• Urazy czaszkowo-mózgowe

• Problemy rehabilitacyjne
  (przykłady):

• spastyczność

• bolesny bark

• zaniedbywanie połowicze

• zaburzenia symetryczności obciążenia kończyn

• zaburzenia poznawcze

• przeprost w stawie kolanowym

• zaburzenia mowy - afazja

• stopa końsko-szpotawa

• ataksja

• skostnienienia okołostawowe

• Postępowanie w spastyczności

• Możliwe metody postępowania rehabilitacyjnego w zwalczaniu spastyczności:

• elektroterapia

- funkcjonalna elektrostymulacja

- metoda Hufschmidta

• metoda tonalizy

• krioterapia - głównie jako przygotowanie przed zabiegami fizjoterapeutycznymi lub przed plastrowaniem

• plastrowanie (plaster casting)

• zastosowanie zaopatrzenia ortopedycznego

• zabiegi fizjoterapeutyczne

- zabiegi ruchowe czynne oraz bierne

- odpowiednie ułożenie chorego (met. Bobath, met Margaret- Johnston), poprzez wyłączenie odruchów antygrawitacyjnych i obronnych które mogą wzmagać spastyczność

- stymulacja proprioceptywna

- stymulacja eksteroceptywna (szczotkowanie, masaż)

- ćwiczenia o charakterze rozluźniającym

Cele fizjoterapii w spastyczności

• Na poziomie uszkodzenia - reedukacja napięcia mięśniowego, likwidacja bólu, przywrócenie elastycznych właściwości mięśnia

• Na poziomie funkcji ciała - odtworzenie prawidłowej dowolnej siły skurczu mm w fizjologicznym zakresie ruchu oraz koordynacji z innymi mięśniami

• Na poziomie aktywności i uczestnictwa - zdolność wykorzystania ruchu w praktyce, nauka i zastosowanie ruchu w czynnościach dnia codziennego

Strategie fizjoterapii w spastyczności

• Zwiększenie kontroli postawy ciała przy coraz mniejszej i coraz bardziej zmiennej płaszczyźnie podparcia

• Opanowanie coraz bardziej precyzyjnych ruchów izolowanych

• Zwiększenie maksymalnej dowolnej siły mięśniowej

• Wydłużanie czasu prawidłowej kontroli motorycznej wymaganej na zadanie

• Skuteczne (efektywne i wydajne) wchodzenie w interakcje ze zmieniającym się otoczeniem

Czynniki wpływające na rozległość i intensywność

tworzenia wzorca spastycznego:

• Strategie wykonywania przez pacjenta zadań funkcjonalnych

• Stopień aktywności motorycznej pacjenta

• Poziom zachowanego czucia głębokiego i powierzchownego

• Rodzaj zastosowanej terapii

Nie wolno podczas terapii wielokrotnie prowokować patologicznych wzorców ruchowych !

Terapia ruchem w spastyczności

• Należy wiedzieć jak zachowuje się napięcie w trakcie realizacji zadań motorycznych

• Angażujemy mięśnie całej dotkniętej połowy ciała

• W trakcie terapii prowadzimy jednoczesną stymulację ekstero- i proprioceptywną stopy i dłoni

• Ćwiczenia wykonywane są w pozycjach wysokich

• Należy odwracać prawidłowy przebieg ruchu - części proksymalne pracują dynamicznie, a części dystalne są wykorzystywane do stabilizacji

Ważne elementy w konstruowaniu terapii w spastyczności

• Poprawa kontroli posturalnej

• Tułów

• Biodro i stopa

• Praca tułowiem w kombinacji z kończynami

• Praca w podporach

• Częsta zmiana pozycji

• Terapia angażująca do dwóch czynności równocześnie

Ważne elementy cd.

• Mobilizacja struktur mięśniowych

• Neuromobilizacje

• Mobilizacje stawów

Ważne elementy cd.

• Wielkość płaszczyzny podporu

• Siła mięśniowa - szczególnie w aktywnościach ekscentrycznych

• Poprawa ruchu naprzemiennego

• Poprawa czucia

• Poprawa percepcji

• Poprawa równowagi

• Zaangażowanie pacjenta w aktywności dnia codziennego

Zasada zastosowania ortez w leczeniu spastyczności

• Orteza nie może opierać się na grupach mm podatnych na wzrost napięcia

• Powinna stymulować powrót funkcji nawet pomimo innego celu rehabilitacji

• Jak najmniejsza masa i rozmiar przy maksimum stabilizacji

• Nie zawsze musi być wygodna, ale nie może powodować otarć ani odlezyn

• Musi być wykonana indywidualnie na miarę i odpowiadać na konkretne potrzeby

• PROBLEM NR 2

• Ataksja

bezład = niezborność = ataksja

• Przykłady pacjentów z ataksją jako głównym problemem ruchowym:

• - (guz móżdżku)

• - (niedokrwienie w pniu mózgu)

• - (uraz czaszkowo-mózgowy)

• - (udar krwotoczny pnia mózgu)

• - (uraz czaszkowo-mózgowy)

• - (uraz czaszkowo-mózgowy)

• - (guz móżdżku)

• - (guz móżdżku)

• - (stwardnienie rozsiane)

• ……………………….. ?

