Scenariusz lekcji przyrody dla klasy V

Temat: Dlaczego należy chronić drzewa?

Zakres treści: Czynniki sprzyjające rozwojowi drzew ( światło, woda i sole mineralne, obecność zwierząt niszczących szkodniki drzew, czyste powietrze - brak zanieczyszczeń pyłowych i gazowych ).Czynniki hamujące rozwój drzew ( zanieczyszczenia powietrza, pasożyty, szkodniki, pożary, wichury ).

Wpływ działalności człowieka na rozwój drzew ( racjonalna gospodarka, zabiegi pielęgnacyjne, ochrona drzew ). Różnorodność funkcji drzew ( siedlisko życia wielu organizmów; zatrzymywanie wody i ochrona gleb przed erozją; użyźnianie gleby przez opadłe liście; oczyszczanie i nawilżanie gleby powietrza; produkcja tlenu; ochrona przed hałasem; dawanie cienia, ochłody; dostarczanie drewna, owoców, żywicy; źródło przeżyć estetycznych; temat wierszy , prozy )

Cele lekcji:

Cel ogólny: uświadomienie uczniom ogromnej roli, jaką odgrywają drzewa w przyrodzie, gospodarce i życiu człowieka oraz potrzeby rozważnego gospodarowania tym zasobem przyrody.

Cele szczegółowe:

• Wiadomości - uczeń :

-wymieni czynniki sprzyjające rozwojowi drzew

-wymieni czynniki hamujące rozwój drzew

-wyjaśni związek między działalnością człowieka a stanem drzewostanu

-określi funkcje drzew w przyrodzie, gospodarce i życiu człowieka

• Umiejętności - uczeń:

-uzasadni konieczność racjonalnej gospodarki leśnej i ochrony drzew

-wykorzysta różne źródła informacji

-zaprezentuje wyniki pracy w formie swobodnego wypowiadania się, ekspresji, komunikacji pozawerbalnej

-współpracuje w grupie i w zespole

-samodzielnie napisze notatkę

• Postaw - uczeń:

-jest świadomy roli jaką pełnią drzewa

- ma szacunek dla przyrody, jej zasobów

Metody pracy:

Pogadanka, gry dydaktyczne, praca z materiałem źródłowym, elementy dramy

Formy pracy:

Grupowa, zbiorowa

Środki dydaktyczne: Plansza „Stan zdrowotny lasów w Polsce”, wybrane wiersze o drzewach, ilustracje drzew, materiał źródłowy na temat roli drzew, schemat „Funkcje drzew”, gra dydaktyczna „Co wiem o drzewach?”, brystol, bibuła flamastry.

Przebieg lekcji:

I. Faza przygotowawcza.

1.Nawiązanie do tematu lekcji poprzez zabawę wprowadzającą „Skojarzenia”. Hasłem wyjściowym jest drzewo. Każdy uczeń podaje słowo, które kojarzy mu się z podanym hasłem. Wszystkie skojarzenia zapisywane są na tablicy przez nauczyciela. Po analizie pojęć podanych przez uczniów następuje wysunięcie wspólnego wniosku dotyczącego drzew m.in., że drzewa są darem dla człowieka. O słuszności tego stwierdzenia uczniowie mają się przekonać po realizacji zajęć.

2.Podanie tematu lekcji przez nauczyciela.

II. Faza realizacyjna.

1.Analiza stanu zdrowotnego drzew w Polsce na przestrzeni wieków.

2.Odczytanie przez nauczyciela wiersza „De profundis” i wyciągnięcie wniosków jakie

wynikają z jego treści.

3.Przybliżenie uczniom wpływu różnych czynników wpływających na rozwój drzewa, ze szczególnym zwróceniem uwagi na działalność człowieka.. Uczniowie pracują

w grupach. Wykorzystują materiały przygotowane przez nauczyciela.

Zadania dla grup:

I grupa -na arkuszu papieru przedstawia drzewo „smutne” i w odpowiednim miejscu - na poziomie pnia, korzeni, gałęzi zaznacza czynnik, który spowodował taki wygląd drzewa.

II grupa- na arkuszu papieru rysuje drzewo „wesołe” i również zaznacza czynniki, które mogły korzystnie wpłynąć na rozwój drzewa.

