Umowa kredytu
Umowa Kredytu
Bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji odbiorcy na czas oznaczony, określone środki pieniężne na określony cel.
Kredytobiorca zobowiązuje się środki wykorzystać na określony cel, zapłacić określone odsetki oraz prowizję.
Elementy obowiązkowe umowy kredytu:
główne:
- strony umowy
- kwotę i walutę kredytu
- cel kredytowania
- zasady i terminy spłaty
- wysokość oprocentowania i zmiany oprocentowania w przypadku kiedy oprocentowanie jest zmienne
dodatkowe:
- sposób zabezpieczenia kredytu
- zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania kredytu
- terminy i sposób pozostawienia dla kredytobiorcy środków pieniężnych
- wysokość prowizji
- warunki dokonania zmiany i rozwiązania umowy o kredyt
Umowa kredytu powinna być na piśmie, można tez w formie ustnej, ale tego się nie praktykuje, bo są trudności dowodowe. Może być też w formie elektronicznej ( z podpisem certyfikowanym elektronicznym ).
Rodzaje kredytów:
wg kryterium celu kredytu
- kredyty mające przeznaczenie
- kredyty nie mające przeznaczenia
wg kryterium waluty
- kredyty złotowe
- kredyty dewizowe ( w walutach obcych)
wg kryterium przynależności państwowej kredytobiorcy
- kredyty krajowe
- kredyty zagraniczne
wg kryterium czasu kredytowania
- kredyty krótkoterminowe ( do 1 roku)
- kredyty średnio terminowe ( 1- 3 lat)
- kredyty długoterminowe ( powyżej 3 lat)
wg kryterium charakteru podmiotu zaciągającego kredyt
- kredyty refinansowe ( zaciągane przez bank)
- kredyty zaciągane przez inne podmioty
wg kryterium sposobu zabezpieczenia kredytu
- kredyty zabezpieczone w sposób osobowy
- kredyty zabezpieczone w sposób rzeczowy ( awal, poręczenie, gwarancja)
albo
- kredyty zabezpieczone
- kredyty niezabezpieczone
wg kryterium ewidencjonowania kredytu przez bank
- kredyty w rachunku bieżącym ( do pewnego limitu)
- kredyty w rachunku kredytowym
wg kryterium możliwości wielokrotnego wykorzystania w okresie kredytowania
- kredyty odnawialne ( ROR, rachunki)
- kredyty nieodnawialne
Prawo bankowe precyzyjnie nie wskazuje co to jest zdolność kredytowa.
Bank udziela kredytu osobom, które mają zdolność kredytową.
W banku musi być regulamin do badania zdolności kredytowej w każdym segmencie.
W okresie kredytowania kredytobiorca ma obowiązek na żądanie banku udostępnić wszelkie informacje o sytuacji ekonomiczno - finansowej:
- od osób fizycznych zaświadczenia o zarobkach
- od przedsiębiorców sprawozdania finansowe ( bilans, F01,pit, zaświadczenie o nie zaleganiu składek ZUS) w odpowiednich okresach.
Służy to monitorowaniu kredytobiorcy. Jeśli bank ma podstawy może wypowiedzieć umowę.
Termin wypowiedzenia umowy przez bank to 30 dni ( skrócić go nie można ale wydłużyć tak), w przypadku upadłości przedsiębiorstwa termin ten wynosi 7 dni, ale jeśli jest program naprawczy u kredytobiorcy to wtedy nie można wypowiedzieć umowy.
Umowa określa zasady oprocentowania kredytu.
Jeśli oprocentowanie jest zmienne to w umowie trzeba określić warunki, od czego będą te zmiany zależeć ( umowa ma wskazywać warunki zmiany).
O każdej zmianie oprocentowania bank ma obowiązek zawiadomić kredytobiorcę jak i osoby, które te kredyty zabezpieczają.
Jeśli terminy spłaty kredytu są opóźnione to trzeba poinformować osoby zabezpieczające kredyt.
Jest możliwość pobierania prowizji również od niewykorzystanego kredytu.
Kredyty dla pracowników
oraz dla podmiotów dominujących i zależnych od banku
Bank nie może stosować korzystniejszych warunków gwarancji i korzystniejszych warunków stóp procentowych ( pracownicy, rodzina itp. nie mogą, członek zarządu , członek rady itp.
Kredyty dla członków RN i członków zarządu
Wymaga stworzenia osobnego regulaminu.
Udzielenie kredytu powyżej 10 tys. euro wymaga uchwały podjętej przez zarząd i RN. Ubiegający się o kredyt nie bierze udziału w głosowaniu. Uchwalają 2/3 głosów, uczestniczyć musi w głosowaniu przynajmniej połowa organów.
Powyżej 30 tys. euro to bank musi poinformować KNB.
* roszczenie - ulega przedawnieniu po 3 latach od terminu wymagalności.
Odsetki tez przedawniają się po 3 latach ( tylko każda osobno).
SKOKI tez mogą udzielać kredytów.
