Rodzaje działań
(Ṭhanāsuttaṃ; AN 4.115)
„Mnisi, istnieją cztery rodzaje działań. Jakie to rodzaje? Istnieje działanie, które jest nieprzyjemne i prowadzi do tego, co niekorzystne. Istnieje działanie, które jest nieprzyjemne, lecz prowadzi do tego, co korzystne. Istnieje działanie, które jest przyjemne, lecz nie prowadzi do tego, co korzystne. Istnieje działanie, które jest przyjemne i prowadzi do tego, co korzystne.
Co do działania, które jest nieprzyjemne i prowadzi do tego, co niekorzystne, nie warto jest go podejmować z dwóch powodów: nie warto go podejmować, gdyż jest nieprzyjemne i nie warto go podejmować, gdyż nie prowadzi do tego, co korzystne. Uważa się więc, że nie warto go podejmować z dwóch powodów.
Co do działania, które jest nieprzyjemne, lecz prowadzi do tego, co korzystne, na jego podstawie można ocenić człowieka - jego wytrwałość, jego upór, jego wysiłek - jako głupca lub mędrca. Głupiec nie myśli: `Chociaż to działanie jest nieprzyjemne, prowadzi do tego, co korzystne'. Nie czyni więc tego, a nie-czynienie prowadzi go to tego, co niekorzystne. Lecz mędrzec myśli: `Chociaż to działanie jest nieprzyjemne, prowadzi do tego, co korzystne'. Czyni więc to, a to działanie prowadzi go do tego, co korzystne.
Co do działania, które jest przyjemne, lecz prowadzi do tego, co niekorzystne, na jego podstawie można ocenić człowieka - jego wytrwałość, jego upór, jego wysiłek - jako głupca lub mędrca. Głupiec nie myśli: `Chociaż to działanie jest przyjemne, prowadzi do tego, co niekorzystne'. Czyni więc to, a to działanie prowadzi go do tego, co niekorzystne. Lecz mędrzec myśli: `Chociaż to działanie jest przyjemne, prowadzi do tego, co niekorzystne'. Nie czyni więc tego, a nie-czynienie prowadzi go do tego, co korzystne.
Co do działania, które jest przyjemne i prowadzi do tego, co korzystne, warto jest je podejmować z dwóch powodów: warto je podejmować, gdyż jest przyjemne i warto je podejmować, gdyż prowadzi do tego, co korzystne. Uważa się więc, że warto je podejmować z dwóch powodów.
Istnieją cztery rodzaje działania”.