Diagnosta samochodowy

Kod klasyfikacji: 315201

Rozdział klasyfikacji: Przemysł wydobywczy, ciężki, elektryka i elektronika

Klasa klasyfikacji: Mechanika pojazdowa i serwis pojazdów

Zadania i czynności

Diagnosta samochodowy ocenia stan techniczny pojazdów użytkowanych na drogach publicznych. Są to najczęściej samochody osobowe, ciężarowe , autobusy, mikrobusy oraz pojazdy o znaczeniu specjalistycznym np. cysterny, śmieciarki.

Przeprowadzany przez diagnostę przegląd prowadzi do ustalenia i określenia wszelkich usterek pojazdu i skierowania go do warsztatu naprawczego w celu ich usunięcia, tak by samochody niesprawne nie stanowiły zagrożenia dla użytkowników dróg.

Pierwszym zadaniem diagnosty jest porównanie rzeczywistych danych pojazdu (numeru silnika, numeru nadwozia, itd.) z zapisanymi w dowodzie rejestracyjnym. Następnie jego obowiązkiem jest dokładne obejrzenie samochodu z zewnątrz, w celu sprawdzenia prawidłowości i stanu tablic rejestracyjnych oraz kontroli estetyki pojazdu (samochód nie może mieć poważnych uszkodzeń blacharsko -lakierniczych, pękniętych szyb itd. ). Po tych wstępnych czynnościach diagnosta wprowadza pojazd do hali diagnostycznej, ustawia odpowiednio nad kanałem lub na podnośniku hydraulicznym i ocenia stan ogumienia. Szczególną uwagę zwraca na to, by opony były odpowiednie, tzn. na jednej osi pojazd musi mieć ogumienie tej samej konstrukcji i rzeźby bieżnika. Ustala również stopień zużycia bieżnika - jest niedopuszczalne, by opony były uszkodzone mechanicznie (pęknięcia, przecięcia, itd.). Kolejne zadanie to sprawdzenie ciśnienia w oponach za pomocą ciśnieniomierza połączonego z kompresorem.

Po diagnozie stanu ogumienia diagnosta przystępuje do kontroli prawidłowości działania, własności świetlnych i ustawienia świateł pojazdu. Zwraca uwagę na ustawienie świateł drogowych i mijania w płaszczyźnie poziomej i pionowej - żarówki reflektorowe muszą posiadać właściwą moc i barwę. Następnie ustala sprawność działania świateł "STOP", świateł pozycyjnych, tylnych, przednich i żarówki oświetlającej tylną tablicę rejestracyjną, świateł awaryjnych i cofania, a w samochodach ciężarowych i autobusach świateł obrysowych (białe z przodu i czerwone z tyłu).

Kolejnym zadaniem diagnosty jest kontrola stanu układu hamulcowego. Powinien zlokalizować wszelkie wycieki lub uszkodzenia hydrauliczne, pneumatyczne i podciśnieniowe przewodów hamulcowych oraz sprawdzić poziom płynu hamulcowego w zbiorniku. Na specjalnym stanowisku wyposażonym w urządzenia rolkowe lub płytowe (najazdowe) kontroluje równomierność siły hamowania poszczególnych kół.

Ważne są wszelkie czynności zawiązane z kontrolą układu kierowniczego, do których zalicza się sprawdzanie: ruchu jałowego koła kierownicy, zbieżności kół ustawionych do jazdy na wprost, działania mechanizmu wspomagającego, itd

Kolejne zadanie polega na oględzinach i kontroli zawieszenia. Diagnosta powinien sprawdzić stan zamocowań i luzów takich elementów jak: resory, drążki reakcyjne, amortyzatory, zbiornik paliwa i przewody paliwowe.

Sprawdzenie instalacji elektrycznej obejmuje kontrolę prawidłowości mocowania akumulatora, czystości klem zaciskowych oraz sprawności rozruchowej silnika.

Diagnozę stanu pojazdu kończy sprawdzenie działania sygnału akustycznego, pasów bezpieczeństwa, wycieraczek i spryskiwacza. Po wyjeździe z hali diagnostycznej diagnosta ustala poziom hałasu zewnętrznego pojazdu i prawidłowość spalania paliwa. Ostatnią czynnością jest sprawdzenie, czy samochód ma konieczne dodatkowe wyposażenie, tj. trójkąt awaryjny, gaśnicę, zapasowe koło oraz apteczkę.

Podczas pracy diagnosta posługuje się specjalistyczną aparaturą, często sprzężoną z komputerem. Na jego ekranie wyświetlane są dane o samochodzie, np. w postaci wykresów.

Środowisko pracy

materialne środowisko pracy

Diagnosta samochodowy pracuje głównie w specjalnych pomieszczeniach, zwanych halami diagnostycznymi. Niektóre swoje zadania wykonuje w kabinach środków transportu (np. przełączanie świateł, kontrola zapłonu, itd.), a jeszcze inne na wolnym powietrzu (np. pomiar hałasu).

Konieczność stałego wprowadzania i wyprowadzania samochodów z hali diagnostycznej sprawia, iż w zależności od pogody jest on narażony na zimno, wilgotne powietrze, deszcz, itd. W samej hali styka się natomiast ze spalinami samochodowymi, wyziewami parującej benzyny, która równocześnie jest materiałem łatwopalnym i wymaga zachowania szczególnej ostrożności. Podczas pracy nad kanałem diagnoście grozi upadek z wysokości, rozlane smary i oleje mogą być przyczyną potknięć pośliźnięć i upadków, natomiast przy kontroli samochodów może zetknąć się z ostrymi wystającymi krawędziami, o które łatwo się skaleczyć.