III grupa - przygotowuje krótką inscenizację. Jeden z uczniów wciela się w sytuację drzewa smutnego a inni w czynniki, które niekorzystnie wpływają na rozwój tego drzewa. Jeden z uczniów recytuje wiersz ilustrujący stan drzewa smutnego.

IV grupa- przygotowuje inscenizację, gdzie jeden z uczniów wciela się w drzewo „wesołe”. Pokazowi towarzyszy recytacja wybranego wiersza.

Po wykonaniu zadań następuje prezentacja i omówienie każdego zadania. Uczniowie mówią o swoich odczuciach, dyskutują na temat czynników, które sprzyjają rozwojowi drzew i które go hamują. Nauczyciel zwraca uwagę uczniów na rolę człowieka i wpływ jego działalności na stan drzew.

4.Zabawa ruchowa rozluźniająca i odprężająca uczniów pt. „Drzewo”

Uczniowie stają w kole, biorą się za ręce. Zamykają oczy. Najpierw kucają

( są nasionami), potem powoli zaczynają się rozprostowywać ( kiełkują ), stopniowo podnoszą się ( wzrastają), wyciągają ręce do słońca ( wyrastają im gałęzie), poruszają „gałęziami”, czują, jak życiodajne soki przenikają z ziemi przez ich stopy, dając im siłę

i zdrowie, czują jak słońce daje im swoje ciepło i energię. Stają się dojrzałymi drzewami.

5.Omówienie różnorodności funkcji drzew.

Uczniowie pracują w grupach równym frontem. Ich celem jest uzupełnienie schematu „Funkcje drzew”. Wykorzystują materiały przygotowane przez nauczyciela.

Po upływie wyznaczonego czasu, przedstawiciel każdej grupy wymienia trzy funkcje drzew, które zostają omówione na forum klasy.

III. Faza podsumowująca.

1.Gra dydaktyczna „Co wiem o drzewach?”

Po ułożeniu kart uczniowie każdej grupy wybierają kolejno po jednej informacji

i prezentują ją przed kolegami.

2.Ocena aktywności uczniów na zajęciach.

3.Praca domowa

Napisz odezwę do mieszkańców twojej miejscowości, która uzmysłowi im znaczenie drzew w przyrodzie, gospodarce i życiu człowieka.

Załączniki:

Nr 1) Wiersze.

„De Profundis “ / Klemens Oleksik

A kiedy już

wybijemy wszystkie drzewa

do ostatniego patyka

ten patyk znajdzie się

w laboratorium

i jakiś młody uczony

weźmie go na swój warsztat,

aby wycisnąć

kroplę chlorofilu...

„Pomocy” / Anna Sieradzan

Żyliśmy tu ponad sto lat

panował zawsze porządek i ład.

Pewnej zimy wycięli las

mnie małą sosnę serce boli,

gdy ludzie niszczą nas dowoli.

Gdybyśmy mówić umiały

bardzo, bardzo byśmy chciały,

powiedzieć - abyście się żyć nauczyli

i nas więcej nie niszczyli.

Powiedzielibyśmy też z rozkoszą,

że opary i dymy,

które się unoszą,

trują przecież nie tylko nas,

ale zwłaszcza - także was.

„ Śmierć drzewa” / Lucyna Szubel

Słyszałeś, jak krzyczy

ścinane drzewo?

Echo krzyku - najdalsze

ptaki przeraża.

Nieprawda, że drzewo

posłuszne chyli koronę

pod topór,

że obojętnie stać mu się

z królestwa wilgi

-niewolniczą ławą.

„Co do nas mówią drzewa?” / Ellen Evert Hofman

Jestem Wielkim Drzewem.

Korzeniami sięgam głęboko w ciemność.

Dźwięk wód,

zamknięta mądrość skał,

znam ich sekrety.

Mam zobowiązania, jestem niezawodne.

Zaznaję radości tam, gdzie stoję.

Wiem, czym jest niewyrażalny blask chwili.

Modlę się w doskonałym szczęściu

i śpiewam.

Światło wypełnia me włosy,

czuję jak wieją wichry zmian,

jak przepływają przeze mnie.

