1b - blok II 5-16, prewencja egzamin

Blok II, pyt 5-16

5. Przyczyny asfiksji śródmacicznej u prosiąt i czynniki wpływające na jej wielkość

Asfiksja - niedobór tlenowy w organizmie prowadzący do uduszenia płodu

Mechanizm: przerwanie przepływu krwi przez pępowinę

zaburzenia wymiany tlenu przez łożysko
niewystarczający przepływ krwi przez łożysko, np. spadek ciśnienia krwi u matki
asfiksja neonatalna spowodowana zaburzeniami rozwoju płuc lub niewłaściwym krążeniem płucnym w trakcie narodzin

Objawy: ascites, płyn w osierdziu i opłucnej, drobne wybroczyny na narządach

Przyczyny: ilość odbytych porodów, rasa, kondycja ciała lochy, użycie oksytocyny, interwencje porodowe, czas trwania porodu, liczba prosiąt w miocie, waga całego miotu

Czynniki ryzyka: duża liczba prosiąt w miocie (ponad 9) i ich niska masa ciała, wiek lochy (powyżej 5 miotu), kondycja lochy, silne skurcze porodowe, występowanie martwo urodzonych prosiąt w poprzednich porodach, przedłużający się poród, używanie oksytocyny (stosuje ją ponad 80% ferm), stężenie hemoglobiny w krwi lochy <9g%

6. Klasyfikacja żywotności prosiąt-noworodków

A. Klasyfikacja punktowa:

Parametry	Skala oceny żywotności (punkty)
Parametry		0	1	2
Akcja serca	brak	< 120/min	> 120/min
Czas podjęcia akcji oddechowej	> 1 min	16-59 sek	Poniżej 15 sek
Napięcie mięśni	brak	słabe	dobre
Barwa	blade	zasinione	różowawe
Czas potrzebny do powstania	> 5 min	1-5 min	< 1 min

8-10 pkt = żywotne

5-7 pkt = osłabiona żywotność

0-4 pkt = zagrożone

B. Klasyfikacja wg Herpin:

a) martwo urodzone - niewykrywalna akcja serca i akcja oddechowa

b) niska żywotność - słaba, nieregularna akcja oddechowa i/lub bladość ciała, brak prób wstawania

c) średnia żywotność - regularna akcja oddechowa, normalny kolor ciała, ale brak lub bardzo mało prób wstawania

d) wysoka żywotność - regularna akcja oddechowa, normalny kolor ciała, intensywne ruchy w celu wstawania

7. Cechy siary i mleka lochy

Colostrum is secreted from the udder immediately after farrowing and is a rich source of highly digestible nutrients, which are critical to the survival of the newly born piglet . Colostrum composition changes rapidly within several hours after farrowing to sow milk (mature milk). Sow milk in comparison to colostrum has lower total protein, whey protein, and immunoglobulin G (IgG) but higher fat, lactose and Immunoglobulin A (IgA) contents. Colostrum contains natural growth factors for the normal development of vital life-sustaining organs, e.g. brain, heart, pancreas, liver and kidneys, and the immature gut. The gastro-intestinal tract of the piglet grows and matures quickly during two weeks after farrowing, especially 24 hours after birth. This is stimulated by growth factors (Epidermal Growth Factor (EGF), Insulin Growth Factor-1 (IGF-1), and Transforming Growth Factor- β (TGF-β) and hormones (insulin, leptin) present in colostrums.

Absorption of immunoglobulins is demonstrable four hours after birth and reached the highest intensity between 8 and 12 hours, then tended to decline

The composition of sow's milk changes throughout lactation. In the first six hours of lactation, colostrum total solids and protein contents are higher, while fat and lactose contents were lower than in mature milk. High protein content of colostrum is largely due to immunoglobulin. During the first six hours, IgG accounts for nearly all the protein in colostrum but decreases as lactation advances. After two weeks, IgA levels begin to increase and at the end of lactation, IgA constitutes 40% of total whey protein. Parity number and litter size had no influence on milk composition.

