Teoria wf i jej miejsce w strukturze nauk
Teoria- to zbiór zdań które dotyczą określenia problemu które wyjaśniają pewne zjawiska
Teorie dzieli na:
Wiedza teoretyczna- ogólnoludzka, powszechna
Wiedza teoretyczna naukowa( sprawdzana empiryczne)
Nauka dzieli się:
DESTRYPTYWNA- które opisuje dane fakty, przedmioty i zjawiska ( odp. na pytanie co to jest?)
EKSPLANACYJNA- wyjaśniająca, jak i dlaczego? - wyjaśnia odpowiednie fakty i zjawiska
PREDYKTYWNA- przewidująca- prognoza
PRZEKSZTAŁCAJĄCA- inferencyjna zabiegi rehabilitacji
Nauka- formalna i realna
Formalna- matematyczna, logiczna
Realna- przyrodnicze( anatomia, fizjologia, antropologia, biochemia)
- społeczne( psychologia, socjologia, filozofia, pedagogika)
Kultura fizyczna i jej rozumienie
Kultura- wywodzi się z łac. Cultura, oznacza uprawa, hodowanie ale i również oddawanie komuś należnej czci.
Kultura( ogół uznanych wartości i ustalonych zachowań oraz ich rezultatów dotyczących człowieka):
Kultura rozumiana podmiotowo( ogół uznanych wartości i utraconych zachowań oraz ich rezultatów dotyczących przedmiotów, umysłu człowieka) rozróżniamy:
- kultura duchowa: ogół uznanych zachowań oraz ich rezultatów dotyczących przedmiotów umysłu człowieka
- kultura fizyczna- ogół uznanych wartości i uznanych zachowań dotyczących przedmiotów ciała człowieka
Kultura rozumiana przedmiotowo: ogół uznanych wartości i uznanych zachowań oraz ich rezultatów dotyczących otoczenia człowieka)
Hipokinematozy- choroby z niedoboru ruchu, co często prowadzi do otyłości czy układu krążenia.
Korektywa- usuwanie zaistniałych niekorzystnych zmian istotna w okresie anafazy, gdy organizm się rozwija, naprawa czegoś co się zepsuło. Nie jest działaniem profilaktycznym lecz terapeutycznym. Korekta naszego ciała kończy się ok. 20 roku życia, gdy przestajemy rosnąć.
Formy uczestnictwa w kulturze fizycznej:
Rekreacja ruchowa- adresowana do ludzi w wieku produkcyjnym, poprodukcyjnym do ludzi dorosłych
Sport- adresowany do osób, które chcą go uprawiać i maja predyspozycje.
Rehabilitacja ( fizjoterapia)- adresowana do ludzi którzy maja uszkodzone główne narządy ruchu. Oznacza epizodyczność działań.
Wychowanie fizyczne- obejmuje ludzi w wieku edukacyjnym
Rekreo- oznacza to odnowienie, wzmocnienie, tworzenie czegoś od nowa
Rehabilitacja- to forma uczestnictwa w kulturze fizycznej podejmowana poza obowiązkami zawodowymi i społecznymi dla odpoczynku, regeneracji sił i samodoskonalenia.
Rekreacja bierna- odpoczynek podejmowany dobrowolnie np. oglądanie telewizji jest niewiele wartościowa
Rekreacja czynna- ma w sobie pierwiastek aktywności fizycznej, przybiera różne formy
- funkcja usportowiona- gdzie będziemy korzystać z zasad zawartych w sporcie, ale nie będzie istotna dla nas czy wygramy czy przegramy, funkcja bez rywalizacji.
- funkcja zbiorowa- gdzie grupy ludzi spotykają się i ćwiczą lub indywidualny
- funkcja turystyczna- podróże odbywane w celu odpoczynku, regeneracji sił.
Wyodrębniła się forma: kulturystyka
Wychowanie fizyczne jako szczególna forma kultury fizycznej
Forma uczestnictwa w kul. Fizycznej:
- jest to jedna forma
Edukacja- jest procesem ciągłym, ciągiem zdarzeń
Wartości procesu edukacji:
- istnienie szkoły
- nauczyciel- kierownik tego procesu
- uczeń
- program
Wychowanie fizyczne- wyposażenie wychowanka w kompetencje technologiczne i aksjologiczne
a. technologiczne- dotyczy ciała, obejmuje fizyczna stronę człowieka. Nauczanie umiejętności ruchowych, rozwijanie poziomu sprawności. Celem jest usprawnienie ciał.
b. aksjologiczne- dotyczy osobowości człowieka, nauka o wartościach, uznanie ciała jako wartość, wyposażone w zespół cech osobowości, które będą skutkować w całym jego życiu ( prosomatyczna- życzliwość ciała
Komponenty:
Poznawczy- wiedza:
Deklaratywna- wiem że wychowanie fizyczne korzystnie wpłynie na zdrowie, umie zorganizować zawody sportowe.
