Symbolika oznak harcerskich, oznaczenia stopni i funkcji,

Prawo i Przyrzeczenie Harcerskie.

Krzyż Harcerski został zaprojektowany w 1912 roku przez ks. Kazimierza Lutosławskiego. Konkurs na zaprojektowanie harcerskiej odznaki został ogłoszony w pierwszym numerze "Skauta", lecz sprawa jest niejasna, gdyż projekt ks. Lutosławskiego zajął w nim dopiero trzecie miejsce. Krzyż Harcerski jest oparty na Krzyżu Virtuti Militari, najwyższym polskim odznaczeniu wojskowym. Na dwóch ramionach umieszczony jest napis "CZUWAJ". "Czuwaj" to pozdrowienie harcerskie, wywodzące się z zawołania wartowników, którzy dawniej na murach zamków i miast w ten sposób nawoływali się, sprawdzając czy pełniący wartę w pobliżu nie zasnął. W ramiona Krzyża wpleciony jest wieniec z liści laurowych, oznaczających zwycięstwo, i dębowych, oznaczający siłę i męstwo. Na ramionach znajdują się ziarnka piasku. Są to dobre uczynki każdego harcerza, których jest tak dużo, jak ziaren piasku. Według innej wersji oznaczają one, że harcerzy na świecie jest tak dużo, jak ziaren piasku. Krąg oznacza dążenie do doskonałości i wspólnotę wszystkich harcerzy. Promienie to harcerska pogoda ducha. Na środku znajduje się lilijka harcerska z dwoma gwiazdkami na dwóch jej częściach.

Lilijka harcerska pojawiła się po raz pierwszy w Polsce na Krzyżu Harcerskim jako modyfikacja lilijki skautowej. Na jej ramionach znajdują się litery ONC, które są skrótem hasła Ojczyzna Nauka Cnota. Było to hasło organizacji filaretów, w której działał Adam Mickiewicz. Na przewiązce znajdują się inicjały ZHP. Lilijka była dawniej stosowana w kompasach jako igła i stąd ma wskazywać harcerzowi dobrą drogę.

Lilijka to dawny symbol rycerski, stąd jej kolor - biel - oznacza czystość. Purpura to kolor królewski. Krąg i węzeł oznaczają odpowiednio dążenie do doskonałości i wspólnotę harcerzy. Dwie gwiazdki oznaczają Prawo i Przyrzeczenie Skautowe. Trzy części lilijki to trzy części Przyrzeczenia Skautowego: na służbę Bogu, ludziom i Ojczyźnie. Na środkowej części znajduje się igła kompasu, mająca zawsze wskazywać skautowi dobrą drogę.

Koniczynka. Barwy - żółcień i błękit - to kolory słońca i nieba. Oznaczają one pogodę ducha i radość życia. Dwie gwiazdki oznaczają Prawo i Przyrzeczenie Skautowe. Trzy części koniczynki oznaczają trzy części Przyrzeczenia Skautowego: na służbę Bogu, ludziom i Ojczyźnie. Płomień jest płomieniem miłości do ludzi. Krąg symbolizuje doskonałość i wspólnotę. Na koniczynce, podobnie jak na lilijce skautowej, umieszczona jest igła kompasu.

Przyrzeczenie harcerskie: Mam szczerą wolę całym życiem pełnić służbę Bogu i Polsce, nieść chętną pomoc bliźnim i być posłuszną/posłusznym Prawu Harcerskiemu.

Prawo harcerskie:

1. Harcerz sumiennie spełnia swoje obowiązki wynikające z Przyrzeczenia Harcerskiego.

2. Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy.

3. Harcerz jest pożyteczny i niesie pomoc bliźnim.

4. Harcerz w każdym widzi bliźniego, a za brata uważa każdego innego harcerza.

5. Harcerz postępuje po rycersku.

6. Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać.

7. Harcerz jest karny i posłuszny rodzicom i wszystkim swoim przełożonym.

8. Harcerz jest zawsze pogodny.

9. Harcerz jest oszczędny i ofiarny.

10. Harcerz jest czysty w myśli, w mowie i uczynkach; nie pali tytoniu i nie pije napojów alkoholowych.

Stopnie harcerskie

Stopnie harcerskie stare	Stopnie harcerskie nowe
młodzik (mł.) \ ochotniczka (och.) - brak oznaczenia na Krzyżu - jedna belka na pagonie	ochotniczka i młodzik - jedna belka
tropiciel (trop.) \ tropicielka - brązowa lilijka - dwie belki	tropicielka i wywiadowca - dwie belki
wywiadowca (wyw.) \ pionierka (pion.)- srebrna lilijka - trzy belki	pionierka i odkrywca - srebrna lilijka - jedna krokiewka
ćwik (ćw.) \ samarytanka (sam.) - złota lilijka - jedna gwiazdka	samarytanka i ćwik - złota lilijka - dwie krokiewki
harcerz orli (h.O.) \ wędrowniczka (wędr.) - złota lilijka i złoty krąg - dwie gwiazdki	harcerka orla i harcerz orli - złota lilijka i złoty okrąg - jedna gwiazdka
harcerz Rzeczypospolitej (h.R.) \ harcerka Rzeczypospolitej - złota lilijka, złoty krąg i złote wieńce - trzy gwiazdki	harcerka Rzeczypospolitej i harcerz Rzeczypospolitej - złote: lilijka, okrąg i wieniec - dwie gwiazdki

Uwaga: biszkopt nie jest stopniem harcerskim. To nazwa harcerza bez stopnia (HBS).

