PROFILAKTYKA LOGOPEDYCZNA W PRZEDSZKOLU
PROFILAKTYKA LOGOPEDYCZNA
Mowa w dużej mierze wpływa na całokształt rozwoju dziecka, a szczególnie na jego powodzenie w szkole. Daje możliwości komunikacji, stanowi narzędzie w zdobywaniu informacji, pozwala na wyrażanie swoich myśli, własnych opinii i uczuć.
W zajęciach prowadzonych przez logopedę lub nauczyciela będą brać udział dzieci przedszkolne . Realizacja ćwiczeń przewidziana jest na okres roku szkolnego. Zajęcia odbywać się będą dwa-trzy razy w tygodniu. Czas trwania zabaw, ćwiczeń -15minut.
Podstawą dla wyraźnej wymowy jest prawidłowe oddychanie, czysta fonacja, umiejętna artykulacja przy sprawnie funkcjonujących narządach mowy, umiejętność różnicowania dźwięków oraz prawidłowa analiza i synteza słuchowa.
Sześcioletnie dziecko powinno mówić prawidłowo, jednak często dzieci w przedszkolach i klasach edukacji wczesnoszkolnej, mówią niewyraźnie, niedbale, cicho, krzykliwie, piszcząco, oddychają nieprawidłowo, płytko, nierzadko ustami, mówią na wdechu, połykają końcówki.
Na każdym etapie ćwiczeń proponowane jest wykorzystywanie form zabawowych. Mają one zapewnić odpowiedni klimat emocjonalny, atmosferę radości, satysfakcji i sukcesu, dzięki czemu dzieci będą bawić się chętniej i skuteczniej.
Stosować będę zabawy rozwijające :
aparat oddechowy
aparat artykulacyjny
pobudzające słuch Fonemowy
Poniżej proponuję kilka ćwiczeń, zabaw i wierszyków które na pewno przydadzą się w trakcie zabaw profilaktycznych
Ćwiczenia słuchowe
Przykłady dla dzieci młodszych:
Rozróżnianie i naśladowanie głosów zwierząt: kota, psa, krowy, kury, koguta, kaczki, gęsi itp.
Rozróżnianie odgłosów pojazdów: samochodu, pociągu, motoru, traktora itp.
Rozpoznawanie po dźwięku różnych urządzeń domowych, np. odkurzacz, mikser, suszarka, pralka itp.
„ Co słyszę?” - dzieci siedzą z zamkniętymi oczami i nasłuchują, rozpoznają odgłosy dochodzące z sąsiedztwa, ulicy.
„ Zgadnij, co wydało dźwięk?” - uderzanie pałeczką w szkło, fajans, metal, kamień, drewno itp. Toczenie różnych przedmiotów po podłodze / np. piłki, kasztana, kamienia/, rozpoznawanie odgłosu przez dzieci.
Rozpoznawanie różnych przedmiotów w zamkniętym pudełku po wydawanym odgłosie - groch, kamyki, gwoździe, cukier, kasza itp.
Szukanie ukrytego zegarka, radia, dzwoniącego budzika.
Przykłady dla dzieci starszych:
Wyszukiwanie imion dwu- i trzysylabowych.
Wyszukiwanie słów z podaną sylabą.
Rozróżnianie mowy prawidłowej od nieprawidłowej np. safa czy szafa ?
Wyróżnianie wyrazów w zdaniu. ( stawiamy tyle klocków, rysujemy tyle kółeczek, klaszczemy tyle razy ile słów słyszy dziecko w wypowiadanym zdaniu).
Wydzielanie sylab w wyrazach poprzez wystukiwanie sylab, wyklaskiwanie, badanie ile razy opadnie żuchwa / na ręce/ przy wybrzmiewanie sylab.
Dzielenie na sylaby imion dzieci / na początku łatwych/.
Ćwiczenia oddechowe:
Przykłady:
Chuchanie na zmarznięte ręce.
Nadmuchiwanie balonika.
Naśladowanie syreny - „ eu-eu- eu”, „ au-au-au” - na jednym wydechu.
Dmuchanie na piórko, aby nie spadło.
Dmuchanie na płomień świecy.
Dmuchanie na piłeczkę pingpongową, wyścigi piłeczek.
Dmuchanie na kulkę z waty, na wiatraczek.
Chłodzenie „ gorącej zupy” - dmuchanie ciągłym strumieniem.
Liczenie na jednym wydechu.
Powtarzanie zdań szeptem.
Ćwiczenia motoryki narządów artykulacyjnych
Ćwiczenia warg:
Oddalanie od siebie kącików ust - wymawianie „ iii”.
. 2. Masaż warg zębami ( górnymi dolnej wargi i odwrotnie).
3.Wymowa samogłosek w parach: a-i, a-u, i-a, u-o, o-i, u-i, a-o, e-o itp.
4.Wysuwanie warg w „ ryjek”, cofanie w „ uśmiech”.