Efektywny- miesza się wartość i wzory pojawiają się procesy motywacyjne, nasze uczucia
Behawioralny- skłonność do zachowań
Mając te trzy komponenty można mówić o postawie pozytywnej
Postawa:
- jest to stosunek człowieka do rzeczywistości co jest znane i nieznane
- postawa negatywna- preferowanie stosowania
- postawa pozytywna- współdziałanie z drugim człowiekiem
Adaptacja- jest to zdolność do przystosowania zewnętrznego i wewnętrznego
Prawo nadgeneracji- nadwyżka pojawiających się tych samych bodźców powiększa się aktywność fizyczna( proces treningów)
Ruch- jest to proces przygotowań do prawidłowego rozwoju
Adaptacja aktywności ruchu- ustala kierunek ruchu człowieka Kultura fizyczna- Camel- obejmuje wszystkie wartości, które łączą się z fizycznym funkcjonowaniem człowieka również w jego wewnętrznym odczuciu jak i w świecie powszechnie zobiektywizowanych dotyczące zdrowia, budowy i postawy ciała, odporności i wydolności sprawności i również urody.
Kultura fizyczna- Krawczyk Zbigniew- względnie zintegrowany i utrwalony system zachowań w dziedzinie dbałości o ciało, o rozwój fizyczny, trwałości. Zdrowie człowieka przebiegający wg przyjętych w danej zbiorowości wzór a także rezultatów zachowań.
Kultura fizyczna a globalna
Kultura globalna- odróżniamy twórczą ( rzeźbiarz, malarz, kompozytor) a konsumentem. Kultura materialna( ciało) i kultura ducha wartości ( ciała psychika). Twórcą jest indywidualny jeden a konsumentów może być wielu.
Kultura fizyczna- tkwi w człowieku, jest efektem ciągłego niezadowolenia
Kultura fizyczna- Tatarkiewicz Władysław- to dbałość psychiki o ciało. Mówi nam aby być w kulturze fizycznej trzeba dokonać przewartościowań w swej świadomości.
Kryteria kultury fizycznej:
1. świadomość potrzeb i swoich możliwości( obszar duchowy, nie da się przeżyć) TROSZKA O CIAŁO
2. Odpowiednie zachowanie( postępujemy tak jak uważamy za stosowne) ŚWIADOMOŚĆ
3. Rezultaty zachowań( muszą pojawiać się zmiany adaptacyjne, korzystanie dla organizmu) WIEDZA O SENS AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ
Rekreacja wypełnia wiele funkcji które warto przeanalizować
- funkcja zdrowotna- ma na celu podtrzymywanie stanu zdrowia, zwiększanie odporności na czynniki chorobotwórcze
- funkcja aktywnościowa- oznacza przyjemność i przydatność funkcjonalna organizmu
- funkcja katartyczna rozumiana jako odprężenie, relaks
- funkcja poznawcza- uczestnictwo w rekreacji dostarcza nam wiedzy, umiejętności ruchowych.
- Funkcja emocjonalna- oznacza że rekreacja jest źródłem przyjemnych doznań i przeżyć dające zadowolenie
- Funkcja społeczna- to możliwość kontaktu z drugim człowiekiem
- Funkcja utylitarna, użytkowana- człowiek wzmacnia swój organizm w konsekwencji jest wydajniejszy do pracy
- Funkcja kompensacyjna- oznacza że dzięki działalności kompensacyjnej wyrównuje niedobór bodźców, niedobór ruchu.
Rekreacja
Wypełnia ono wiele funkcji:
- pobudza rozwój, spełnia f. stymulacyjna
- f. kompensacyjna i korekcyjną
- ułatwia człowiekowi życie w danej zbiorowości
Postawa prosomatyczna
Pro- pozytywna
Człowiek zadowolony- homo concenius
Rodowód i metody aktywności człowieka:
1. ujęcie telaotogiczne- w jakim celu człowiek prowadzi aktywność fizyczna
2. ujęcie pragnatyczne- w jaki sposób to realizować
3. ujęcie aksjologiczne
Florian Znamrecki- wybitny socjolog USA, zajął się socjologią wychowania. Mówi o teologicznych podstawach wychowania. Wg niego człowiek podejmował działalność:
- higieniczny
- geneononiczny- troska o dobrostan pokoleń
- utylitarny- usprawnianie ciała pod wzg. użyteczności w różnych strefach życia czyli skuteczność pracy zawodowej
- estetyczny-pojmowanie urody, piękna
- hedonistyczny- z możliwością samorealizacji i przyjemność z samej aktywności
- sportowy
Zbigniew Adamczyk wyróżnił:
- higieniczno- zdrowotny
- obyczajowa
Zygmunt Gilewicz- spojrzał na aktywność fizyczna jak pedagog
- f. Stymulująca- jest stymulatorem ruchu do ciągłych zmian
- f .kompensacyjna- wyrównanie sprawności fizycznej
- f. Korekcyjna- naprawa leczenie
Uczestnictwo regularne w procesie fizycznej edukacji, polska daleko od czołówki, dominują kraje skandynawskie 65% społeczności szwedzkiego przynajmniej 100 razy bierze udział.
