Klasyfikacja kont według kryterium przedmiotu ewidencji

Specyfikacja różnych rodzajów kont:

• Konta bilansowe - konta charakteryzujące zasoby jednostki gospodarczej, czyli takie, w przypadku których przedmiotem ewidencji jest składnik bilansu (aktywa lub pasywa)

• Konta wynikowe - charakteryzują działalność jednostki za pomocą jej wyników oraz elementów tworzących te wyniki (przedmiotem ewidencji są elementy kształtujące wynik finansowy: koszty, przychody, zyski, straty)

• Konta aktywne - konta, na których przedmiotem ewidencji jest jakiś składnik aktywów (np. towary, materiały, kasa, należności)

• Konta pasywne - konta, na których przedmiotem ewidencji jest jakiś składnik pasywów (np. zobowiązania, kapitał własny, kredyt)

• Konta aktywno-pasywne - konta, które powstają przez nałożenie na siebie dwóch kont: aktywnego i pasywnego. Oznacza to, że przedmiotem ewidencji jednego konta jest jednocześnie składnik aktywów i pasywów (np. rozrachunki z urzędem skarbowym: jednocześnie zobowiązania i należności od urzędu skarbowego)

• Konta przychodów - konta, na których przedmiotem ewidencji jest składnik przychodów (np. sprzedaż towarów)

• Konta kosztów - konta, na których przedmiotem ewidencji jest składnik kosztów (np. amortyzacja, usługi obce)

• Konta zysków - przedmiotem ewidencji są zyski (np. zyski nadzwyczajne)

• Konta strat - przedmiotem ewidencji są straty (np. straty nadzwyczajne)

• Konta rzeczowe - przedmiot ewidencji ma postać rzeczy, czyli jest materialny (środki trwałe, materiały)

• Konta osobowe - przedmiot ewidencji ma postać praw majątkowych: ewidencjonujemy rozrachunki z osobami fizycznymi lub prawnymi (należności od odbiorców, kapitał udziałowy)

Funkcjonowanie konta aktywnego

Dt KONTO AKTYWNE Ct

Sp. (BO) stan na początek okresu (z bilansu otwarcia - aktywa) Zwiększenia wartości przedmiotu ewidencji w ciągu okresu	Zmniejszenia wartości przedmiotu ewidencji w ciągu okresu
Obrót Dt konta = suma zapisów po stronie Dt konta (obrót debetowy)	Obrót Ct konta = suma zapisów po stronie Ct konta (obrót creditowy) Sk. (BZ) różnica pomiędzy obrotami, stan na koniec okresu, (do bilansu zamknięcia - aktywa) saldo debetowe
Kontrolna suma zapisów	Kontrolna suma zapisów

Funkcjonowanie konta pasywnego

Dt KONTO PASYWNE Ct

Zmniejszenia wartości przedmiotu ewidencji w ciągu okresu	Sp. (BO) stan na początek okresu (z bilansu otwarcia - pasywa) Zwiększenia wartości przedmiotu ewidencji w ciągu okresu
Obrót Dt konta = suma zapisów po stronie Dt konta (obrót debetowy) Sk. (BZ) różnica pomiędzy obrotami, stan na koniec okresu, (do bilansu zamknięcia - pasywa) saldo creditowe	Obrót Ct konta = suma zapisów po stronie Ct konta (obrót creditowy)
Kontrolna suma zapisów	Kontrolna suma zapisów

Funkcjonowanie konta aktywno-pasywnego

Dt KONTO AKTYWNO-PASYWNE Ct

Sp. składnika aktywów + wartość składnika aktywów - wartość składnika pasywów	Sp. składnika pasywów + wartość składnika pasywów - wartość składnika aktywów
Obrót Dt konta Sk. Składnika pasywów	Obrót Ct konta Sk. Składnika aktywów
Kontrolna suma zapisów	Kontrolna suma zapisów

Konta aktywno-pasywne działają jak nałożone na siebie dwa konta: konto aktywów i konto pasywów.