5. Zbliżanie do siebie kącików ust - wymawianie „ uuu”.
6. Naprzemienne wymawianie „ i - u”.
7.Cmokanie.
8. Parskanie / wprawianie warg w drganie/.
9.Wysuwanie warg w przód, następnie przesuwanie warg w prawo, w lewo.
10.Wysuwanie warg w przód, następnie krążenie wysuniętymi wargami.
Ćwiczenia języka:
Język lekko wysunięty opiera się na wardze dolnej i przyjmuje na przemian kształt „łopaty” i „grota”.
Ruchy koliste języka w prawo i w lewo na zewnątrz jamy ustnej.
Oblizywanie zębów po wewnętrznej i zewnętrznej powierzchni dziąseł pod wargami. Usta zamknięte
„ Głaskanie podniebienia” czubkiem języka, jama ustna szeroko otwarta.
Dotykanie językiem do nosa, do brody, w stronę ucha lewego i prawego.
Oblizywanie dolnej i górnej wargi przy ustach szeroko otwartych / krążenie językiem/.
Wysuwanie języka w przód i cofanie w głąb jamy ustnej.
Kląskanie językiem.
Dotykanie czubkiem języka na zmianę do górnych i dolnych zębów, przy maksymalnym otwarciu ust / żuchwa opuszczona/.
Ćwiczenia policzków:
Nadymanie policzków - „ gruby miś”.
Naprzemiennie „ gruby miś” - „ chudy zajączek”.
Nabieranie powietrza w usta, przesuwanie powietrza z jednego policzka do drugiego na zmianę.
Wciąganie policzków - „ chudy zajączek”
Nabieranie powietrza w usta i zatrzymanie w jamie ustnej, krążenie tym powietrzem, powolne wypuszczanie powietrza.
WIERSZYKI - ĆWICZENIA ARTYKULACYJNE.
Miau - miau - miau,
Miau - miau - miau
Śpiewają koty.
Miau - miau - miau,
Miau - miau - miau
Śpiewam ja sam.
Hau - hau - hau,
hau - hau - hau.
Śpiewaja pieski.
Hau - hau - hau,
hau - hau - hau.
Śpiewam ja sam. itd.
Zwierzęce gadanie
Co mówi bocian, gdy żabkę zjeść chce? -Kle, kle, kle.
Co mówi żaba, gdy bocianów tłum? -Kum, kum, kum.
Co mówi kotek, gdy mleczka by chciał? -Miau, miau, miau
Co mówi kura, gdy znosi jajko? —Ko, ko, ko.
Co mówi kogut, gdy budzi się w kurniku? —Ku-ku-ryku.
Co mówi koza, gdy jeść jej się chce? —Me, me, me.
Co mówi krowa, gdy brak jej tchu? —-Mu, mu, mu.
Co mówi piesek, gdy kość zjeść by chciał? —Hau, hau, hau.
Co mówi baran, gdy spać mu się chce? —-Be, be, be.
Co mówi ryba, gdy powiedzieć chce?
Nic! Przecież ryby nie mają głosu!
Co słychać na wsi?
Co słychać? Zależy - gdzie.
Na łące słychać: Kle, kle!
Na stawie: Kum, kum!
Na polu: Ku - ku, ku - ku!
Przed kurnikiem: Kukuryku!
Ko - ko - ko - ko - ko! - w kurniku.
Koło budy słychać: Hau, hau!
A na progu: Miau…
A co słychać w domu,
Nie powiem nikomu!
„ W zagrodzie Małgosi” - bajeczka ortofoniczna
Wieczorem w zagrodzie cioci Małgosi
Każde zwierzątko o jedzenie prosi.
Piesek szczeka: HAU, HAU, HAU,
Kotek miauczy: MIAU, MIAU, MIAU,
Kura gdacze; KOD, KO, DA
Kaczka kwacze: KWA, KWA, KWA.
Gąska gęga: GĘ, GĘ, GĘ
Ona też chce najeść się.
Owca beczy: BE, BE, BE,
Koza muczy: ME, ME, ME,
Indor gulaga: GU, GU, GU
Krowa ryczy: MU, MU, MU,
Konik parska: PRR, PRR, PRR
A pies warczy: WRR, WRR, WRR.
I tak gra orkiestra ta, aż Małgosia jeść im da.
ZWIERZATKA NA WSI
W chlewiku mieszka świnka
I trąca ryjkiem drzwi.
Gdy niosę jej jedzenie,
To ona „kwi- kwi- kwi!”
W oborze stoi koza
Co trawę wolno je
Ja kłaniam jej się nisko
A ona me me me
A obok duża krowa
Ogonem macha tu
Gdy chciałem ją pogłaskać
To ona mu mu mu
Po trawie chodzi kaczka,
Co krzywe nóżki ma.
Ja mówię jej dzień dobry
A ona: „ kwa-, kwa-, kwa-!”
