WIGILIA W KLASIE V
Scenariusz uroczystości klasowej.
W przedostatni dzień nauki przed przerwą świąteczną odbyła się w klasie Wigilia z udziałem uczniów, przedstawicieli rodziców i wychowawczyni.
W udekorowanej świątecznie sali znalazła się duża choinka, przystrojona ozdobami wykonanymi przez uczniów oraz długi stół nakryty białymi obrusami i zastawiony wigilijnymi daniami. Na stole płonęły wigilijne świece. Całej uroczystości towarzyszyły dźwięki kolęd płynących z magnetofonu i śpiewanych przez dzieci.
Cele zajęć:
Przeżywanie w gronie najbliższych kolegów tradycji narodowych, ludowych i rodzinnych,
Kształtowanie postawy współuczestnictwa.
Przebieg uroczystości:
1.Wypowiedź wychowawczyni.
Zbliżają się święta Bożego Narodzenia - święta poprzedzone wigilijnym wieczorem, łamaniem się opłatkiem i rodzinnym śpiewaniem kolęd. Witam serdecznie wszystkich moich podopiecznych i rodziców na naszej klasowej Wigilii.
Wigilia kojarzy nam się przede wszystkim z uroczystą wieczerzą 24 grudnia, stanowiącą wstęp do świąt Bożego Narodzenia, zaś Boże Narodzenie to święto o charakterze rodzinnym, wrośnięte głęboko i nierozerwalnie w naszą kulturę, obchodzone we wszystkich polskich domach. Ponieważ szkoła ma być dla uczniów drugim domem, postanowiliśmy zorganizować Wigilię w klasie.
Na początek proponuję wysłuchanie dwóch kolęd wykonanych na wiolonczeli przez waszego kolegę Artura.
2. Słuchanie kolęd pt. „Gdy się Chrystus rodzi” i „Jezus malusieńki”.
Do świątecznego obyczaju należy łamanie się opłatkiem i składanie sobie życzeń. Pragnę przekazać wam moje świąteczne życzenia w przekonaniu, że dobrych słów nigdy nie jest za wiele. Życzę wam wiary w ludzi, miłości oraz szczęścia. Posłużę się wierszem poety, który dopełni te życzenia:
Wesołych Świąt
Bez zmartwień,
z barszczem, z grzybami, z karpiem,
z gościem co niesie szczęście!
Czeka nań przecież miejsce.
Wesołych Świąt!
A w Święta,
niech się snuje kolęda.
I gałązki świerkowe
niech nam pachną na zdrowie.
Wesołych Świąt!
A z Gwiazdką -
pod świeczek łuną jasną
życzcie sobie - najwięcej:
zwykłego, ludzkiego szczęścia.
(W. Melzacki: Wesołych Świąt!)
3.Łamanie się opłatkiem i składanie świątecznych życzeń.
4. Zaprezentowanie przez uczniów świątecznego programu.
(Chętni uczniowie mieli samodzielnie zebrać informacje dotyczące polskich zwyczajów bożonarodzeniowych. Nauczyciel przydzielił zadania tydzień wcześniej, a przed uroczystością sprawdził ich wykonanie. Wspólnie z dziećmi ustalił, jakie ciekawostki powinny się znaleźć w świątecznym programie.)
Uczeń 1
Gdy dzieje się coś ważnego, tak jak nasza dzisiejsza uroczystość, dowiadujemy się o tym z komunikatów telewizyjnych i radiowych. Zapraszamy zatem na WIGILIJNE WIADOMOŚCI.
(Dwie uczennice i uczeń prezentują program.)
Uczennica 1
Zwyczaj dzielenia się opłatkiem rozpowszechnił się około XVII wieku. Pieczono go w przyklasztornych i przykościelnych piekarniach z przaśnego ciasta. Niektóre opłatki były kolorowe, gdyż wypiekano je z dodatkiem święconego ziela. Nasi przodkowie dzielili się opłatkiem nie tylko z rodziną, ale i ze swoimi zwierzętami. Opłatki na pańskich stołach obficie nasycano miodem, nie tyle dla smaku, ile dla zaklęcia dobrobytu.
Uczennica 2
W połowie XIX wieku pojawiły się pierwsze ozdoby z opłatka. Wieszano je pod sufitem, nad stołem wigilijnym. Miały one nie tylko ochronić ludzi i ich dobytek od wszelkiego zła, lecz również zapewnić szczęście i dobrobyt w nadchodzącym roku.
Uczeń 1
Najstarszy w Polsce opłatek znajduje się w Muzeum Etnograficznym w Krakowie. Pochodzi on z 1712 roku, a więc z czasów Augusta II. Wykonano go w Jurgowie na Spiżu.
Uczennica 1
Z Wigilią nierozłącznie kojarzy się choinka. Jednak zwyczaj strojenia całego drzewka, jodełki czy świerka, jest w Polsce stosunkowo niedawny. Zjawił się w Warszawie na przełomie XVIII i XIX wieku, podczas okupacji pruskiej. Ta tradycja przyjęła się u nas ze zdumiewającą łatwością.
Uczennica 2
Wcześniej jednak w Polsce znany był zwyczaj dekorowania najpiękniejszej gałęzi zwanej podłaźnicą lub podłaźnikiem .Obwieszano ją jabłkami, orzechami, kulistymi ozdobami z kolorowych opłatków i różnobarwnymi łańcuchami. Przywilej zawieszania podłaźnika przypadał gospodarzowi, który odmawiając modlitwy wieszał go u sufitu w głównej izbie, aby przynosił domownikom dobrobyt, szczęście, urodzaj i zdrowie.