Stoję tam, gdzie jestem.

Wiem, że me miejsce jest doskonałe,

i chwila, ta chwila jest doskonała.

I śpiewam.

Rozpościeram ramiona, by przywabić

żywe istoty, a one do mnie przychodzą,

ofiarowuję im schronienie.

„Wysokie drzewa”/ Leopold Staff

O, cóż jest piękniejszego niż wysokie drzewa,

w brązie zachodu kute wieczornym promieniem,

nad wodą, co się pawich barw blaskiem rozlewa,

pogłębiona odbitych konarów sklepieniem.

Zapach wody, zielony w cieniu, złoty w słońcu,

w bezwietrzu sennym ledwo miesza się, kołysze,

gdy z łąk koniki polne w sierpniowym gorącu

tysiącem srebrnych nożyc szybko strzygą ciszę.

Z wolna wszystko umilka, zapada w krąg głusza

i zmierzch ciemnością smukłe korony odziewa,

z których widmami rośnie wyzwolona dusza...

O, cóż jest piękniejszego niż wysokie drzewa.

Nr 2) Znaczenie drzew w przyrodzie , gospodarce i życiu

życiu człowieka.

Regulują obieg wody w atmosferze i wewnątrz Ziemi. Zapobiegają powodziom, erozji gleby.	Oczyszczają powietrze z pyłów, dymów. Pochłaniają dwutlenek węgla.
Regulują klimat.	Chronią przed hałasem i kurzem.
Rozkładane opadłe liście użyźniają glebę.	Produkują tlen niezbędny do życia.
Są domem dla zwierząt.	Dostarczają drewna do budowy i na opał.
Dostarczają owoców i grzybów.	Służą do produkcji papieru.
Zaopatrują przemysł w takie surowce jak kauczuk, korek, żywica.	Są źródłem olejków eterycznych wykorzystywanych w medycynie.
Są miejscem wypoczynku.	Dają ciszę i spokój.
Są natchnieniem dla poetów, malarzy, muzyków.	Upiększają krajobraz.

Nr 3) Funkcje drzew

- w przyrodzie :

- w gospodarce: - w życiu człowieka

Nr 4) Karty „ Co wiem o drzewach?”*

Nr 1 Drzewa „ wyłapują” swymi liśćmi i szpilkami cząsteczki pyłów, sadzy, gazów ( azotu, (dwutlenku siarki, tlenku węgla ) Prawda ( Nr 2) Fałsz (Nr 3)	Nr 2 Przeciętne drzewo wydziela około 370 l tlenu na godzinę. Prawda (Nr 3) Fałsz (Nr 4)
Nr 3 Zanieczyszczenia powietrza nie szkodzą drzewom. Prawda (Nr 4) Fałsz (Nr 5)	Nr 4 Drzewa wiążą korzeniami glebę, zapobiegając jej erozji, a dzięki liściom jesienią użyźniają glebę. Prawda (Nr 6) Fałsz (Nr 7)
Nr 5 Na granicy Czech i Polski - w Górach Izerskich drzewa uległy bardzo dużemu zniszczeniu na skutek zanieczyszczenia powietrza. Prawda (Nr 4) Fałsz (Nr 6)	Nr 6 Monokultury, czyli zbiorowiska roślinne składające się z drzew jednego gatunku, równego wieku, podobnej wysokości są bardzo odporne na choroby i ataki szkodników. Prawda (Nr 7) Fałsz (Nr 8)
Nr 7 Drzewa zaliczamy do producentów, a czynnikiem niezbędnym do ich rozwoju jest światło. Prawda (Nr 1) Fałsz (Nr 8)	Nr 8 Drzewa są obiektem badań naukowych i zdobywania wiedzy o przyrodzie w naturze. Prawda (Nr 7) Fałsz (Nr 1)

*Osiem kart należy ułożyć zgodnie z ruchem wskazówek zegara tak, aby utworzyły koło. Pierwszą kartą jest karta nr 1.Kolejność następnych zależy od poprawności wyboru odpowiedzi Prawda - Fałsz ( wybrana odpowiedź wskaże numer kolejnej karty). Jeżeli będą one prawidłowe, odpowiedź z ostatniej karty wskaże kartę nr 1.

1

---