W kurniku małe kurki
Jest chyba ich ze sto
Podchodzę do nich cicho
A one ko, ko, ko!
W ogródku tuż za domem
Szarusek kotek stał
Gdy wziąłem go na ręce
On do mnie miau, miau, miau.
Przed budą trzy szczeniaczki
Podnoszą straszny gwałt
Ja mówię: „cicho pieski”,
A one „hau-, hau-, hau-!”
„ Myszki” - wierszyk do ćwiczeń logorytmicznych utrwalających głoskę „sz” w sylabach:
Myszek sto do norki szło: SZO, SZO, SZO SZO, SZO, SZO
I wybiegły koty dwa: SZA, SZA, SZA SZA, SZA, SZA
A, że były bardzo złe SZE, SZE, SZE SZE, SZE, SZE
To złapały myszki dwie SZE, SZE, SZE SZE, SZE, SZE
Potem jeszcze zjadły trzy SZY, SZY, SZY SZY, SZY, SZY
I ostrzyły ciągle kły SZY, SZY, SZY SZY, SZY, SZY
Ale, że im brakło tchu SZU, SZU, SZU SZU, SZU, SZU
Nie złapały wszystkich stu SZU, SZU, SZU SZU, SZU, SZU
„ Deszczyk” - tekst logorytmiczny utrwalający grupę spółgłoskową: „szcz”
Deszczyk kropi, deszczyk mży,
Człapią w deszczu żuczki trzy.
Po kałużach: CZŁAP, CZŁAP, CZŁAP
Woda pluszcze: SZLAP, SZLAP, SZLAP
„ Gruszki i muszelki” - utrwalanie głoski „sz” w sylabach i wyrazach
SZA, SZA, Szymek ma,
SZE, SZE, muszle dwie
SZY, SZY gruszki trzy
SZU, SZU, wpadły mu
SZO, SZO, aż na dno
Do koszyka szarego.
Dziadzio Mrok
Pada, pada deszcz.
Chlupu, chlupu, chlup.
Idzie dziadzio Mrok.
Tupu, tupu, tup.
Idzie dziadzio Mrok.
Człapu, człapu, człap.
Wyskoczyła noc,
Za połę go łap.
Zmyka dziadzio Mrok.
Tupu, tupu, tup.
A noc za nim brnie.
Chlupu, chlupu, chlup.
MARZEC POWRÓCIŁ
Marzec powrócił więc zmienna pogoda.
Co dzień inaczej - wiosenna moda
W poniedziałek słonko
We wtorek deszcz leje
W środę bardzo zimno
W czwartek wicher wieje
W piątek śnieżek pada
W sobotę słonko świeci
W niedzielę cieplutko - więc cieszą się dzieci.
Smok
„Mały smok lubi sok.
Po co tobie smoku
Tyle tego soku?
- Jemu dam, tobie dam,
resztę zaś wypiję sam.”
„ Osioł” - usprawnianie warg i utrwalanie sylaby „sio”
Był kiedyś osioł siodłaty
Śmieszny, bo w siwe łaty.
W kurniku się osioł wychował
Kur mowę opanował.
Na próżno wszyscy się wysilali
I oślej mowy go nauczali.
Prosiła go gosposia: „Osiołku, i - o, i -o”,
Lecz osioł odpowiadał: „ A sio, a sio, a sio”.
Przynosił Tosiek siano: „ Osiołku, i -o, i -o”,
A osioł powtarzał uparcie: „A sio, a sio, a sio”.
Basia siekała mu sieczkę: „ Osiołku, i -o, i -o”,
A osioł wciąż odpowiadał: „ A sio, a sio, a sio”.
Prosiły go gęsi i rysie, prosiaki oraz misie: „Osiołku, i -o, i -o”.
Osioł uparcie swoje: „ A sio, a sio, a sio”.
Silili się nie na żarty,
Lecz osioł był uparty,
Aż wreszcie zrezygnowali i osła przedrzeźniali: „ A sio, a sio, a sio”
A osioł spojrzał leniwie
I ryknął do nich złośliwie:
„ Znudziło mi się to, i -o, i -o, i -o”.
ROZMOWA Z BOCIANEM
- Dzień dobry, panie bocianie!
- Kle, kle!
- Czy smaczne było śniadanie?
- Kle, kle!
- Co jadł pan na drugie danie?
- Kle, kle!
- Jak długo pan tu zostanie?
- Kle, kle!
- Bywaj zdrów panie bocianie! - Kle, kle!
Idzie pani tup tup tup
dziadek z laską stuk stuk stuk
skacze dziecko hop hop hop
żaba robi dłuuugi skok!
Wieje wietrzyk fiu fiu fiu
kropi deszczyk puk puk puk
deszcz ze śniegiem chlup chlup chlup
a grad w szyby łup łup łup!
Świeci słonko, wieje wietrzyk
pada deszczyk...
czujesz dreszczyk?
11