Przyroda mądre podpowiedzi daje

Scenariusz warsztatów dla jednej klasy poza szkołą

• Cele zajęć:

• Zapoznanie się z naturalnymi rozwiązaniami dotyczącymi gospodarki energią

• Dokonanie obserwacji podpowiadających jak czerpać z mądrości przyrody

• Uświadomienie, jak wiele rzeczy obecnie w życiu człowieka jest związane ze zużyciem energii i co z tego wynika.

• Umożliwienie uczniom przyjrzenie się “zużywaczom” energii w sposób analityczny

• Wskazanie na obszary zużywania energii w mieście, na ulicy, w miejscach publicznych

Potrzebne pomoce: kartki papieru i ołówek do zapisywania danych na spacerze.

Czas trwania: 30 minut spaceru + czas dojścia i powrotu + lekcja podsumowująca

Miejsce zajęć: park, skwer w pobliżu szkoły. I sala lekcyjna na podsumowanie

Sprzymierzeńcy: dyrekcja szkoły, konserwator, woźne, palacz (jeżeli jest)

Prace przygotowawcze

Aby zdobyć niezbędne informacje, a przy okazji nauczyć się analitycznej obserwacji, wychodzimy ( wszyscy uczniowie z klasy) na krótki spacer.

Przed spacerem małe wprowadzenie czym jest energia, skąd się bierze i na co człowiek jej potrzebuje. Zapoznajemy uczniów z 3 najważniejszymi obszarami spożytkowania energii:

• na ogrzewanie

• na oświetlenie

• na wprawienie czegoś w ruch

Taki podział jest potrzebny do zaobserwowania jak człowiek zużywa energię i jak można ją oszczędzać.

Możemy wspomnieć, że człowiek wykorzystuje różne surowce do wytworzenia energii. To jest kwestia produkcji energii. Nas, jako użytkowników, interesuje perspektywa zużywania energii, i w związku z tym, jej racjonalna gospodarka.

Spacer będzie trwał około 30 minut i na tym spacerze uczniowie powinni dokonać obserwacji, które będą mogły być później wykorzystane do omówienia tematu “jak oszczędzać energię”?.

Spacer będzie składał się z dwóch części:

obserwacja mądrości przyrody w aspekcie gospodarki energią

obserwacji: gdzie i jak człowiek zużywa energię?

Ponieważ może wcale nie być łatwe znalezienie wskazówek przyrody o jej racjonalnym gospodarowaniu energią i przygotowaniu się do zimy, można zmotywować uczniów: koniecznością znalezienia choćby 3 informacji o tym jak przyroda przygotowuje się do zimy i analogicznie: choćby 5 znaków o wykorzystaniu energii przez człowieka i ogłosić konkurs, że najbardziej zaskakujące lub najciekawsze spostrzeżenia będą nagrodzone oceną czy punktami do ocen.

Taka wskazana ilość koniecznych do znalezienia zjawisk, przykładów, przed badaniami, skupi uwagę uczniów i będzie porządkowała poszukiwania i motywowała uczniów.

Innym rozwiązaniem jest podzielenie wszystkich uczniów na małe grupki zadaniowe i wyznaczyć:

Dwie grupki badaczy mądrości przyrody, dwie grupki badaczy energii świetlnej, dwie grupki badaczy energii cieplnej i dwie grupki badaczy energii mechanicznej (czyli tej, która wprawia coś w ruch albo utrzymuje coś w ruchu). Do wyboru przez prowadzącego.

Przebieg zajęć:

Część pierwsza: Spacer poznawczo-badawczy

Dobrze by było aby w okolicach był mały park, czy choćby skwer. Jeżeli nie ma ani parku ani skweru, to choćby drzewo. Najlepiej liściaste.

Spacer składa się z dwóch części:

• podglądania przyrody

• podglądanie wszystkiego co się rusza, świeci i grzeje...

Podglądanie przyrody

W pierwszej części spaceru przyglądamy się przyrodzie. Przyroda jest mądra. Spójrzmy, jak tu rozwiązywane są problemy przetrzymania zimnych dni zimowych, jak przyroda przygotowuje się do tych dni. Czy potrafimy to potem zaadoptować do świata współczesnego człowieka?

Jak przygotowują się drzewa liściaste, jak zwierzęta, jak ptaki? Nie wszystko da się zobaczyć, ale część rzeczy wiemy z książek, z nauki szkolnej, z obserwacji w innych sytuacjach i w innych miejscach.

Podglądanie wszystkiego co się rusza grzeje i świeci

Druga część spaceru to penetrowanie okolicy w celu znalezienia różnych śladów korzystania z energii cieplnej, świetlnej lub mechanicznej czyli wprawiającej coś w ruch.

Na co człowiek współcześnie potrzebuje energii?

Dzielimy klasę na 3 lub 6 grupek, tak aby grupa nie była większa niż 5-6 osób i prosimy aby w ciągu krótkiego spaceru zaobserwowali wszystko, co się da a związanego z wykorzystywaniem:

grupa - energii cieplnej

grupa - energii świetlnej

grupa - energii mechanicznej

Część druga: co zobaczyliśmy - podsumowanie

Obserwacje powinny być na zakończenie zliczone, podsumowane i powinny być wyciągnięte wnioski z tych obserwacji

Po powrocie do szkoły uczniowie będą proszeni o podzielenie się wnioskami.

Na lekcji podsumowującej w szkole prosimy o zliczenie: gdzie i jak człowiek spożytkowuje energię; na tablicy w trzech kolumnach wypisujemy:

Zużycie energii na:

Ogrzewanie			Oświetlenie			Utrzymanie w ruchu
Co i Gdzie	Jak	Wnioski, komentarze	Co i Gdzie	Jak	Wnioski, komentarze	Co i Gdzie	Jak	Wnioski, komentarze

Kiedy już będziemy mieli wszystkie rzeczy spisane możemy zastanowić się jakie źródła energii mogą zapewnić tę energię potrzebną na to konkretne zastosowanie lub jakie środki oszczędzania energii można tu zastosować.

Ogrzewanie			Oświetlenie			Utrzymanie w ruchu
Co i Gdzie	Jakie inne źródła energii lub jakie środki oszczędzania zużycia energii?	Komentarze	Co i Gdzie	Jakie inne źródła energii lub jakie środki oszczędzania zużycia energii?	Komentarze	Co i Gdzie	Jakie inne źródła energii lub jakie środki oszczędzania zużycia energii?	Komentarze

I na zakończenie czy potrafimy korzystać z mądrości przyrody?

Gdzie można by zastosować te rozwiązania, które stosuje przyroda?

Szukanie analogii w przyrodzie w poszukiwaniu rozwiązań jest techniką wykorzystywaną przez naukowców, wynalazców.

Jeżeli uczniowie znajdą podpowiedzi przyrody dotyczące gospodarki cieplnej prosimy aby porównali z człowiekiem, czy też je stosuje, jeżeli nie, to czy da się z tych podpowiedzi skorzystać? A może jakieś genialne rozwiązanie się trafi.

Ewentualnie, ci uczniowie mogą być nagrodzeni oceną lub punktami do ocen za trafność spostrzeżeń lub interesujące wnioski.

Można tę część zajęć połączyć z analizą zużycia energii w domu, zastępując badania w terenie poza budynkiem lub zrobić to jako kontynuację. Tę część badań uczniowie mogą przygotować jako pracę domową. Analogicznie: mają znaleźć w domu wszystkie “zużywacze” energii świetlnej, cieplnej i mechanicznej.

---