 | Pobierz cały dokument pochodzenie.i.ewolucja.ekosystemow.morza.doc Rozmiar 45 KB |
POCHODZENIE I EWOLUCJA EKOSYSTEMÓW MORZA BAŁTYCKIEGO ORAZ ICH ZMIANY ANTROPOGENICZNE
Morze Bałtyckie jest szelfowym, śródkontynentalnym morzem Oceanu Atlantyckiego w Europie Pn. Należy ono do najpłytszych i najmniejszych mórz na Ziemi. W skali całej kuli ziemskiej Bałtyk jest jedynie maleńką niebieską plamką.
Narodziny Bałtyku:
Bałtyk pojawił się, w geologicznej skali czasu, całkiem niedawno, bo ok. 12 tys. lat temu, podczas gdy inne morza powstały przed milionami lat. Podobnie jak jeziora polodowcowe, Morze Bałtyckie powstało wskutek ocieplania się klimatu i topnienia lodowca i rozwinęło się u schyłku pleistocenium i w holocenie. W jego krótkiej historii następowały poważne zmiany poziomu wód, linii brzegowej i zasolenia, wynikające głównie z ruchów skorupy ziemskiej. Badacze wyróżniają od 7 do 11 stadiów rozwojowych na obszarze pierwotnego lądu zwanego Fennoskandia. W tej krótkiej historii występowały okresy szerokiego kontaktu z wodami oceanicznymi poprzez Morze Białe i Morze Północne, jak i okresy zupełnego odcięcia się od wszech oceanu, gdzie Bałtyk stawał się wówczas olbrzymim jeziorem.
W epoce lodowcowej Morze Bałtyckie wypełniała potężna masa lodu, uniemożliwiająca życie jakichkolwiek organizmów wodnych. Początki kształtowania się biocenoz sięgają ok. 12 tys. lat, kiedy wody z topniejącego lądolodu zaczęły wypełniać znajdujące się u jego czoła zagłębienia, tworząc stale powiększające się jeziora, które w końcu połączyły się tworząc Bałtyckie Jezioro Lodowe (I). Niektórzy badacze wymieniają od razu Późnoglacjalne Morze Yoldiowe (I), w którego historii były okresy szerokiego kontaktu z Morzem Białym i Morzem Północnym. Przerwanie połączenia na zachodzie, mimo utrzymującego się jeszcze kontaktu z Morzem Białym, powodowało stopniowe wysładzanie zbiornika.
Kolejnym etapem w ewolucji Bałtyku było powstanie Bałtyckiego Jeziora Lodowego (II). Poziom jego wód był wyższy od oceanicznych, a ich nadmiar spływał przez rejon dzisiejszych Cieśnin Duńskich do Morza Północnego. Flora i fauna tego zbiornika były bardzo ubogie i składały się głównie z gatunków słodkowodnych.
Cofnięcie lodowca i zmniejszenie się naporu wód lodowcowych spowodowało obniżenie poziomu Jeziora Lodowego oraz napływ wody morskiej. Jezioro stopniowo przekształcało się w zbiornik morski, co spowodowało rozwój organizmów morskich, w tym dominującego w tym okresie małża Yoldia arctica, od którego nadano zbiornikowi wodnemu w tym okresie nazwę Morze Yoldiowe (II) lub Preborealne Morze Yoldiowe. Nastąpiło to ok. 10 tys. lat temu. Był to stosunkowo krótki etap rozwoju Bałtyku, poprzedzający etap roztopienia lądolodu i powstanie Jeziora Ancylusowego.
 | Pobierz cały dokument pochodzenie.i.ewolucja.ekosystemow.morza.doc rozmiar 45 KB |