Kredyty konsumenckie
ustawa z 20 lipca 2001r. ( były nowelizacje)
Dz.U. 100 poz. 10-81
Konsumentem jest osoba fizyczna, która zawiera z przedsiębiorstwem umowę.
Co nie jest kredytm konsumenckim?
- jeśli wartość kredytu przekracza 80 tys. zł
- jeśli ktoś odracza termin spłaty i nie żąda za to nic
- odroczenie płatności za prąd, tel., wywóz nieczystości
Elementy umowy o kredyt konsumencki:
takie jak przy zwykłym kredycie plus dodatkowo:
trzeba w nagłówku wskazać jego szczegółową specyfikację
wskazać wszystkie opłaty, prowizje i koszty kredytu
wskazać całkowity koszt kredytu
łączną kwotę kosztów związanych z zabezpieczeniem
terminy spłaty
musi być zawarta na piśmie!
- ustawa antylichwiarska - wysokość % nie może być wyższa niż 4 x stopy lombardowej(4,25) Przepis ten ma charakter bezwzględnie obowiązujący.
4 x 4,25 (max)
Pożyczka |
Kredyt |
Uregulowana w Kodeksie Cywilnym |
Uregulowany w Prawie Bankowym i Ustawie o Kredycie Konsumenckim |
Nie posiada celu. Przeniesienie własności określonych środków pieniężnych. |
Posiada cel. Nie ma przeniesienia własności, bank tylko oddaje do dyspozycji środki. |
Może być nieoprocentowana |
Musi być oprocentowany. |
Może jej udzielić każdy.
|
Mogą być udzielone tylko przez osoby do tego upoważnione |
Przedmiotem pożyczki są rzeczy oznaczone co do gatunku (szerszy zakres niż kredytu) |
Przedmiotem kredytu są środki pieniężne. |
Gwarancje
Definicja
Gwarancja jest to jednostronne zobowiązanie banku gwaranta, że po spełnieniu przez podmiot uprawniony tzw. beneficjenta gwarancji określonych warunków zapłaty, które mogą być stwierdzone w tym zapewnieniu pewnymi dokumentami, jakie beneficjent dołączy do żądania zapłaty, bank wykona świadczenie pieniężne na rzecz beneficjenta gwarancji bezpośrednio lub za pośrednictwem innego banku
Są 3 podmioty gwarancji:
bank
zleceniodawca
beneficjent gwarancji
Cechy gwarancji:
oświadczenie banku skierowane do beneficjenta
zobowiązanie ma charakter abstrakcyjny tzn. jest niezależne od umowy zawartej między zleceniodawcą a beneficjentem, gwarancja nie jest związana z umową podstawową
ma charakter pieniężny
umowa odpłatna
w formie pisemnej pod rygorem nieważności
treść zlecenia ( - oznaczyć kto zwraca się o udzielenie gwarancji
- wierzytelność, która ma być zabezpieczona
- zakres uprawnień i obowiązków banku jako gwaranta )
wskazać beneficjenta, kto jest uprawniony do gwarancji
kwotę do jakiej udzielana jest gwarancja
charakter terminowy ( termin z upływem którego wygaśnie gwarancja)
wskazanie rachunku podstawowego lub bieżącego dającego zlecenie
wskazać przedmiot zobowiązania gwaranta tzn. rezultat, który gwarancja ma ubezpieczać
Bank po przyjęciu zlecenia ma obowiązek poinformować beneficjenta gwarancji w oświadczeniu jednostronnym, które zawiera:
walutę w jakiej będzie wypłacane zobowiązanie
warunki po spełnieniu których nastąpi wypłata
termin do jakiego gwarancja obowiązuje
Rodzaje gwarancji:
spłaty kredytu - bank zobowiązuje się wobec innego banku w przypadku gdyby kredytobiorca nie spłacił lub nie spłacił w terminie
dobrego wykonania umowy - bank zobowiązuje się do zapłaty określonej kwoty w przypadku gdy zleceniodawca nie wykona lun należycie nie wykona usługi zawartej w umowie i odmówi zapłaty kar umownych
zwrotu zaliczki - bank zobowiązuje się do wypłacenia beneficjentowi oznaczonej kwoty gdy zleceniodawca nie wykonał umowy i odmówił zwrotu zaliczki wraz z odsetkami za jej przetrzymanie
gwarancja zapłaty - bank zobowiązuje się zapłacić określoną kwotę max w sytuacji gdy zleceniodawca nie dokonał zapłaty będąc do tego zobligowanym z mocy umowy lub ustawy
zapłaty rat leasingowych- bank zobowiązuje się wobec finansującego do spłaty rat
zapłaty akredytywy - bank zobowiązuje się do zapłaty oznaczonej w gwarancji kwoty w przypadku gdyby zleceniodawca nie przekazał w terminie pokrycia za wypłaty w ramach otwartej akredytywy
zapłaty weksla - bank zobowiązuje się do zapłaty oznaczonej w gwarancji kwoty w przypadku gdy dłużnik wekslowy nie zapłacił w terminie weksla
gwarancja wadialna (przetargowa) - bank zobowiązuje się do zapłaty kwoty gdy zleceniodawca odmówiłby podpisania umowy na warunkach oferty lub w inny sposób naruszyłby zobowiązanie wynikające z przystąpienia do przetargu
Przedmiotami mogą być gwarancje:
już istniejące
przyszłe
warunkowe
bezwarunkowe
wymagalne
niewymagalne
Bank może odmówić zapłaty gwarancji:
najczęściej gdy z roszczeniem występuje beneficjent po terminie
lub np. beneficjent występuje za wcześnie
gdy zastosowano niewiążącą formę
jeśli w gwarancji warunkowej nie dołączono odpowiednich dokumentów
Wygaśnięcie umowy gwarancji:
upływ terminu obowiązywania gwarancji
zleceniodawca spełni świadczenia na rzecz beneficjenta
zwolnienie przez beneficjenta zleceniodawcy ze spełnienia wszystkich świadczeń
beneficjent zwalnia ze świadczeń gwaranta
świadczenia gwaranta osiągnęły określoną kwotę
zwrot gwarantowi oryginału dokumentu gwarancyjnego przez beneficjenta
Potwierdzenie gwarancji -> inny bank może potwierdzić gwarancję udzielona przez bank pierwszy. Wtedy beneficjent może zwrócić się o wypłatę gwarancji do jednego z tych banków w całości lub po części z każdego.