Stopnie instruktorskie

przewodnik (pwd.) - złota lilijka na rogatywce - granatowa podkładka pod Krzyżem, granatowa lilijka instruktorska na lewym rękawie bluzy mundurowej

podharcmistrz (phm.) - złota lilijka na rogatywce - zielona podkładka pod Krzyżem, zielona lilijka instruktorska na lewym rękawie bluzy mundurowej

harcmistrz (hm.) - złota lilijka na rogatywce - czerwona podkładka pod Krzyżem, czerwona lilijka instruktorska na lewym rękawie bluzy mundurowej

Harcmistrz Rzeczypospolitej (hm.) - złota lilijka na rogatywce - czerwono-biała (po przekątnej) podkładka pod Krzyżem,

Oznaczenia funkcji.

• drużyna i szczep (władze niestatutowe):

• szeregowy - sznur szary, noszony spod ramienia

• funkcyjny zastępu - sznur pełnionej funkcji podstawowej z brązowym suwakiem

• zastępowy - sznur brązowy, noszony spod ramienia

• funkcyjny drużyny - sznur pełnionej funkcji podstawowej z zielonym suwakiem

• przyboczny - sznur zielony, noszony spod ramienia

• drużynowy - sznur granatowy, noszony spod ramienia

• funkcyjny szczepu - sznur pełnionej funkcji podstawowej z granatowym suwakiem

• zastępca komendanta szczepu lub związku drużyn - sznur granatowy, noszony z ramienia z dwoma węzłami lub granatowymi suwakami

• komendant szczepu lub związku drużyn - sznur granatowy, poczwórnie pleciony, noszony z ramienia

• przewodniczący kręgu instruktorskiego - sznur biało-granatowy, noszony spod ramienia

władze hufca:

• komendant - sznur srebrny, poczwórnie pleciony, noszony z ramienia

• zastępca komendanta hufca - sznur srebrny, noszony z ramienia z dwoma węzłami lub srebrnymi suwakami

• członek komendy i instruktor komendy hufca mianowany rozkazem - sznur pełnionej funkcji podstawowej, z jednym srebrnym suwakiem lub sznur srebrny, noszony spod ramienia, z jednym węzłem lub srebrnym suwakiem

• przewodniczący komisji rewizyjnej hufca - sznur srebrny, noszony spod ramienia, z trzema białymi suwakami

• wiceprzewodniczący komisji rewizyjnej hufca - sznur srebrny, noszony spod ramienia, z dwoma białymi suwakami

• członek komisji rewizyjnej hufca - sznur pełnionej funkcji podstawowej z jednym srebrnym i jednym białym suwakiem lub sznur srebrny, noszony spod ramienia, z jednym białym suwakiem

• Sąd harcerski hufca nosi fioletowe suwaki według analogicznych zasad.

Władze chorągwi noszą analogiczne oznaczenia, lecz kolor srebrny zastąpiony jest przez kolor złoty.

władze naczelne:

• Przewodniczący ZHP - sznur skórzany, noszony z szyi, z trzema suwakami

• wiceprzewodniczący ZHP - sznur skórzany, noszony z szyi, z dwoma suwakami

• członek Rady Naczelnej - sznur pełnionej funkcji podstawowej z jednym skórzanym suwakiem

• Naczelnik ZHP (odpowiednik komendanta) - sznur skórzany, poczwórnie pleciony, noszony z ramienia

• zastępca naczelnika - sznur skórzany, noszony z ramienia z dwoma węzłami lub skórzanymi suwakami

• członek Głównej kwatery lub instruktor Głównej Kwatery mianowany rozkazem - sznur skórzany, noszony spod ramienia, z jednym węzłem lub suwakiem

• przewodniczący Centralnej Komisji Rewizyjnej - sznur skórzany, noszony spod ramienia, z trzema białymi suwakami

• wiceprzewodniczący Centralnej Komisji Rewizyjnej - sznur skórzany, noszony spod ramienia, z dwoma białymi suwakami

• członek Centralnej Komisji Rewizyjnej - sznur pełnionej funkcji podstawowej z jednym skórzanym i jednym białym suwakiem lub sznur skórzany, noszony spod ramienia, z jednym białym suwakiem

• Naczelny Sąd Harcerski nosi fioletowe suwaki według analogicznych zasad.

• Kapelani harcerscy noszą sznur fioletowy spod ramienia z odpowiednim suwakiem: kapelan drużyny z suwakiem zielonym, szczepu lub związku drużyn - granatowym, hufca - srebrnym, chorągwi - złotym, Związku - skórzanym.

Zachęcam do zapoznania się ze Statutem ZHP, aby dowiedzieć się jakie są kompetencje poszczególnych władz i jakie jest ich pochodzenie.

Materiał edukacyjny rozdawany bezpłatnie w ramach szkolenia.

---