EKG
ODPROWADZENIA KOŃCZYNOWE
R - czerwony - prawa ręka lub okolica prawego barku
L - żółty - lewa ręka lub okolica lewego barku
F - zielony - lewe podudzie lub lewy łuk żebrowy
N - czarny - prawe podudzie lub prawy łuk żebrowy
ODPROWADZENIA PRZEDSERCOWE
V1 (czerwona) IV międzyżebrze, linia przymostkowa prawa,
V2 (żółta) IV międzyżebrze, linia przymostkowa lewa,
V3 (zielona) między V2 a V4,
V4 (brązowa) V międzyżebrze, linia środkowoobojczykowa lewa,
V5 (czarna) na poziomie V4, linia pachowa przednia lewa,
V6 (fioletowa) na poziomie V4, linia pachowa środkowa lewa.
Załamek - wychylenia od linii poziomej w górę lub w dół, oznaczamy je dużymi literami: P, Q, R, S, T i U.
Załamki Q, R i S określa się wspólnym mianem zespołu QRS.
Linia podstawowa lub izoelektryczna - linia pozioma łącząca załamki należące do poszczególnych ewolucji serca, a więc przebiegająca pomiędzy załamkami T i P (załamek U jest często niewidoczny),
Odcinki - części krzywej pomiędzy załamkami
Odstępy - części obejmujące odcinek i sąsiedni załamek
- odcinek PQ - od końca załamka P do początku zespołu QRS - 0,04 - 0,1 s
- odcinek ST - od końca zespołu QRS do początku załamka T, - 0,02 - 0,12 s
- odcinek TP - od końca załamka T do początku załamka P,
- odstęp PQ - od początku załamka P do początku zespołu QRS - 0,12 - 0,2 s
- odstęp QT - od początku zespołu QRS do końca załamka T, - do 0,4 s
- odstęp RR (R-R) - od szczytu jednego załamka R do szczytu sąsiedniego załamka R,
- odstęp P P (P-P) - od szczytu jednego załamka P do szczytu sąsiedniego załamka P.
SKŁADOWE PRAWIDŁOWEGO ELEKTROKARDIOGRAMU
Załamek P - depolaryzacja mięśnia przedsionków, część wstępująca - pobudzenie prawego przedsionka część zstępująca - pobudzenie lewego przedsionka
- czas trwania wynosi od 0,04 do 0,11 s,
amplituda nie przekracza w odprowadzeniach kończynowych 0,25mV(2,5 mm) w przedsercowych 0,3mV(3 mm)
załamek P jest
- dodatni w I, II, aVF, V 6, (V 3 - V 5 )
- ujemny w aVR,
- płaski w aVL,
- dwufazowy w III, V1, V2.
SKŁADOWE PRAWIDŁOWEGO ELEKTROKARDIOGRAMU
Załamek Q - zawsze ujemny, często nieobecny.
Powstaje w wyniku depolaryzacji przegrody międzykomorowej.
Amplituda prawidłowego Q nie przekracza 0,2 mV (2 mm) a czas trwania powinien być zawsze krótszy niż 0,04s (jedynie w aVR Q przekraczające 0,04 s uznawane jest za prawidłowe).
Q najczęściej może być obecne jest w II, aVL, V5 i V6, nie występuje w V1, V2
SKŁADOWE PRAWIDŁOWEGO ELEKTROKARDIOGRAMU
Załamek R - zawsze dodatni, powstaje w trakcie depolaryzacji mięśnia roboczego komór serca.
Amplituda R w I, II, III, aVF do 2mV (20mm)
w V5, V6 do 2,6 mV (26mm).
Amplituda zależy od położenia serca i masy mięśniowej.
Progresja załamka R - napięcie załamka rośnie od V 1 do V5,6
Załamek S - zawsze ujemny, występuje po załamku R. Jest wynikiem końcowej depolaryzacji mięśnia komór.
Amplituda S zależy od położenia serca. Jest on dominujący w V1-V2, w V3 może być S=R lub S>R, w V4 - V6 maleje S<R.
Zespół QRS - depolaryzacja mięśnia komór, czas trwania do 0,1s( 100 ms - 5 małych kratek ).
