Model diagnozy osoby uzależnionej.

I. Diagnoza identyfikująca jednostkę i jej środowisko:


1.obecny stan jednostki:

stan somatyczny i psychiczny jednostki ( obecne choroby; opis¬ przebiegu choroby; główne objawy, dolegliwości; zmiana stosunku do otoczenia i siebie samego)
¬ warunki ekonomiczno-materialne ( zarobki, warunki mieszkaniowe)
¬ sytuacja zawodowa ( pozycja zawodowa, zajmowane stanowisko)
sytuacja rodzinna (struktura rodziny; sprawowanie ról rodzinnych,¬ zdolność rodziny do przystosowywania się do zmian w świecie otaczającym jak i wynikających z kryzysów rodzinnych - losowych bądź rozwojowych)
¬ układ sił w małżeństwie, związki uczuciowe z rodziną, życie seksualne, kłopoty i konflikty)


2. płaszczyzna biologiczna:

dziedziczność: w szczególności do chorób psychicznych, alkoholizmu,¬ padaczki, chorób neurologicznych - informacje uzyskane w wywiadzie środowiskowym z rodziną lub pacjentem
¬ przebieg ciąży i porodu (urazy porodowe) - informacje uzyskane w wywiadzie środowiskowym z rodzicami
okres dojrzewania ( burzliwość przebiegu, zmiana usposobienia) -¬ informacje i uzyskane w wywiadzie środowiskowym z rodziną lub pacjentem
¬ życie erotyczne ( wiek inicjacji seksualnej, ilość partnerów seksualnych) - informacje pozyskane od pacjenta
¬ okresy przejściowe (zatrzymanie miesiączki, stosunek emocjonalny do starości) - informacje pozyskane od pacjenta


3. płaszczyzna socjologiczna - związki emocjonalne względem otoczenia -
( śledzimy kolejne etapy życia chorego):

¬ miejsce w grupie społecznej, status socjometryczny ( szkoła)
¬ stosunek do rówieśników ( szkoła)
¬ akceptacja grupy rówieśniczej ( szkoła)
relacje społeczne z osobami spoza środowiska szkolnego -¬ przynależność do subkultur młodzieżowych, sięganie po alkohol i inne środki odurzające
¬ relacje społeczne w pracy - z pracownikami i przełożonymi


4. płaszczyzna psychologiczna:

¬ związki emocjonalne z osobami „kluczowymi” - rodzina, współmałżonek, dzieci
własny autoportret cielesny ( występowanie dysmorphobii - urojeń¬ zniekształceń ciała: często twarzy lub zapachu; u ludzi młodych - dysmorfobia per se charakteryzująca się przeświadczeniem o własnej brzydocie; akceptacja własnego ciała) , seksualny, społeczny, teleologiczny ( przekrój podłużny - rzutowanie się w przyszłość)
¬ węzłowe konflikty i sposoby reakcji oraz rozwiązywania owych konfliktów


II. Diagnoza nozologiczna ( przyporządkowująca i fazy) - ustalenie jednostki
chorobowej, jej fazy ( pozwalającej określić stopień rozwoju badanych procesów chorobowych) w oparciu o stan obecny jednostki, własny autoportret i diagnozę środowiska jednostki.


III. Diagnoza problemowa - przygotowanie indywidualnego programu terapii:

1.badanie poszczególnych obszarów problemowych:

¬ brak zdolności do rozpoznawania i uznawania faktu własnego uzależnienia oraz gotowości do pracy nad samym sobą
¬ dezorganizacja własnego „ja” oraz brak oparcia w sobie
¬ brak zdolności rozumienia siebie oraz innych
¬ zaburzenia w kontakcie z otoczeniem społecznym ( dysforia - utrzymująca się drażliwość w stosunku do osób z otoczenia)
¬ uszkodzenie życia emocjonalnego ( występowanie np. obniżonego nastroju, apatii) i duchowego

2.badanie poszczególnych mechanizmów uzależnienia:

a) diagnoza systemu nałogowego regulowania uczuć:

¬ alkohol jako podstawowe źródło uczuć
¬ manipulacja uczuciami - próba zmiany uczuć za pomocą alkoholu
¬ oscylowanie między cierpieniem a ulgą
¬ mała odporność na cierpienie
¬ złe znoszenie monotonii emocjonalnej
¬ obsesyjne myślenie o uldze po wypiciu alkoholu

b) diagnoza systemu iluzji i zaprzeczeń:

¬ koloryzowanie wspomnień alkoholowych ( atrakcyjność wspomnień związanych z piciem)
¬ zapominanie przykrych konsekwencji picia
¬ minimalizowanie własnego picia
¬ snucie złudnych planów na przyszłość

c) diagnoza systemu dumy i kontroli ( rozproszenia „ja”)

¬ sprzeczności w ocenie samego siebie
¬ poprawianie własnego obrazu za pomocą alkoholu
¬ poczucie mocy kontrolowania swoim samopoczuciem
¬ brak zdolności do uznawania własnej bezsilności
¬ zamiana zła w dobro

IV. Diagnoza znaczenia:
wyjaśnianie jakie zmiany dla funkcjonowania jednostki ma dany stan
chorobowy.

V. Diagnoza sprawdzająca skuteczność indywidualnego programu terapii -
weryfikacja skuteczności „rozbrojenia” poszczególnych mechanizmów
uzależnienia.

VI. Diagnoza problemowo-sprawdzająca:
ponowne badanie poszczególnych obszarów problemowych z
uwzględnieniem zmian na korzyść pacjenta.

VII. Diagnoza prognostyczna:
przewidywanie dalszego rozwoju badanego stanu chorobowego.

---