Do najczęstszych schorzeń w tym zawodzie należą infekcje dróg oddechowych oraz schorzenia kręgosłupa.

warunki społeczne

Praca wykonywana jest indywidualnie. Diagnosta sam organizuje sobie pracę i sam wykonuje wszystkie czynności związane z oceną stanu technicznego pojazdu.

Kontakty z ludźmi to głównie rozmowy z klientami: wstępna rozmowa, a następnie, po dokonaniu diagnozy, przekazanie informacji o stwierdzonych usterkach, udzielanie rad dotyczących dalszej eksploatacji itp. Często zdarza się, szczególnie w przypadku stwierdzenia poważnych usterek, że klienci usiłują wpływać na decyzje diagnosty lub nie zgadzają się z jego opinią, co może prowadzić do sytuacji konfliktowych. Nie są one jednak z reguły poważne i mogą być załagodzone przez diagnostę.

warunki organizacyjne

Diagnosta pracuje osiem godzin dziennie, najczęściej w systemie dwuzmianowym, chociaż zdarzają się stacje diagnostyczne czynne tylko na jedną zmianę lub działające całą dobę.

Wykonywane przez diagnostę zadania i czynności należą do zrutynizowanych - musi on postępować ściśle według opracowanych instrukcji i zgodnie z przyjętymi regułami. Jego praca nadzorowana jest przez przełożonych jedynie okresowo, toteż ponosi on pełną odpowiedzialność za efekty przeprowadzonej diagnozy stanu pojazdu. Powinien zatem pamiętać o tym, że od jego dokładności i rzetelności zależy bezpieczeństwo ruchu na drogach. Ponadto jest on odpowiedzialny za stan powierzonego mu sprzętu diagnostycznego. Pracuje w ubraniu roboczym, najczęściej specjalnym kombinezonie charakterystycznym dla danej firmy.

Wymagania psychologiczne

Wszystkie realizowane czynności wymagają precyzji, rzetelności oraz dokładności, bowiem od tego zależy prawidłowa ocena stanu technicznego pojazdu, a tym samym bezpieczeństwo kierowcy i innych użytkowników dróg. Dla osiągnięcia wysokich umiejętności oraz biegłości w pracy niezbędnymi są diagnoście wiadomości, zainteresowania i zdolności techniczne. Powinien stale uzupełniać swoją wiedzę z zakresu nowych technologii i konstrukcji pojazdów samochodowych. Diagnosta dysponuje również coraz doskonalszą aparaturą diagnostyczną, co umożliwia bardziej precyzyjną ocenę stanu technicznego samochodów, ale równocześnie zobowiązuje do stałego uczenia się jej obsługi i konserwacji.

Przydatne w zawodzie są też takie cechy jak zdolność koncentracji uwagi, spostrzegawczość oraz wysoki poziom koordynacji wzrokowo-ruchowej.

Jest to praca wysoce zrutynizowana, toteż od od osoby zatrudnionej w tym zawodzie wymaga się umiejętności podporządkowania narzuconym instrukcjom, procedurom i regułom. Ponadto ocena wszystkich układów samochodu jest nie rzadko, mimo z góry określonych reguł postępowania, sprawą prostą i wymaga wytrwałości oraz cierpliwości.

Wymagania fizyczne i zdrowotne

Diagnosta samochodowy powinien być osobą ogólnie zdrową i sprawną fizycznie. Dla prawidłowego wykonywania zadań niezbędny jest dobry wzrok (dostrzeżenie wszelkich drobnych usterek) i dobry słuch (często usterki są związane z określonego rodzaju dźwiękami). Praca nad kanałem wymaga z kolei dużej sprawności narządów równowagi, a konieczność wchodzenia do kanału i manipulowania w trudno dostępnych miejscach samochodu - dużej sprawności układu kostno stawowego.

Pracy w zawodzie diagnosty nie znajdą osoby niepełnosprawne. Nie sprawdzą się w niej również cierpiący na zaburzenia układu ruchu, z poważnymi wadami wzroku, słuchu a ponadto alergicy.

Warunki podjęcia pracy w zawodzie

Warunkiem podjęcia pracy jest średnie wykształcenie o kierunku technicznym - samochodowym, mechanicznym, a dodatkowo ukończenie kursu „pracownika kontroli stacji pojazdów”. Podjęcie nauki na kursie obwarowane jest koniecznością posiadania określonego stażu pracy - czas stażu zależy od poziomu i kierunku wykształcenia. Konieczne jest również posiadanie prawa jazdy, co najmniej kategorii „B” oraz umiejętność obsługi komputera.

Diagnostami zostają z reguły mężczyźni.

Możliwości awansu w hierarchii zawodowej

Dokształcanie się i stałe pogłębianie wiedzy to obowiązek każdego diagnosty samochodowego. Po uzupełnieniu wykształcenia - do poziomu wyższego - oraz zdobyciu doświadczenia w zawodzie może się on starać o objęcie funkcji kierownika stacji diagnostycznej.

Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych

Zatrudnienie się w charakterze diagnosty samochodowego wymaga określonego wykształcenia, stażu pracy oraz dobrego stanu zdrowia. Toteż z reguły pracę w tym zawodzie podejmują osoby młode - do 30 roku życia. Nie oznacza to jednak, że osoby w starszym wieku nie sprawdzą się na stanowiskach diagnosty - oczywiście pod warunkiem spełnienia wymogów formalnych i ukończenia kursu.

Polecana literatura

Diagnosta samochodowy, Klasyfikacja zawodów i specjalności, Tom V, Zeszyt 3, str. 237, MPiPS 1996

Magazyn techniki samochodowej Auto-Service, wydawca Anmar

Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS

1

---