Gwarancja |
Poręczenie |
Gwarant nie może ponieść żadnych zarzutów jakie przysługuję zleceniodawcy |
Poręczycielowi przysługują wszystkie zarzuty jakie ma |
Ma charakter określony - do pewnej kwoty |
Poręczycielowi odpowiada w sposób nieograniczony tzn. do wysokości zobowiązania głównego |
Ważność nie ma związku z ważnością umowy między zleceniodawcą a beneficjentem |
|
Akredytywa dokumentowa
Bank działając na zlecenie klienta, ale we własnym imieniu może zobowiązać się do osoby 3 ( beneficjenta), że dokona zapłaty beneficjentowi akredytywy ustalonej kwoty pieniężnej po spełnieniu przez beneficjenta wszystkich warunków określonych w akredytywie -> tzw. akredytywa dokumentowa
Są 3 podmioty:
- bank
- dłużnik
- beneficjent
Akredytywa zwykle występuje w handlu zagranicznym.
Beneficjent- producent
Dłużnik- odbiorca towarów zagranicą
Mają być dostarczone towary, ale zapłata przez bank. Dłużnik występuje o otwarcie akredytywy, a bank informuje beneficjenta o otwarciu akredytywy na rzecz dłużnika.
Płatności za dostarczony towar będą w formie akredytywy, beneficjent od razu dostaje pieniądze od banku po okazaniu faktur i innych potrzebnych dokumentów.
Elementy akredytywy dokumentowej:
nazwa i adres zleceniodawcy
kwota, waluta i termin ważności akredytywy
opis dokumentów po przedstawieniu których beneficjent jest upoważniony do żądania wypłaty w ramach akredytywy
zobowiązanie banku względem beneficjenta staje się wymagalne od momentu przedstawienia dokumentów
Akredytywa pieniężna
Bank działając na zlecenie klienta, ale we własnym imieniu może się pisemnie zobowiązać że dokona zwrotu pod wypłacone beneficjentowi lub skupi weksle frasowane ciągnione przez beneficjenta na wskazany bank.
Elementy akredytywy pieniężnej:
nazwa i adres osoby upoważnionej do dokonywania wypłat
kwotę, walutę akredytywy
termin ważności
Ma zastosowanie w rozliczeniach międzynarodowych.
Stosunki prawne w akredytywie:
zleceniodawca z bankiem otwierającym akredytywę
bank z beneficjentem
zleceniodawca z beneficjentem
w rozliczeniach międzynarodowych dodatkowy:
bank pośredniczący z bankiem otwierającym akredytywę
Akredytywa stand-by - charakter podobny do gwarancji na żądanie. Zabezpiecza szkody wykonane przez zleceniodawcę beneficjentowi
* Banki hipoteczne i przedstawiciele banków zagranicznych akredytyw nie mogą udzielać.
Akredytywa stand-by może być uważana za szczególny przypadek gwarancji bankowej.
Podobieństwa i różnice akredytywy i gwarancji:
inny cel gospodarczy
inna funkcja ( akredytywa - f. płatnicza, gwarancja - f. zabezpieczająca)
akredytywa zabezpiecza beneficjenta przed skutkami odmowy wykonania umowy przez zleceniodawcę
gwarancja zabezpiecza beneficjenta jeszcze przed innymi ryzykami
bank otwierający akredytywę ma obowiązek spełnić żądanie beneficjenta po przedłożeniu dokumentów, w gwarancji wystarczy tylko żądanie
akredytywa może mieć charakter przekazu , gwarancja NIE!