Kompozycja dzieła literackiego (łacińskie compositio - połączenie, ułożenie), układ, budowa świata przedstawionego w dziele literackim, wewnętrznie rozplanowana, spójna, samowystarczalna, którą odbiorca może zrozumieć i odczytać. Każdy utwór literacki ma określoną konstrukcję, która porządkuje materiał fabularny, motywy, wątki, postacie, akcję. Spełnia funkcję hierarchizującą, przez co organizuje postać, czasoprzestrzeń lub inny element świata przedstawionego. Ustala również hierarchię związków między elementami sytuacji narracyjnej: zw. czasowe między motywami, przyczynowo-skutkowe, funkcjonalne. Charakter dominanty kompozycji dzieła literackiego decyduje o tym, który z tych typów związków wysuwa się w świecie przedstawionym na plan pierwszy dzieła literackiego. Kompozycja dzieła literackiego może być otwarta, ramowa, sternowska, szkatułkowa, zamknięta.
Kompozycja otwarta, pojawiła się w romantyzmie; polega na tym, że związki między poszczególnymi składnikami świata przedstawionego nie rysują się przejrzyście, ich proporcje są naruszone, poszczególne wątki nie muszą być skończone i zamknięte, natomiast całość utworu odznacza się fragmentarycznością. Tak zbudowane zostały Dziady drezdeńskie, Kordian. W literaturze europejskiej w utworach L. Sterne'a Podróż sentymentalna i D. Diderota Kubuś Fatalista i jego pan.
Kompozycja ramowa, w obrębie jednej fabuły opowiadana jest inna fabuła. Jest to układ dwustopniowy - fabuła pierwszego stopnia stanowi ramę kompozycyjną dla fabuły drugiego stopnia; przy czym układ kompozycji ramowej może się zwielokrotnić. Wtedy mamy do czynienia z kompozycją szkatułkową. Klasycznym przykładem kompozycji ramowej są Baśnie z tysiąca i jednej nocy, Dekameron G. Boccaccia i Opowieści kanterberyjskie G. Chaucera.
Kompozycja sternowska, zerwała z zasadą spójności fabuły powieściowej, dając tym samym miejsce na liczne epizody, fragmenty przepełnione żartobliwymi dygresjami, polemikami z czytelnikami, jak w Podróży sentymentalnej czy w Tristramie Shandy L. Sterne'a.
Kompozycja szkatułkowa, zwielokrotniona formuła kompozycji ramowej; wielostopniowa konstrukcja fabularna o hierarchicznie zorganizowanej relacji elementów dzieła. Przykłady - Rękopis znaleziony z Saragossie J. Potockiego, Wieża G. Herlinga-Grudzińskiego, Wichrowe wzgórza E. Brönte, także “teatr w teatrze”.
Kompozycja zamknięta, zwarta, skończona, wewnętrznie niepodzielna, jak np. w Chłopach W. Reymonta, Popiołach S. Żeromskiego, Nad Niemnem E. Orzeszkowej.