Porcine colostrum contains high levels of trypsin-chemotypsin inhibitors which highest activity is at the time of parturition and declines rapidly with the progress of lactation. These inhibitors disappear from the milk after 5-7 days. -> w siarze znajduje się inhibitor trypsyny blokujący aktywność enzymu rozkładającego białko i uniemożliwiający trawienie laktoglobulin

8. Czynniki wpływające na transfer odporności siarowej u prosiąt

Ważne- jak najwcześniejsze pobranie pierwszych porcji siary i nieograniczona swoboda ssania! hipoglikemia noworodków; anemia niedoborowa
Wchłanianie immunoglobulin z przewodu pokarmowego:
-czynniki wewnętrzne: inhibitory siarowe. dojrzałość przewodu pokarmowego
-czynniki zewnętrzne: ilość, czas i częstotliwość pobrania siary

9. Sposoby optymalizacji przeżywalności jagniąt i koźląt

A. Dokładne nadzorowanie porodów

(minimum trzy razy dziennie, kąpiel pępowiny w roztworze jodyny)

B. Dokładne obejrzenie matki i noworodka bezpośrednio po porodzie

(instynkt matczyny, zawiązywanie właściwej więzi matka-potomek, jagnię powinno wypić 180-290 ml siary/ kg masy ciała w ciągu pierwszych 18 godzin życia, w celu zapewnienia dostatecznej energii na produkcję ciepła, oraz dostarczenia immunoglobulin)

C. Zapewnić ochronę przed niekorzystną pogodą

D. Poprawne żywienie matek w późnej ciąży

E. Zapewnić opiekę w razie trudnych porodów i boksy dla matek karmiących

F. Zapewnić odpowiednią ilość mleka

(uszkodzenia strzyków, za długa wełna, chroniczne mastitis, obserwować zachowanie

się przy poszukiwaniu strzyków )

G. Wybór metody prowadzenia porodów

(synchronizacja rui, organizacja, zabiegi higieniczne przy udzielaniu pomocy porodowej)

H. Wydolność stada

(istotnym czynnikiem ograniczającym jest częsta nieobecność ludzi, którzy są zajęci innymi pracami w rolnictwie)

I. Zysk finansowy - (zależy od wielu czynników)

J. Dostęp do kapitału

(jedną z funkcji programu ochrony zdrowia stada jest pomoc farmerowi w uzyskaniu wsparcia finansowego, poprzez pomoc ekspertów w dotarciu do organizacji udzielających

pożyczek)

K. Dokładne zapisy (niemożliwe do uzyskania w niektórych fermach)

a)dokładne opisy wszystkich martwych jagniąt co najmniej raz dziennie

b) dokładne, rzetelne badanie sekcyjne dużej liczby martwych jagniąt

c)dokładna liczba osobników stada podstawowego, które się okociły i liczba urodzonych jagniąt

10. Najczęstsze przyczyny śmierci jagniąt i koźląt, postępowanie w hipotermii

A. Najczestsze przyczyny śmierci:

• Zespół słabego jagnięcia

• Głodowanie (33%)

• Wypadki, urazy (22%)

• Infekcje (22%)

• Martwo urodzone (16%)

B. Postępowanie w hipotermii:

Temp.ciała	Wiek	Inne objawy	Postępowanie
37-39st. C	każdy	-	Osuszyć ręcznikiem; podać sondą 50 ml ciepłej siary, zamknąć w boksie z matką
<37st. C	<5 godz	-	Osuszyć ręcznikiem; trzymać w ciepłym pomieszczeniu aż do osiągnięcia temperatury 37oC; podać sondą 50 ml ciepłej siary; troskliwie nadzorować jagnię i matkę
<37st. C	>5godz *	Głowa do góry	Hypoglikemiczne; podać sondą 50 ml ciepłej siary, a następnie trzymać w ciepłym pomieszczeniu aż do osiągnięcia temperatury 37oC i następny raz podać sondą 50 ml ciepłej siary; troskliwie nadzorować jagnię i matkę
<37st.C	>5 godz*	Śpiączkowe lub z konwulsjami	i.p. 20% glukoza (10 ml/kg m. c.), następnie w ciepłym pomieszczeniu aż do osiągnięcia temp. 37oC i podać sondą 50 ml ciepłej siary; troskliwy nadzór: jagnię i matka

*nie ogrzewać jagniąt w wieku powyżej 5 godzin bez wcześniejszego leczenia hipoglikemii (podanie siary sondą albo glukoza dootrzewnowo)

11. Waterymouth

W stadach utrzymywanych w systemie intensywnego chowu do 25% przypadków śmiertelności

• czynniki predysponujące:

- niedobór siary (współzawodnictwo z rodzeństwem, słabość, słaba opieka matki)

