Dziesięciościan edukacyjny

Edukacja: Jest to ogół wpływów na człowieka. Celem edukacji jest dokonywanie zmian w sobie, w otoczeniu - z zachowaniem wolności. Dokonuje się wszędzie przez wszystkich ludzi. Każda edukacja jest wychowaniem, ale nie każde wychowanie jest edukacją. Wychowanie w ujęciu szerokim jest nadrzędne w stosunku do edukacji. Każda wychowanie wychowaniem w ujęciu wąskim jest edukacją, ale nie każde edukacja jest wychowaniem w ujęciu wąskim. Wychowanie w ujęciu wąskim jest podrzędne w stosunku do edukacji.  Dziesięciościan Zbigniewa Kwiecińskiego:  Jest to całościowe spojrzenie na edukację i wybór tych problemów i procesów, które mają największy wpływ na edukację od strony jednostki.

Ściana edukacji	Opis	Patologia nadmiaru	Patologia niedomiaru
Globalizacja	u  jej postaw leży przekonanie, że ludzkość żyje w ramach globalnych systemów, np. ekonomicznego, politycznego, technologicznego	kosmopolityzm, globalizm, wyolbrzymienie dramatu ludzkiego w wymiarze światowym przy jednoczesnym niezauważeniu problemów własnego państwa, marginalizacja społeczeństw i problemów lokalnych	partykularyzm (zwracanie uwagi tylko na własne problemy)
Etatyzacja	zorganizowanie i zmierzające do monopolu oddziaływanie państwa na jednostki mające na celu podporządkowanie ich sobie i uzyskanie gotowości do poddawania się sterowaniu ich działań z zewnątrz, celem etatyzacji jest całkowita i bezkrytyczna akceptacja władzy	etatyzm, czyli zbyt duże ingerencje państwa za pomocą środków administracyjnych w życie społeczne, kształtowanie irracjonalnego, religijnego kultu państwa, jego instytucji i przywódczych osób, instytucje totalne, wychowanie jako tresura	anarchizm, delegitymizacja państwa, nieutożsamianie się z państwem, alienacja polityczna
Nacjonalizacja	unarodowienie czy też wcielanie w jakieś narodowości inaczej jest to postawa społeczno - polityczna i ideologia podporządkowująca interesy innych narodów interesom własnego narodu lub rasy	nacjonalizm, nazizm, wyższość jednego narodu nad innym, tym samym zamknięcie się	alienacja społeczna, wykorzenienie z więzi narodowej, aspołeczność, kosmopolityzm
Kolektywizacja	kolektywizm pochodzi od rosyjskiego słowa kolektyw, które oznacza zorganizowaną grupę połączoną wspólnym prawem lub wspólnym celem	skrajny kolektywizm, przewaga i dyktatura klas, wyrzeczenie się obrony własnego państwa na rzecz obrony interesów klasowych	partyjność, alienacja polityczna
Polityzacja, biurokratyzacja, profesjonalizacja	polityzacja - w ramach tego procesu kształtuje się świadomość człowieka że żyje on w ramach określonych układów politycznych; biurokratyzacja - proces polegający na przygotowaniu człowieka do życia (do funkcjonowania) w instytucjach; profesjonalizacja - proces w ramach, którego człowiek jest przygotowany do zawodu	wychowanie do instytucji i organizacji prowadzi do syndromu osobowości autorytarnej, łączącej tendencje do dominacji z tendencjami do uległości	alienacja pracy (praca nie ma wartości), aspołeczność i egocentryzm
Socjalizacja	proces w ramach, którego człowiek nabywa kultury, nauczanie pełnienia ról społecznych itp.	ograniczenie horyzontów do podwórkowości, to wyłącznie lokalne widzenie siebie i świata	wykroczenie przeciwko normom
Inkulturacja, personalizacja	proces w ramach, którego człowiek wprowadzany jest w świat kultury, są przekazywane informacje na temat wzorów kulturowych i jego własnego społeczeństwa oraz obcych społeczeństw	przesada w procesach edukacyjnych, w koncentracji na wielkich ideałach, idealistyczne oderwanie od rzeczywistości, koncentracja na własnych przeżyciach jako lepszych od świata, który jest zły	analfabetyzm kulturowy i funkcjonalny, rozchwianie i brak zasad, wartości
Wychowanie, jurdyfikacja	wychowanie - działalność polegająca na kształtowaniu osobowości pod względem fizycznym, umysłowym, moralnym; jurdyfikacja - proces w ramach, którego kształtowana jest świadomość prawna człowieka i to jakie ma prawa	osobowość zewnętrznie sterowana, uwięzienie w ramach mieszczańskich, sztywność osobista	wykroczenie przeciwko normom, anemia, brak świadomości praw i obowiązków, brak umiejętności prawnego funkcjonowania
Kształcenie, humanizacja	kształcenie - proces w wyniku, którego jednostka nabywa umiejętności zdobywania wiedzy; humanizacja - zainteresowanie człowiekiem, nastawienie na akcentowanie rozumu człowieka	akademizm, ozdobność, nieprzydatność wiedzy i umiejętności, konserwatyzm poznawczy	analfabetyzm funkcjonalny i deprawacja
Hominizacja	proces zajmujący się organizmem, kształtowaniem cech gatunkowych człowieka tj. wychowanie zdrowotne, higieniczne, seksualne, zasada uniknięcia kary, maksymalizowania przyjemności, kształtowanie potrzeb pierwotnych	to ustawiczne wglądanie w siebie, naturyzm, seksualizm, przesadna odpowiedzialność	to niedomogi organizmu, animalizm, zastąpienie wartości przez potrzeby pierwotne, to także kalectwa i niedorozwój

---