Sport jako forma uczestnictwa w kulturze fizycznej
Sport fenomen XX w. zjawisko kulturowe nie jest on adresowany do wszystkich bowiem nie każdy ma do niego predyspozycje.
Sport wg Demela to działalność uprawiana systematycznie wg pewnych reguł odznaczających się silnym pierwiastkiem współzawodnictwa oraz tendencję do osiągania coraz lepszych wyników mająca na celu manifestację sprawności ruchowej. By osiągnąć sukces należy być systematycznych.
Można trening sportowy wykorzystać jako element wychowawczy. Każda dyscyplina ma swoisty kodeks, swą regułom i każdy zawodnik musi jej przestrzegać.
AGON- chęć walki, sprawdzanie się w konfrontacji z przeciwnikiem.
Walka samotna- wspinaczka, przeciwnikiem jest przyroda.
Manifestacja sprawności ruchowej- dążenie do doskonałości
SPORT- jest kreatywną aktywnością ruchową człowieka, realizowaną zgodnie z regułami, zawierającą elementy rywalizacji.
Funkcje sportu:
- fenomenologiczna- doskonałość- dążenie do doskonałości, tylko to da wysokie szanse rezultatów.
- psychoanalityczna- agon- jest możliwość poprzez walkę sportową zaspokoić instynkt walki jaki w nas tkwi.
- antropologiczna- kulturowa( styl życia) to sportowy styl życia, które powinniśmy upowszechniać,
- semiotyczna- znak- ciało znaki, symbol np. flaga, hymn olimpijski, te znaki jednocząca cały świat
- strukturalno- funkcjonalna- obyczaje, normy wzorce) to jakość specyficznych przeżyć
- aksjalogiczna ( wzory i wartości)- ciało jako wartość, aktywność fizyczna jako wartość, zjawisko wkomponowane w kulturę naszego bytu.
Funkcja stymulacyjna aktywność ruchową
1. czynniki genetyczne- są to informacje przesyłane bodźcem kodem genetycznym przekazywanym dzieci przez rodziców
linie papilarne
2. czynniki wewnętrzne- pochodne
endogenne- czysty przykład genetyki
fenotypowi- człowiek ukształtowany przez czynniki endogenne i egzogenne
I rozwój ograniczeń- pobudzać rozwój
II rozwój równowagi- podtrzymywać
III starzenie- hamować, przeciwdziałać starzeniu
Anabolizm- tworzenie nowych struktur
Stymulacja- pobudzenie rozwoju
Ruch jest stymulatorem, czynnikiem który wpływa pobudzająco na rozwój.
Procesy anaboliczne- procesy tworzenia
Procesy kataboliczne- procesy
Rehabilitacja- pojęcie rozległe, przywracanie do stanu wyjściowego oznacza m.in. przywracanie do godności człowieka, po niekorzystnych zmianach, funkcjonuje w wielu sferach.
Przywracanie zdrowia za pomocą rehabilitacji
Rehabilitacja jest tą postacią r. zdrowotnej a zarazem formę uczestnictwa w kulturze fizycznej, które celem jest przywracanie lub kompensacja utracony w wyniku choroby funkcji psychomotoryczną i ubytków somatycznych za pomocą środków fizycznych a zwłaszcza ruchu.
Hipokrates- leczenie ruchem
Galeun- dokonał systematyki ćwiczeń
Fizjoterapia o szerszym zasięgu działalności:
1. kinezy terapia- leczenie ruchem
2. fizykoterapia- przez naświetlania, bioprądy
3. masaż np. klasyczny, sportowy
Rehabilitacja amerykańska po wojnie
- wynik chorobotwórczy
- nieszczęśliwy zbieg okoliczności
rehabilitacja ma ścisły związek z kulturą fizyczna, przedłużenie życia.
Związek rehabilitacji w wf:
1. rehabilitacją obejmujemy całą populację, związek okres edukacji- rehabilitacja ma coś do spełnienia, pomoc dziecią słabym, i defektywnym ( gimn. Korekcyjna) i korektywa ćwiczeń w niej są ćwiczenia rehabilitujące.
obowiązek troski o stan zdrowia dziecka, nauczyciel powinien zapoznać się z kartami zdrowia dziecka
A- dziecko zdrowe
As- podgrupa- dziecko zdolne i uprawiające sport
B- dziecko zdolne z ograniczeniami
Bk1- dziecko do zajęć wyrównawczych( dziecko otyłe)
Bk2- zajęcia gimnastyki korekcyjnej
Bk3- i do kompensacji i do korektywy
C- dziecko niezdolne do wf czasowo lub trwale
C1- dziecko niezdolne do wf przewidziane do rehabilitacji