1.Istota polityki społecznej.
Polityka społeczna: sfera działalności Państwa, innych ciał publicznych i sił społecznych, która zajmuje się kształtowaniem warunków życia ludności oraz stosunków międzynarodowych, działalność która ma bezpośredni wpływ na dobrobyt obywateli przez dostarczanie im usług lub dochodów.
Polityka społeczna:
-metody i sposoby: - stosowanie aktów praw, udzielanie świadczeń( śr. pieniężne), usługi.
-podmioty : - organy państwa( minister), samorządy( ośr. Pomocy społecznej), kościoły( religie, zw. Wyznań)
- sfery działań: - polityka związana z rynkiem pracy, edukacją, pomocą rodzinie, ochroną zdrowia, środowiska
2.Różnica w znaczeniu polityki społecznej w Polsce i UE
Polityka społ. W UE- to ogół działań i instrumentów podejmowanych w ramach UE dotyczących w szczególności zatrudnienia i ubezp. społecznych, zabezpieczenia społecznego( pomoc socjalna), równouprawnienia pracujących kobiet i mężczyzn, poprawy zdrowia i bezpieczeństwa pracowników, kształtowania zawodowego dokształcania młodzieży, prawa zrzeszania się oraz zawierania umów zbiorowych pomiędzy pracownikami a pracodawcą.
Polityka społ. w UE związana jest ze swobodą przepływu osób w ramach UE, główny nacisk kładziony jest na Pracownika, a nie jak w Polsce na dzieci, chorych starszych, bezdomnych.
3.Style uprawiania polityki społecznej.
- Styl wyzwalający-członkowie społeczeństwa mają chęć zmian swojego życia, ale nie mają możliwości - styl aktywny
-styl opiekuńczy- członkowie nie mają możliwości ani umiejętności dokonywania zmian, trzeba im pomagać
- bodźcowy styl- potrzebny jest czynnik stymulujący, żeby wyzwolić działanie np. nagrody-bodźce materialnego zainteresowania.
- styl rygorystyczny- sytuacja kiedy ludzie potrafią i mogą wstrzymywać się od działań, które są niedobre, potępione, ale potrzebna jest im presja strachu
Dwa elementy działania : diagnozowanie, monitorowanie( obserwacja tendencji)
4. Etapy rozwoju polityki społecznej.: Sprawiedliwość, wolność, równość
Starożytność
* idea helleńska- formy życia społecznego
1. P..- wspólne problemy społeczne.
2. Reformy społeczne Salona ( nie dotyczy niewolników) Powstają takie terminy jak: migracja, ubóstwo, produkcja, problem starszych ludzi
*Arystoteles- społeczeństwo ważniejsze od jedności
* S......- przeprowadził pierwsze badania dotyczące urbanizacji Rzymu.
* Pierwsze alimenty ( Rzym) zaopatrzenie w żywność biednych dzieci.
* św. Augustyn- szukał odpowiedzi jak stać się społecznym.
Średniowiecze przyniosło podział społeczny pracy; rolnictwo, rzemiosło-przemysł
XIII w. Tomasz z Akwinu- teza- społeczeństwo stanowi jedną wspólnotę
XIV 1351 r. Anglia - powstaje pierwszy status pracowników przeciwko obniżeniu stawek
RENESEANS- człowiek jest najważniejszy ( budowa miast, podnoszenie poziomu życia, kupcy, studenci)
XVI w. Tomasz Morus - wymyślił socjalizm utopijny ( prekursor komunizmu)
- 1601 r. - ustawa o prawie ubogich tzw. Akt …......., zapisane w nim były sposoby jak wyjść ze stanu biedy poprzez możliwość zarobkowania
- XVII w. - powstaje teoria umowy społecznej- polega ona na tym, że ludzie umawiają się między sobą, że będą rządzili pewną grupą, po to, aby się nią opiekować
- 1789 r. rewolucja francuska, obalenie króla, a lud Paryża przejął władzę: ludzie nie mieli pojęcia jak sprawować władzę, jak się zorganizować
- XIX w. powstają towarzystwa dobroczynne ( Polska, Holandia). Następuje rozwój kapitalizmu, brakuje pracy, nie istnieją zasady BHP, złe warunki pracy.