Stan początkowy składnika aktywów występuje po stronie Dt, natomiast stan początkowy składnika pasywów występuje po stronie Ct. Wszystkie zwiększenia stanu aktywów księgujemy (zgodnie z ogólnymi zasadami) po stronie Dt, natomiast zmniejszenia po stronie Ct. Analogicznie w przypadku pasywów: wszystkie zwiększenia stanu księgujemy po stronie Ct, natomiast zmniejszenia po stronie Dt.

Zamykając konto liczymy najpierw sumy obrotów stron Dt i Ct (czyli sumy wszystkich zapisów po tych stronach). Następnie liczymy salda końcowe Dt i Ct w sposób następujący:

Sk. A (aktywów) = Sp. A + zwiększenia A - zmniejszenia A

Sk. P (pasywów) = Sp. P + zwiększenia P - zmniejszenia P

Funkcjonowanie kont wynikowych

Dt KONTO KOSZTÓW / STRAT Ct

Koszty / straty poniesione w danym okresie	Zmniejszenie kosztów / strat
Obrót Dt konta	Obrót Ct konta Przeniesienie kosztów / strat do RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT

Dt KONTO PRZYCHODÓW / ZYSKÓW Ct

Zmniejszenie przychodów / zysków	Przychody / zyski poniesione w danym okresie
Obrót Dt konta Przeniesienie przychodów / zysków do RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT	Obrót Ct konta

Konta wynikowe nie wykazują sald końcowych ani na początek, ani na koniec okresu, ponieważ salda są każdorazowo przenoszone do RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT

Zestawienie obrotów i sald

Zestawienie obrotów i sald jest to zestawienie w układzie tabelarycznym obrotów wszystkich kont i sald na nich występujących

Lp.	Konto	Obroty		Salda
				Dt	Ct	Dt	Ct
.... .... .... .... .... ....	........................... ........................... ........................... ........................... ........................... ...........................	...... ...... ...... ...... ...... ......	..... ..... ..... ..... ..... .....	...... ...... ...... ...... ...... ......	..... ..... ..... ..... ..... .....
	RAZEM

Bilans próbny

Bilans próbny jest to zestawienie obrotów i sald wszystkich kont rozszerzone o tabelaryczne przygotowanie do sporządzenia rachunku zysków i strat oraz bilansu

Lp.	Konto	Obroty		Salda		RZiS		Bilans
				Dt	Ct	Dt	Ct	Dt	Ct	Dt	Ct
.... .... .... .... .... ....	....................... ....................... ....................... ....................... ....................... .......................	..... ..... ..... ..... ..... .....	..... ..... ..... ..... ..... .....	..... ..... ..... ..... ..... .....	..... ..... ..... ..... ..... .....	...... ...... ...... ...... ...... ......	..... ..... ..... ..... ..... .....	...... ...... ...... ...... ...... ......	..... ..... ..... ..... ..... .....
	RAZEM	.....	.....	.....	.....	.....	.....	.....	.....

Funkcje bilansu próbnego:

• Kontrolna: pozwala sprawdzić zgodność zapisów z zasadą podwójnego księgowania i poprawność obliczeń

• Informacyjna: stwarza podstawy poznania i oceny sytuacji gospodarczej jednostki co miesiąc, gdyż sprawozdania finansowe sporządzane są zwykle co miesiąc

• Pomocnicza: stanowi ogniwo pośrednie między ewidencją księgową a sprawozdaniami finansowymi i ułatwia ich opracowanie

9

materiały dydaktyczne K. Kobiela-Pionnier

KONTA

Konta bilansowe

Konta wynikowe

Konta aktywne

Konta pasywne

Konta aktywno- pasywne

Konta kosztów

Konta przychodów

Konta zysków

Konta strat

Konta rzeczowe

Konta osobowe

---