Uczeń 1
Tradycja przynoszenia podłaźnika zachowała się do dziś na Podhalu. Warto dodać, że podłaźnikami nazywa się tutaj kawalerów, zalotników, którzy w wigilię Bożego Narodzenia lub Nowego Roku przychodzą do panien z powinszowaniami i wyciągają swoje wybranki podstępnymi sztuczkami pod podłaźnicę, aby je bezkarnie całować.
Uczennica 1
Do uroczystej wieczerzy wigilijnej zasiadano, kiedy na niebie pojawiła się pierwsza gwiazdka. Powszechnie jednak przestrzegano, aby do kolacji nie zasiadło 13 osób, gdyż ta feralna liczba wróżyła nieszczęście a nawet śmierć jednemu z biesiadników.
Uczennica 2
Dodajmy, iż istniał także piękny zwyczaj, kultywowany w wielu polskich domach do dziś, stawiania jednego nakrycia dla niespodziewanego gościa, zabłąkanego wędrowca lub ubogiego. Niektórzy utrzymywali, że ten dodatkowy talerz przeznaczony był dla zmarłego przodka, który przybywał tego wieczoru , by spożyć wigilijną wieczerzę z rodziną. My również podtrzymujemy tę tradycję.
Uczeń 1
Magiczne znaczenie miała ilość potraw na wigilijnym stole. Jedni uważali, że powinna to być ilość nieparzysta, a inni, że powinno ich być dwanaście, to jest tyle, ile miesięcy w roku lub tyle, ilu było apostołów.
Uczennica 1
Każda potrawa ma też symboliczne znaczenie wywodzące się z wielowiekowej tradycji. Chleb symbolizował dobrobyt, mak zapewniał obfitość, miód przychylność sił nadprzyrodzonych. Ryby były oznaką wiary, siły fizycznej i sędziwego wieku.
Uczennica 2
Ponieważ wierzono, że tyle przyjemności ominie w ciągu roku człowieka, ilu potraw wigilijnych nie zdoła zjeść, każdy starał się, jak mógł. Jedzono po kolei: śledzia, kapustę na oleju, groch. Potem kluski z makiem, w niektórych rejonach kutię, a na końcu struclę.
Uczeń 1
Nasze menu jest skromne, ale smaczne. Wierzymy, że nie będzie problemów z jego spożyciem. Zatem życzymy smacznego.
5.Poczęstunek
Na wigilijnym stole znalazły się pierogi z kapustą i z grzybami, sałatki: warzywna i owocowa, śledzie, piernik, makowiec i owoce.
6. Wspólne śpiewanie kolęd: „Przybieżeli do Betlejem pasterze”, „Dzisiaj w Betlejem”, „Pójdźmy wszyscy do stajenki”
7.Quiz wiedzy wigilijno - noworocznej.
Utrwalenie wiadomości o zwyczajach świątecznych. Za dobrą odpowiedź uczeń otrzymuje zimnego ognia.
Od kiedy pojawiła się w Polsce choinka i skąd przywędrował ten zwyczaj?
Co było ozdobą izby przed choinką?
Jak inaczej nazywamy ozdoby choinkowe?
Jaki znak jest sygnałem do rozpoczęcia wieczerzy wigilijnej?
Ile nakryć przygotowuje się na wieczerzę wigilijną?
Ile potraw powinno być na wigilijnym stole?
Od czego zaczynamy wigilijną kolację?
Od kiedy przyjął się w Polsce zwyczaj dzielenia się opłatkiem?
Dlaczego kładzie się pod obrus siano?
Co zapewnia biesiadnikom mak w potrawach?
Która potrawa wigilijna była symbolem wiary i siły fizycznej?
Kto roznosi świąteczne prezenty?
Co to jest kolęda?
Kto obchodzi imieniny w dzień Wigilii?
Jak nazywa się msza odprawiana w noc Wigilii?
Jak nazywają się przedstawienia wystawiane z okazji świąt Bożego Narodzenia?
Skąd pochodzą najsłynniejsze polskie szopki?
Jakich składników używa się do zrobienia kutii?
8.Odśpiewanie kolędy „Cicha noc” przy blasku zapalanych kolejno zimnych ogni.
9.Zakończenie spotkania wigilijnego.
Wręczenie rodzicom wykonanych własnoręcznie przez uczniów kart świątecznych z życzeniami od całej klasy i wychowawczyni.
(Karty dla nieobecnych na spotkaniu rodziców zabierają dzieci, aby w domu przekazać je swoim rodzicom.)
Teksty życzeń na kartach:
Staropolskim obyczajem, kiedy w Wilię gwiazdka wstaje,
Nowy Rok zaś cyfrę zmienia,
Wszyscy wszystkim ślą życzenia.
Przy tej pięknej sposobności
My życzymy Wam radości,
Aby wszystko się darzyło,
Z roku na rok lepiej było.
Z dźwiękiem dzwonów melodyjnych,
Wraz z opłatkiem wigilijnym,
W dzień Bożego Narodzenia
Ślemy serdeczne pozdrowienia.
Jak obyczaj stary każe,
według ojców naszej wiary, pragniemy złożyć Wam życzenia
w dzień Bożego Narodzenia.
Niech ta gwiazdka betlejemska,
która świeci nam o zmroku,
doprowadzi Was do szczęścia
w nadchodzącym Nowym Roku.
1