-1876 r. - Bismarck- nadał powszechne prawo wyborcze, przeprowadza reformy społeczne.
a) skraca czas pracy do 10 godz.
b) wprowadza ubezpieczenia społeczne
- 1891 r. - papież Leon XIII wydaje encyklikę pokazującą stosunki kościoła do problemów społecznych
RERUMNOVARUM- poświęcona kwestii robotniczej. Państwo ma obowiązki:
a) troska o dobrobyt ogółu
b) nie może być bierne wobec biedy
c) musi opiekować się słabszymi ekono...
- od 1900 r. - nowoczesny ruch związkowy, ideą związków ochrona pracowników, dbałość o poziom pracy, płacy i socjal.
- 1917 r. rewolucja październikowa
- po II wojnie światowej powstają struktury demokratyczne
5.Polityczne determinanty polityki społecznej
a) zasady demokracji parlamentarnej
demokracja parlamentarna ma charakter procesów decyzyjnych, formalny mechanizm tworzenia postaw prawnych polityki społecznej, gra partii polityczny i grup nacisku. Obecnie po 1989 r. rozwiązania ustrojowe zwiększają wpływ społeczeństwa na władzę państwa, niestabilność sceny politycznej, niestabilność sceny politycznej utrudnia nad długofalową strategią polityki społ.
b) zasady samorządności lokalnej
rozwój samorządności lokalnej to decentralizacja. Po 1991 r. samorządy przejęły większość świadczeń socjalnych, odbył się proces” odpaństwowienia” polityki społecznej( rozwój niepublicznych podmiotów zaspakajania potrzeb społecznych, przełamywanie monopolu państwa)
c) zasady społecznej gospodarki rynkowej- wpływają na strefę polityki społecznej, bo zasoby pracy sektora państwowego przejął sektor prywatny, zmiana sytuacji pracowników.
6.Materialne determinanty polityki społecznej
To wskaźniki makroekonomiczne, które umożliwiają generowanie odpowiednich środków.
7.Zewnętrzna uwarunkowania polityki społecznej.
Uwarunkowania zewnętrzne wpływają na modyfikację modeli polityki społecznej
Determinantem jest przynależność do różnych organizacji międzynarodowych:
-EU (od 2004 r. )- najważniejszy czynnik, ponieważ UE jest organizmem odróżniającym się od innych organizacji tym, że stanowi dla siebie prawo i konsekwentnie pilnuje przestrzegania tego prawa.
-EBOR- Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju- funkcjonuje od lat 80 XX w. Nie jest to bank unijny, istnieje po to, aby pomagać krajom Europy wsch. Pożycza pieniądze na inwestycje( z możliwością umożenia części pożyczki. Akcjonariuszami są wspólnoty europejskie i najbogatsze kraje świata.
-Międzynarodowy Fundusz Walutowy (od 1986r.)- udział w funduszu wymaga od Polski dyscypliny budżetowej. W funduszu jesteśmy od 1986 r.
-Światowa Organizacja Handlu (od 1995 r.)
-Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD, od 1996 r.
Przynależność do tych organizacji:
wymusza standardy w zakresie socjalnym, wymusza dyscyplinę w bilansach płatniczych, mobilizuje do szybkiej prywatyzacji i do obniżenia inflacji i deficytu budżetowego.
8.Ekonomiczne instrumenty polityki społecznej
1)Polityka konsumpcyjna - kształtowanie dostępu do dóbr konsumpcji, które służą zaspokajaniu ludzkich potrzeb.
- dostęp do pracy zarobkowej, zasady przyznawania kredytów, korzystne opodatkowanie dochodów, ochrona konsumenta, uprawnienia do świadczeń społecznych oraz wytwarzanie dóbr w domu( Prosumpcja)
2.Kształtowanie stosunków własnościowych - warunki dostępu obywateli do własności majątku konsumpcyjnego i produkcyjnego.
