Zagadnienia do kolokwium z przedmiotu „Filozoficzne podstawy pedagogiki” - I MU-ns
1. Filozoficzne źródła pedagogiki kultury
Cechy pedagogiki kultury
Heglizm jako filozoficzne źródło pedagogiki kultury
Dialektyczne prawo rozwoju
Badeńska szkoła neokantyzmu (przedstawiciele) jako filozoficzna inspiracja pedagogiki kultury
Przedstawiciele pedagogiki kultury w Polsce
Teoria rozwoju Sergiusza Hessena jako przykład koncepcji z systemu pedagogiki kultury
Eduarda Sprangera teoria idealnych typów osobowości jako przykład późnej koncepcji z systemu pedagogiki kultury (główne twierdzenia, cechy charakterystyczne dla pedagogiki kultury)
2. Edukacja międzykulturowa jako potrzeba i postulat wobec wyzwań współczesności
Istota edukacji międzykulturowej (co to jest edukacja międzykulturowa?, jakie ma cele i zadania?)
Procesy i zjawiska, które wpłynęły na pojawienie się potrzeby edukacji międzykulturowej
Systemowe podejście w antropologii kulturowej jako źródło założeń współczesnej pedagogiki międzykulturowej
Relatywizm kulturowy (co to jest i czym jest uzasadniony: hipoteza Sapira-Whorfa, pojęcie kontekstu kulturowego)
Współczesne podejścia do edukacji międzykulturowej (typy i ich założenia oraz postulaty)
Sytuacja edukacji międzykulturowej w polskich szkołach - dawniej i dziś
3. Filozofia edukacji Johna Deweya - główne założenia
ogniwa procesu myślenia
główne poglądy Johna Deweya na edukację i najważniejsze postulaty pedagogiczne
4. Filozoficzne źródła emancypacyjnego myślenia o edukacji
Pedagogika uciśnionych Paulo Freire, edukacja środkiem do wyzwolenia z ekonomicznego ucisku, pedagogika politycznie zaangażowana
Ivan Illich i postulat descholaryzacji: dlaczego powinniśmy znieść szkoły?
Pojęcie, wyznaczniki i obszary kulturowej opresji.
Literatura:
Benedict Ruth, Wzory kultury, tłum. J. Prokopiuk, Państwowe Waydawnictwo Naukowe, Warszawa 1966.
Czerepaniak-Walczak Maria, Między dostosowaniem a zmianą: elementy emancypacyjnej teorii edukacji, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 1994.
Czerepaniak-Walczak Maria, Pedagogika emancypacyjna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006.
Dewey John, Demokracja i wychowanie - wprowadzenie do filozofii wychowania, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław 1972.
Dewey John, Jak myślimy, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1988.
Dewey John, Moje pedagogiczne credo, Wydawnictwo „Żak”, Warszawa 2005.
Dewey John, Wybór pism pedagogicznych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków 1967.
Folkierska Andrea, Sergiusz Hessen - pedagog odpowiedzialny, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2005.
Gajda Janusz, Antropologia kulturowa, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, różne wydania (2001, 2002, 2003, 2004, 2005).
Gajda Janusz, Pedagogika kultury w zarysie, wyd. 2., Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2006.
Hessen Sergiusz, Studia z filozofii kultury, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1968.
Illich Ivan, Społeczeństwo bez szkoły, tłum. F. Ciemna, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1976 (szczególnie rozdział I: Dlaczego musimy znieść szkoły?, s. 29 i nast.
Lewowicki Tadeusz, W poszukiwaniu modelu edukacji międzykulturowej [w:] Pedagogika i edukacja wobec nowych wspólnot i różnic w jednoczącej się Europie. Materiały z IV Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego, E. Malewska, B. Śliwerski (red.), Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2002, s. 23-39.
Marcuse Herbert, Człowiek jednowymiarowy - badania nad ideologią rozwiniętego społeczeństwa przemysłowego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991.
Mikołajczyk Hubert, Neokantyzm badeński i otwarcie szkoły transcendentalnej na dziejowość, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie, Częstochowa 2004.
Nasalska Ewa, Edukacja międzykulturowa w polskiej szkole [w:] „Kwartalnik Pedagogiczny” 1999, nr 1 (171), s. 73-85.
Nikitorowicz Jerzy, Pogranicze, tożsamość, edukacja międzykulturowa, Wydawnictwo „Trans Humana”, Białystok 1995.
Pedagogika. Podręcznik akademicki, t. 1, Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006 (a tu: B. Milerski, Pedagogika kultury, s. 220-230; Z. Melosik, Pedagogika pragmatyzmu (Dewey), s. 307-323; H. Zielińska-Kostyło, Pedagogika emancypacyjna, s. 394-414; T. Szkudlarek, Pedagogika międzykulturowa, s. 415-424).
Piotrowski Paweł, Globalizacja jako kontekst (dla) edukacji [w:] Dylematy kultury globalnej, B. Choińska, S. Konstańczak, M. Olech (red.), Wydawnictwo Pomorskiej Akademii Pedagogicznej, Słupsk 2008, s. 81-95.
Śliwerski Bogusław, Współczesne teorie i nurty wychowania, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków, różne wydania (1998, 2004, 2005), rozdziały poświęcone pedagogice emancypacyjnej (s. 263 i nast. w wydaniu 2004) i międzykulturowej (s. 283 i nast. w wydaniu 2004).
Tatarkiewicz Władysław, Historia filozofii, t. 2., Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, kilka różnych wydań (w wydaniu z r. 1998 na temat heglizmu s. 211-219).