Składa się z: ujemny Q ( często nieobecny ), dodatni R, ujemny S
QRS dodatni - najwyższy z załamków zespołu QRS znajduje się powyżej linii izoelektrycznej
QRS ujemny - poniżej
QRS dwufazowy - jednakowe wychylenia
QRS zazwyczaj dodatnie: I, II, aVL, V4-V6
ujemne: aVR, V1-V3
QRS o małym napięciu - suma amplitudy załamków R i S jest mniejsza niż 5 w każdym odprowadzeniu kończynowym, lub mniejsza niż 10 w odprowadzeniach przedsercowych
Zespół QS - może być obecny w odprowadzeniu aVR, rzadziej III lub V1, V2
Różne typy ukształtowania zespołu QRS
Czas pobudzenia istotnego komór - czas potrzebny aby pobudzenie elektryczne przebyło drogę przez całą grubość mieśnia sercowego od wsierdzia do warstwy nasierdziowej - od początku pobudzenia ( poczatek QRS ) do szczytu ostatniego załamka R zespołu
V1-V2 - do 0,035 s
V4-V5 - do 0,045 s
Przedłużony w blokach odnóg pęczka Hisa i w przeroście mięśnia sercowego
Załamek T - jest pierwszym wychyleniem w okresie szybkiej repolaryzacji mięśnia komór. Kierunek T jest zazwyczaj zgodny z największym wychyleniem zespołu ORS.
Jest dodatni w I, II, aVF, V6;
dodatni, ujemny lub dwufazowy w III;
ujemny w aVR, V1 (V2 u ludzi młodych, w V3 u rasy czarnej ).
Czas trwania T - 0,12 - 0,16s, amplituda w dprowadzeniach kończynowych (z wyjątkiem III) od 0,2 mV(2 mm) do 0,7 mV(7mm). Kształt kopulasty i niesymetryczny o mniej stromym ramieniu wstępującym.
Załamek U - występuje w około 25% zapisów EKG, Pojawia się bezpośrednio po T - jest wyrazem repolaryzacji włókien Purkinjego lub wyrazem potencjału powstałego w wyniku rozciągania mięśnia serca w rozkurczu podczas napływu krwi do komór
RYTM SERCA
60 - 100 / min prawidłowy rytm
powyżej 100/min - tachykardia
poniżej 60/min - bradykardia
Miarowy rytm serca - różnice czasu trwania poszczególnych odstępów RR nie przekraczają 0,15s ( 150 ms ), załamki P w kolejnych ewolucjach są jednakowo ukształtowane.
CZĘSTOŚĆ RYTMU SERCA
Prędkość przesuwu papieru: 50 mm/s; 25 mm/s
50mm/s - 1mm = 0,02 s; 5mm = 0,1 s
25mm/s - 1mm = 0,04 s; 5mm = 0,2 s
Odstęp RR obejmuje odpowiednio:
1 duża kratka to częstość rytmu = 600/min
2 duże kratki to częstość rytmu = 300/min
3 duże kratki to częstość rytmu = 200/min
4 duże kratki to częstość rytmu = 150/min
5 dużych kratek to częstość rytmu = 120/min
6 dużych kratek to częstość rytmu = 100/min
7 dużych kratek to częstość rytmu = 86/min
8 dużych kratek to częstość rytmu = 75/min
9 dużych kratek to częstość rytmu = 67/min
10 dużych kratek to częstość rytmu = 60/min
*Duża kratka - 5 małych kwadracików ( 5 mm )
600/liczbę dużych kwadratów między dwoma sąsiadującymi szczytami załamków R ( odstęp RR ) = częstość rytmu serca
OŚ ELEKTRYCZNA SERCA
Normogram - prawidłowy zapis EKG
Oś serca niezdefiniowana
1. Znacznego stopnia przerost lewej komory
2. Serce płucne
Oś serca nieokreślona - we wszystkich trzech odprowadzeniach kończynowych dwubiegunowych suma załamków równa się zero. - bez znaczenia patologicznego
Przyczyny odchylenia osi elektrycznej serca w prawo
1. Niskie ustawienie przepony z pionową pozycją serca:
- u osób szczupłych i wysokich,
- na szczycie wdechu,
- u dzieci.
2. Przerost prawej komory serca:
- w zespole przewlekłego serca płucnego,
- w wadach serca obciążających prawą komorę.
3. Zespół ostrego serca płucnego.
4. Zaburzenia przewodzenia wewnątrzkomorowego:
- blok prawej odnogi pęczka Hisa,
- blok tylnej wiązki lewej odnogi pęczka Hisa.
