczna

• pedagogika antyautorytarna

• pedagogika socjalistyczna

• pedagogika chrześcijańska

• pedagogika liberalna

Podejście ahistoryczne do współczesnych prądów pedagogicznych

Podejście bezczasowe - badacz traktuje idee oraz porządkuje dany prąd pedagogiczny ze względu na zawarte w nim doktryny i bez uwzględniania zachodzących w nim zmian temporalnych.

Podejście Ahistoryczne

BOGUSŁAW ŚLIWERSKI

Rekonstrukcja „ Świata pedagogicznych idei ” ich korzeni i współczesnej ich ewolucji, bez roszczenia sobie pretensji do jakiejkolwiek wyłączności.

Nie jest ostatecznym, zamkniętym zbiorem teorii czy nurtów współczesnego wychowania, ale ... ( skończyć, nie mam )

BOGUSŁAW ŚLIWERSKI

Klasyfikacja współczesnych teorii i nurtów wychowania

1. Pedagogika filozoficzno - normatywna

2. Chrześcijańska Pedagogika personalno - egzystencjalna

Trzy modele podejścia badawczego do prądów wychowania

1. Rekonstrukcja Pozytywna - badanie rozwoju myśli pedagogicznej w ramach określonego nurtu metodą historyczną ( strukturalizm genetyczny ) komparatystyka teorii oznacza przede wszystkim ... ( skończyć, nie mam )

2. Krytyka Hermeneutyczna

3. ... ( skończyć, nie mam )

9

6

---