- zakażenie E.coli i bakteremia>104 cfu/ml

- słaba kwasowość trawieńca w pierwszych dniach życia

- niska aktywność motoryczna przewodu pokarmowego w pierwszych 48 godzinach życia

OBJAWY

-ospałość,

-brak apetytu,

-girlandy śliny wiszące z pyska, lub tylko mokra śluzawica, a nawet

trudności ze stwierdzeniem hipersaliwacji

- w miarę rozwoju choroby hypotermia, zahamowanie perystaltyki,

wzdęcie trawieńca, przy omacywaniu odgłos grzechoczący

ZMIANY AP

• stan zapalny przewodu pokarmowego

• zatrzymanie smółki

• odwodnienie

• bladość nerek i mięśni

• powiększone węzły chłonne krezkowe

• z czasem zmiany typowe dla chorób towarzyszących

LECZENIE

-doustnie antybiotyki, możliwie jak najwcześniej

-sondą co najmniej 50 ml płynu

elektrolitowego zawierającego NaHCO3 z 10% glukozą (jeśli jagnię nie ssie,

zwiększyć do 100-200 ml)

-ogrzewanie

12. Zespół zalegania koźląt

- Wiek 3-10 dni

- Wybuch w połowie wykotów

- Klinicznie zdrowe, objawy pojawiają się 3 dnia

- Objawy:

Apatia, głowa wyciągnieta do przodu
Problemy ze wstawaniem, kładzeniem się
Później zaleganie w pozycji mostkowej potem bocznej
Oddechy początkowo przyśpieszone, potem zwolnione
Brak apetytu
Hypersaliwiacja
Wzdęcie trawieńca
Kwasica metaboliczna

- U koźląt, które nie zdechną często pojawia się biegunka na tle E.coli, często też stwierdza się niedobór transferu oporności siarowej

- Diagnostyka różnicowa

Wrodzona dystrofia mięśni (kilka godzin po urodzeniu pojawia się zaleganie, albo problemy ze wstawaniem)
RDS
Syndrom zimno- głód (różnica w temp wewnętrznej)
Wrodzony niedobór miedzi

13. Wrodzona pokarmowa dystrofia mięśni u koźląt i jagniąt= choroba białych mięśni

Powstaje na tle niedoboru selenu i /lub Wit. E

W stadzie obserwuje się obniżony odsetek zapłodnień, resorpcja zarodków, ciężkie porody, zatrzymanie błon płodowych, spadek produkcji mleka, obniżona jakość nasienia

Koźlęta bardziej wrażliwe niż jagnięta

Objawy:

Gdy choroba dotyczy mięśni szkieletowych - od łagodnej sztywności, poprzez silną bolesność przy chodzeniu do niezdolności do wstania.
Jagnięta/ koźlęta mogą trząść się w pozycji stojącej, powszechnie widać sztywność chodu, wrażenie skurczenia.
Zwykle apetyt zachowany, ale mogą być za słabe żeby ssać
Jeśli problem dotyczy noworodków rodzą sie słabe i niezdolne do wstania
Jeśli choroba atakuje serce wtedy objawy podobne do zapalenia płuc (trudności w oddychaniu, pienisty wyciek z nosa, gorączka. Częstość uderzeń serca i oddechów jest przyspieszona i często nieregularna

Leczenie:

Ostrożne podawanie Wit E i selenu
Wysokie dawki składników mineralnych w diecie (wapń, siarka, miedź) oraz azotany, siarczany, nienasycone kwasy tłuszczowe mogą obniżać absorpcje selenu w jelicie cienkim

14. Wrodzony niedobór miedzi u jagniąt

Predyspozycja rasowa: różnice w absorpcji i retencji Cu u jagniąt rasy cottishblackface, texel scottish, welshmountain

choroba na tle niedoboru miedzi, objawiająca się niezbornością ruchów powstałą wskutek procesów zwyrodnieniowych w OUN, demielinizacji włókien nerwowych, przebiega w postaci ostrej, przewlekłej i subklinicznej.