-ochrona własności( konstytucyjne prawo własności), możliwość swobodnego dysponowania własnością( przekazywanie, sprzedaż, dziedziczenie)
9.Prawne instrumenty polityki społecznej
To relacje prawne, które określają uprawnienia i zachowania obywateli związane z zaspokajaniem ich potrzeb.
-regulacje wydawane przez państwo ( konstytucja, ustawy, kodeksy-cywilny i pracy, prawo rodzinne)
-wszelkie dokumenty, które zostały wydane przez czynniki zew. głównie UE( karta praw pracownika, karta praw pracodawcy, zarządzenia dot.BHP, dyrektywy)
10.Informacyjne instrumenty polityki społecznej
-Informacje przekazywanie za pośrednictwem szkoleń
-Informacje publikowane za pośrednictwem wszelkich środków
-Poradnictwa
11.Kadrowe instrumenty polityki społecznej
4 INSTRUMENTY KADROWE - polityka społeczna
-ZASOBY LUDZKIE
-KAPITAŁ LUDZKI
Instrumenty KADROWE to:
Ci, którzy decydują o kierunkach polityki społecznej
Ci, którzy świadczą profesjonalne usługi, to „służby społeczne”
12.Pojęcie rodziny i jej typy
1. RODZINA oznacza parę małżeńską + dzieci czyli związek oparty na prawnie zawartym małżeństwie i biologicznym rodzicielstwie.Obecnie RODZINA to alternatywne formy życia rodzinnego, tj.:
- kohabitacja,
- małżeństwa bezdzietne - wybór
- samotne rodzicielstwo
- zastępcze rodzicielstwo,
- związki homoseksualne.
Jest 5 typów rodzin:
1.Rodzina biologiczna - 2 lub więcej osoby w związku, jako mąż i żona, toteż wspólnie żyjący partnerzy płci przeciwnej;
2.Rodzina pełna - oboje rodziców + dzieci;
3.Rodzina zrekonstruowana - małżeństwo lub związek partnerski z dziećmi, gdy co najmniej jedno nie jest wspólne;
4.Rodzina nuklearna - to gospodarstwo domowe złożone z pary małżeńskiej lub osoby samotnej
i własnych lub adopcyjnych dzieci
5.Rodzina rozszerzona - poszerzona, np.:
- małżeństwo + dzieci + brat żony,
- małżeństwo + dzieci + dziadkowie
13.Koncepcje rodzin wg różnych doktryn politycznych
LIBERALNA:
to sfera prywatna
bez ingerencji
styl życia - kariera
wolność jednostki w wyborach
tolerancja (inne związki)
pomoc rodzinie tylko w kryzysie
SOCJALDEMOKRATYCZNA to:
rodzina to polityka państwa
-muszą być instytucje wspierające rodzinę
niezbędna pomoc
pomoc + świadczenia
model partnerski
KONSERWATYWNA to:
- tradycja
- mężczyzna żywiciel
- kobieta w domu (3xK)
14.Istota bezrobocia i jego skutki
Bezrobocie jest problemem społecznym, który ma wiele przyczyn:
polityka gospodarcza, koniunktura gospo., niedostosowanie kwalifikacji siły roboczej do zapotrzebowania rynku , sytuacja mieszkaniowa i niedobór mieszkań, brak doświadczenia
Skutkiem bezrobocia jest ubóstwo w Polsce:
bo obniża poziom życia bezrobotnych i ich rodzin,
bo powoduje konflikty rodzinne,
bo powoduje skłonności do odchyleń patologicznych,
bo stopniowo następuje utrata kwalifikacji zawodowych.
15. Rodzaje bezrobocia
frykcyjne - normalna fluktuacja kadr, normalny rynek pracy, zjawisko powszechne i naturalne;
strukturalne - zjawisko masowe, długoterminowe, poważny problem;
trwałe - gdy ludzie pozbawieni są pracy przez długi okres pracy;
sezonowe - to zjawisko czasowe, np. w rolnictwie lub sadownictwie.