5. Zespół preekscytacji.
6. Zawał ściany bocznej.
Patologiczne odchylenie osi elektrycznej serca w prawo (patologiczny dekstrogram)
l. Blok tylnej wiązki lewej odnogi.
2. Przerost prawej komory.
3. Zespół preekscytacji.
4. Zawał ściany bocznej.
5. Pionowe położenie serca u szczupłych, .młodych osób
Przyczyny odchylenia osi elektrycznej serca w lewo
1. Wysoko ustawiona przepona:
- u osób otyłych, z szeroką klatką pIersIową,
- w czasię wydechu,
- w ciąży,
- przy wodobrzuszu
2. Przerost lewej komory:
- w nadciśnieniu tętniczym,
- w wadach serca powodujących przerost lewej komory,
- w koarktacji aorty,
- kardiomiopatii przerostowej.
3. Zaburzenia przewodnictwa śródkomorowego:
- blok lewej odnogi pęczka Hisa,
- blok przedniej wiązki lewej odnogi pęczka Hisa.
4. Zespół preekscytacji.
5. Zawał ściany dolnej.
Lewogram patologiczny
1. Blok przedniej wiązki lewej odnogi pęczka Hisa.
2. Zespół preekscytacji.
3. Zawał ściany dolnej.
4. Poziome położenie sercau osób otyłych.
Rytm zatokowy
Załamki P dodatnie w odprowadzeniach I i II, ujemne w AVR
Niemiarowość zatokowa
Załamki P dodatnie w odprowadzeniach I i II, ujemne w aVR
Różnice czasu trwania kolejnych odstępów P-P większe niż 0,12 s
Niemiarowość oddechowa - wdech przyspieszenie rytmu serca, wydech stopniowe zwolnienie.
Blok zatokowo-przedsionkowy
Wypadanie pojedynczych, rzadziej kilku kolejnych ewolucjin serca ( zespołów P-QRS-T ).
Przerwa jest wielokrotnością odstępu PP rytmu podstawowego
Blok przedsionkowo-komorowy
Wydłużenie odstępu PQ powyżej 0,2 s
Zachowanie przewodzenia przedsionkowo-komorowego 1:1
Blok przedsionkowo-komorowy II st - typu Wenckebacha
Odstęp PQ ulega stopniowemu wydłużeniu do wartości po której kolejne pobudzenie nie dochodzi do komór ( brak zespołu QRS po załmku P )
Blok przedsionkowo-komorowy II st - typu Mobitza
Okresowo jedno lub kilka pobudzeń z osrodka prowadzącego rytm serca nie dochodzi do komór ( brak zespołu QRS po załamki P )
Jednakowy czas trwania odstępu PQ w kolejnych przewidzianych ewolucjach serca
Blok przedsionkowo-komorowy III st
Rytm komór niezależny od rytmu przedsionków ( brak zależności pomiędzy załamkami P a zespołami QRS )
Częstotliwość załamków P większa od częstotliwości zespołów QRS
Trzepotanie przedsionków
Wychylenia przedsionkowe ( fale F ) kształtu zębów piły, w odprowadzeniach II, III i aFV dwufazowe z dominującą fazą ujemną
Brak linii izoelektrycznej miedzy falami F w odprowadzeniach kończynowych
Częstość rytmu przedsionków powyżej 200/min ( 250-300/min)
Rytm komór często miarowy, rzadziej niemiarowy, z reguły wolniejszy od rytmu przedsionków
Migotanie przedsionków
- brak załamków P
- drobne, niemiarowe, różnokształtne fale f, najwyraźniejsze w odprowadzeniu V1 i V2
- rytm komór całkowicie niemiarowy
Migotanie komór
Zespoły komorowe w kształcie nieregularnej sinusoidy, różnokształtnych fal
Brak linii izoelektrycznej między poszczególnymi zespołami QRS
HIPOKALIEMIA
Wzrost amplitudy załamków U
Spłaszczenie, rzadziej odwrócenie załamków T
Załamki U wyższe od załamków T w tym samym odprowadzeniu
Obniżenie odcinków ST
HIPERKALIEMIA
Wzrost amplitudy i zwężenia załamków T
Skrócenie odstępu QT
Poszerzenie zespołów QRS
Wydłużenie odstępu PQ