Postać ostra (wrodzona)

występuje u jagniąt bezpośrednio po porodzie lub w pierwszych tygodniach życia
jagnięta rodzą się słabe z niedowładem lub całkowitym porażeniem tylnych kończyn, czasami rodzą się martwe
ze względu na niemożność stania dochodzi do charłactwa i zejść śmiertelnych

Postać przewlekła

dotyczy jagniąt 1-2 miesięcznych
pierwszymi objawami są zaburzenia ruchowe tylnych kończyn, załamywanie kończyn w stawach
choroba trwa 3-4 tygodnie

Postać podkliniczna

występuje u starszych owiec
zwierzęta tracą łaknienie, są słabe i anemiczne, dochodzi do odbarwienia włosów wokół oczu i nosa, pogarsza się jakość wełny, występują ronienia.

15. Czynniki wpływające na transfer odporności siarowej u cieląt ras mlecznych

A. Czynniki zależne od człowieka:

- sposób żywienia i utrzymania krów przed porodem, długość okresu zasuszenia

(dawka pokarmowa dla krów zasuszonych powinna zawierać odpowiednią ilość witaminy A i karotenów, które zapobiegają zachorowaniom cieląt na biegunki i zapalenie płuc; korzystny wpływ na zawartość immunoglobulin w siarze wywiera również dodatek selenu do paszy, stymulujący między innymi rozwój systemu immunologicznego)

- szczepienia przed porodem

- brak nadzoru nad przebiegem porodów (po ciężkim porodzie odpoczywają zarówno matka, jak i cielę, co przedłuża czas do pierwszego pobrania siary)

- czas podania siary

- częstotliwość podania

- jakość siary (ocena organoleptyczna i przy użyciu kolostrometru czy refraktometru)

- temperatura siary (porcje zamrożone ogrzewamy stopniowo, w łaźni wodnej)

- sposób podania (najlepiej butelka ze smoczkiem lub wiadro ze smoczkiem, ew. sondą do żołądka)

B. Czynniki zależne od krowy:

- wiek (z wiekiem krów wzrasta zawartość immunoglobulin w siarze; u pierwiastek zawartość Ig jest o około 1/4 niższa niż u wieloródek, a siara krów po 3-4 wycieleniu zawiera nawet dwa razy więcej immunoglobulin, niż siara pierwiastek)

- stan zdrowotny krowy i wymienia

- jakość siary (<50g/L Ig)

- mlekotok przedporodowy (zmniejszona koncentracja Ig w siarze dla nowonarodzonego cielęcia)

- matka nerwowa, odrzucająca cielę

- słaba produkcja siary/mleka (mała objętość)

- „gorączka mleczna”

C. Czynniki zależne od cielęcia:

- słabe cielę (zalega/nie wstaje po porodzie)

- brak odruchu ssania

- uszkodzenia okołoporodowe uniemożliwiające cielęciu pobranie siary

- czas pierwszego pobrania siary od momentu urodzenia (po 6godz.ż. zdolność do wchłaniania Ig w jelitach zaczyna gwałtownie spadać, kończy się po 24h- potem trawione jak inne białka)

- płeć (jałóweczki mają wyższą koncentrację Ig w surowicy po odpojeniu siarą, niż byczki - być może związane z objętością krwi krążącej?)

- stan metaboliczny (norma: lekka, przejściowa kwasica oddechowa)

16. Czynniki wpływające na transfer odporności siarowej u cieląt ras mięsnych

A. Czynniki zależne od człowieka

- grupować jałówki cielne osobno od krów w ciągu co najmniej ostatniego trymestru ciąży

- używać miejsc porodowych dla jałówek osobnych od krów - te miejsca nie powinny być używane od zakończenia poprzedniego sezonu wycieleń i powinny zostać oczyszczone szybko po zakończeniu obecnego sezonu. Powinny być dobrze zdrenowane i usytuowane z dala od zagłębień mających tendencję do zbierania zanieczyszczeń, a szczególnie stojącej wody

- minimalizować gęstość populacji (100-200m kw./1 krowę)

- usuwać pary krowa-cielę do oddzielnych zagród dla osesków (żeby cielę ssało tylko od swojej matki)

- zmieniać miejsca wypasu w trakcie sezonu wycieleniowego, aby unikać zanieczyszczenia kałem i gromadzenia się patogenów

- szczepienia przed porodem

- kontrola przebiegu porodów

- cała filozofia odpajania siarą (o ile to wykonalne - w utrzymaniu alkierzowym tak, ale na pastwisku raczej nie bardzo..)

B. Czynniki zależne od krowy

- rasa - siara krów ras mięsnych zawiera znacznie więcej Ig, niż siara krów ras mlecznych

- wiek