Roztwory buforowe - znalazły zastosowanie w wielu dziedzinach chemii i odgrywają ważną rolę w organizmach żywych. Mają zdolność do utrzymania stałego pH. Są to mieszaniny słabego kwasu i soli tego kwasu z mocną lub słabą zasadą lub są to mieszaniny równania odwrotnego.

Równanie Hendersona-Hasselbacha - oblicza pH roztworu buforowego. Za równanie kwasowo-zasadowe osocza krwi odpowiedzialne są substancje, których składnikiem jest bufor - wodorowęglan. Stężenie węglowodanów w prawidłowej krwi utrzymuje się na poziomie 25 mmol/litr.

PH krwi:

• prawidłowe - 7,35-7,45

• niżej - kwasica

• wyżej - zasadowica

• przy równoległych wzroście lub spadku HCO₃ i pCO₂ pH nie ulega zmianie

pCO₂ - pomiar ciśnienia parcjalnego. CO₂ we krwi tętniczej jest najlepszym wskaźnikiem zmian w równowadze kwasowo-zasadowej warunkowanych oddechowo. Stężenie wodorowęglanów odpowiada aktualnemu stężeniu HCO₃ w osoczu.

Rodzaje kwasic:

a) nadmiar produkcji endogennych kwasów:

• kwasica ketonowa - cukrzycowa, głodowa

• kwasica mleczanowa - przyczyną jest najczęściej niedotlenienie, wywołuje zmiany poboru tlenu w płucach

• kwasica o innej etiologii - polekowa po zatruciu metanolem; po wszczepieniu moczowodów

b) kwasice uwarunkowane utratą zasad przez przewód pokarmowy i nerki

c) kwasice uwarunkowane zaburzeniami regeneracji zasad przez nerki - może to być kwasica przewlekła lub ostra

d) kwasice wywołujące rozcieńczenie zasad w przestrzeni wodnej - pozakomórkowej

Kwasica metaboliczna - charakteryzuje się pierwotnym spadkiem stężenia HCO₃ we krwi, spadek HCO₃ zmniejsza wartość pH, spadek pH krwi jest bezpośrednią przyczyną uruchomienia kompensacji oddechowej.

Kwasica oddechowa - nadmiar stężenia CO₂ we krwi z powodu upośledzenia wydalania go przez płuca, jest pogorszeniem wentylacji pęcherzyków płucnych, może doprowadzić do zmian w samych płucach, do rozrostu tkanki włóknistej w płucach oraz do zaniku pęcherzyków płucnych.

Zasadowica metaboliczna - uwarunkowana jest nadmierną utratą jonów wodorowych np. zasadowica substrakcyjna lub nadmierną podażą zasad np. zasadowica addycyjna. Powstaje wtedy, gdy wzrośnie stężenie wodorowęglanów we krwi. Wywołuje niedobór potasu poprzez:

• niedostateczną podaż potasu z pokarmem

• utratę potasu drogą przewodu pokarmowego

• utratę potasu przez nerki

• transmineralizację

Zasadowica oddechowa - jest następstwem nadmiaru eliminacji CO₂ przez płuca, jest to uwarunkowana stymulacja ośrodka oddechowego, spadek pCO₂ we krwi wywołuje wzrost pH.

---