Teksty źródłowe oraz ćwiczenia - wiek, Prawo, Prawo rzymskie, Prawo osobowe

D.50,16,195,2 Ulpianus 46 ad edictum:

Określenia „familia" używa się na oznaczenie pewnej wspólnoty, której podstawą jest własne prawo członków wspólnoty lub wspólne prawo wszystkich krewnych. Rodziną opartą na własnym prawie nazywamy wiele osób znajdujących się pod jedną władzą poddanych tej władzy albo z natury, albo z prawa; na przykład ojca rodziny, matki rodziny, syna rodziny, córki rodziny, i tych, którzy bezpośrednio po nich następują, na przykład wnuki, wnuczki i następni. Ojcem rodziny nazywany jest ten, kto ma władzę w domu. I słusznie tym mianem się go określa, nawet gdyby nie miał syna, określamy bowiem nie tylko samą jego osobę, lecz także prawo: w końcu i znajdującego się pod opieką nazywamy ojcem rodziny. I gdy umiera ojciec rodziny, wtedy tyle osób, ile było mu podległych, zaczyna posiadać własne rodziny, te pojedyncze osoby otrzymują nazwę ojca rodziny. I to samo następuje w stosunku do osoby uwolnionej spod władzy ojcowskiej: albowiem i ta stając się osobą swojego prawa posiada [swoją] własną rodzinę. Rodziną opartą na wspólnym prawie nazywamy wszystkich krewnych: jeśli nawet po śmierci ojca rodziny poszczególne osoby mają [własne] rodziny, jednak wszyscy, którzy byli pod jedna władzą, słusznie są określani jako członkowie tej samej rodziny, ponieważ wywodzili się z tego samego domu i tego samego rodu.

Dig.38.10.10.2

Paulus l.S. de grad. et adfin.

Cognati sunt et quos adgnatos lex duodecim tabularum appellat, sed hi sunt per patrem cognati ex eadem familia: qui autem per feminas coniunguntur, cognati tantum nominantur.

D.38,10,10,2 Paulus w księdze jedynej o stopniach i powinowatych oraz ich nazwach: Krewnymi są to też ci, których Ustawa XII Tablic nazywa agnotami (krewnymi prawnymi), lecz ci są spokrewnieni przez ojca z tejże samej rodziny. Ci natomiast, którzy są spokrewnieni przez kobiety, są nazywani tylko kognatami (krewnymi naturalnymi).

Dig.38.10.10.4

Paulus l.S. de grad. et adfin.

Inter adgnatos igitur et cognatos hoc interest quod inter genus et speciem: nam qui est adgnatus, et cognatus est, non utique autem qui cognatus est, et adgnatus est: alterum enim civile, alterum naturale nomen est.

D.38,10,10.4 paulus: Między krewnymi prawnymi i naturalnymi jest zatem taka różnica, jak między rodzajem i gatunkiem: albowiem kto jest krewnym prawnym, jest i krewnym naturalnym, niekoniecznie zaś krewny naturalny jest krewnym prawnym. Jedna bowiem nazwa wywodzi się z prawa obywatelskiego, druga z prawa natury.

D.38.l0,l pr., 1, 3-4 Gaius w ks.8 komentarza do edyktu prowincjonalnego : Stopnie pokrewieństwa jedne są w linii wstępnej, inne w linii zstępnej, inne w linii pośredniej, czyli bocznej. W linii wstępnej są rodzice. W linii zstępnej dzieci. W linii pośredniej czyli bocznej są bracia i siostry oraz ich dzieci. 1. Otóż pokrewieństwo w lini wstępnej i zstępnej zacznyna się od pierwszego stopnia. W lini pośredniej czyli bocznej nie ma pierwszego stopnia i dlatego zaczna się od stopnia drugiego.

3. W pierwszym stopniu linii wstępnej są ojciec i matka, w linii zstępnej syn i córka.

4. W drugim stopniu [linii wstępnej] są dziadek i babka, w linii zstępnej wnuk i wnuczka, w linii poprzecznej brat i siostra.

X. WARUNKI I TERMINY (Nb. 38)

221. Zakreśl właściwy rodzaj accidentalium negotii jaki zawarto w przykładzie (termin może być tylko zawieszający albo rozwiązujący!):

Gdy w Mediolanie spadnie śnieg, dam ci osiołka.

ÿ warunek ÿ termin

ÿ zawieszający ÿ rozwiązujący