• Postępowanie w ataksji

• - bezpieczeństwo w terapii (zaufanie) !

• - jasne i proste wytłumaczenie co będziemy robić (i dlaczego)

• - stopniowanie trudności ( w terapii i całym postępowaniu) - ostrożnie z wysiłkiem (może nasilić !)

• - aproksymacja (szczególnie jeśli jest problem z czuciem ułożenia)

• - łatwiejszy najpierw będzie ruch w pełnym zakresie z oporem („szyna ruchu” - dynamiczna zwrotność ciągła)

• - szybszy ruch będzie łatwiejszy od wolnego

• - stopniowe ograniczanie kontroli wzroku nad wykonywanym ruchem

• - ograniczanie przestrzeni w uczeniu czynności motorycznych

• - aktywizacja pacjenta w kierunku aktywności ventralnych (tendencja do upadków w tył)

• - zasada: stabilność+mobilność=koordynacja czyli praca nad ustabilizowaniem tułowia

• - przygotowywanie pacjenta w terapii do aktywności które ma podjąć w najbliższym czasie (cele krótkoterminowe - bo złożony problem)

• Inny pomysł na opisywanie zaburzeń

• International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF)

• b BODY FUNCTIONS

• s BODY STRUCTURES

• d ACTIVITIES AND PARTICIPATION

• e ENVIRONMENTAL FACTORS

• s110 Structure of brain

• s1100 Structure of cortical lobes

• s1101 Structure of midbrain

• s1102 Structure of diencephalon

• s1103 Basal ganglia and related structures

• s1104 Structure of cerebellum

• s1105 Structure of brain stem

• s1106 Structure of cranial nerves

• s1108 Structure of brain, other specified

• s1109 Structure of brain, unspecified

• s120 Spinal cord and related structures

• s130 Structure of meninges

• s140 Structure of sympathetic nervous system

• s150 Structure of parasympathetic nervous system

• s198 Structure of the nervous system, other specified

• s199 Structure of the nervous system, unspecified

• Objawy towarzyszące ataksji móżdżkowej

• - zaburzenia koordynacji mięśniowej (inter- i intramięśniowej)

• - drżenie zamiarowe (kinetyczne)

• - dysmetria (brak miary w ruchach, problem z kierunkiem, szybkością i siłą

• - asynergia ruchów - dekompozycja ruchu (brak współdziałania odcinków ciała)

• Objawy towarzyszące ataksji móżdżkowej cd.

• - adiadochokineza (problem z naprzemiennością)

• - oczopląs

• - zaburzenia mowy

• - obniżenie napięcia mięśni

• - zaburzenia równowagi (próba Babińskiego)

• Objawy towarzyszące ataksji tylnosznurowej (czuciowej)

• - zaburzenie czucia głębokiego - test lustrzany

• - stereoanestezja (kształt i wielkość)

• - astereognozja (rozpoznawanie przedmiotów)

• - ruchy atetotyczne - (powolne ruchy rąk i stóp + ułożenie nietypowe)

• - obniżenie odruchów głębokich

• Różnicowanie ataksji

• - próba Romberga

• - zaburzenia w postawie

• - oczopląs

• - zaburzenia mowy

• - ocena odruchów głębokich

• Leki mogące powodować zwiększenie ataksji

• - kofeina (np. Apap Extra, Coffecort Forte, Etomar)

• - steroidy (np. Encorton, Decortin 50)

• - leki przeciwdepresyjne (np. Anafranil, Cipramil, Prozac)

• - preparaty litu (leczenie depresji, schizofrenii, chorób afektywnych dwubiegunowych)

• - teofilina (Euphyllin, Theovent - leki stosowane np. w leczeniu astmy oskrzelowej)

• - preparaty tarczycy (Alkala N, Sanuvis)

• - amfetamina (uwalnia neuroprzekaźniki i blokuje zwrotny wychwyt - leczenie ADHD, narkolepsji)

• - fenytoina (Phenytoinum, Epanutin Parenteral - leki stosowane w leczeniu padaczki)

• - izoprenalina (Frenal - choroba obturacyjna płuc, stany alergiczne)

• - leki hipoglikemizujące (Diabetol, Euclamin - leczenie cukrzycy typy II)

• - walproinian sodu (Depakine, Convulex - leki stosowane w leczeniu padaczki)

• - flurouracyl (Efudix, Verrumal, Fluorouracil -cytostatyk stosowany w leczeniu raka)

---