Wykład prof.dr hab.Ewa Rewers
Nazwiska
Alan Edgar Poe
Fryderyk Engels
Gustaw Le Bon
Zygmunt Freud
Herbert Bluer
Howard Rheingold
Jacques Derrida
Guy Deboral
G Wolman
Pojęcia
Tłum
Motłoch
Masa (tutaj Ortega y Gasset, Norbert Elias, Canneti)
Smart mob
Flash mob
I dalej
Uznanie
Utożsamienie
Przywłaszczenie
Przechwycenie (z fr detournement)
Wykład rozpoczęła od tego, że opisała rysunek o tytule „Artysta” - szeroki trakt nigdzie (to Zn. Nie ma żadnego otoczenia, trakt w pustce), traktem idzie tłum, od traktu wąska ścieżka, ścieżka idzie artysta.
Poe „Człowiek z tłumu” - przeczytać. Boh przemierza Londyn, za nim podąża narrator, kt.uważa, że największym nieszczęściem człowieka jest nieumiejętność bycia samotnym.
U schyłku romantyzmu bycie samotnym to było bycie twórcze, to stanowiło wartość społeczną i jednostkową i było cenione. Bohater Poe nie potrafi być samotny, więc poszukuje identyfikacji w wielkomiejskim tłumie. Zwiastuje to nowy rodzaj społeczeństwa.
Czyli opowiadanie Poe jest na pograniczu: romantyczneo samotnictwa a bycia w tłumie, gdzie pojawia się postać Flaneura (dla niego obserwowanie tłumu to jedna z największych przyjemności. Taki flaneur to był np. Alfred de Musset, a także baudelaire. George Sand zazdrościła Mussetowi, bo kobieta nie mogła wyjść na ulicę ot tak. Jeśli wyszła to albo była lekkich obyczajów, albo zakonnicą, albo jakaś trzecia rola, której nie zdołałam zapamiętać. Więc Sand założyła spodnie nie dlatego, że była szalona, ale dlatego, że msiała się ubrać jak facet, żeby móc wyjść na ulicę i być flaneuse, by oglądać miasto i zbierać tematy literackie.
Engels Połeżenie…. - najlepszy opis tłumu na podstawie Londynu. Położenie klasy robotniczej w Anglii.
Tu zaczyna się alienacja w tłumie. Opis tego, że powstaje takie zjawisko. Engels pisze o tym, jak o nieszczęściu, że człowiek zachowuje się tak, by nie wejść w interakcję.
(walka o przestrzeń, walka o chodnik - dygresja Rewers - opis jej sytuacji, gdy mija się na chodniku z jakimś osiłkiem)
Witryny sklepowe - lustro. Pomagają odizolować się od tłumu.
Zagęszczenie na przestrzeni budzi agresję. Kumuluje się to w małej przestrzeni.
Wyłączenie się z tłumu Engels uważa za sobkostwo, za coś negatywnego, inaczej niż romantycy.
Rozróżnienie na tłum i tłum wielkiego miasta - to różne tłumy.
Tłumy poza miastem mają charakter incydentalny. Stanem rzeczywistym wielkiego miasta jest tłum.
Na podstawie obu dzieł: nie ma jednego przedstawienia relacji między tłumem i jednostką.
( Jose Ortega y Gasset "Bunt mas")
Motłoch - na początku pochodziło od słowa mietlica (chwast - niepożądany element w wypielęgnowanym miejscu)
- żadne społeczeństwo nie jest jednolite i za każdym razem podejmowane są decyzje kto jest chwastem w społeczeństwie (kiedyś, kilka lat temu było hasło "wyrwać chwasta" - faceci w dresach eliminowali bezdomnych, obcokrajowców, podpalanie bezdomnych)
(Dygresja Rewers na temat książki Bronisława Geremka - O średniowieczu)
No i klasyka - PRZECZYTAĆ! - Gustav Le Bon "Psychologia tłumu"
- aby zobaczyć zróżnicowanie tłumu
- odróżnienie tłumów homogenicznych od hetrogenicznych
tłum homogeniczny - wokół jakiegoś religijnego obrzędu powstaje np tłum - pielgrzymi. Ale również homogeniczny może być związany z wydarzeniami politycznymi, np. przy obchodzeniu jakichś świąt państwowych.
W Neuenburgu - zjazd - dla ludzi, którzy się zgromadzili, by patrzeć na Furera - Katedra Światła - projekt Alberta Speera - 152 snopy światła z reflektorów skierowanych pionowo wokół Zeppelinfeld. Był to 9 zjazd NSDAP w 1937 roku pod hasłem "Zjazd pracy", które odnosiło się do redukcji bezrobocia.
Przenikanie się tłumu religijnego i politycznego. Furer przemawiał z tego, co było ołtarzem, a on sam bóstem, katedra światła to kolumny idące w niebo.
A tłumy heterogeniczne - gdy mamy do czynienia ze zróżnicowaną charakterystyką społeczną, ale też ludzie w tym tłumie mają różne cele. Ludzie wszystkich ras, cały przekrój społeczny.
DUSZA TŁUMU - pojawia się u Le Bona. Tożsamość tłumu.
U Le Bona cechy tłumu:
Tłum pozbawiony jest woli i umiejętności rozumowania - BEZROZUMNY
Tłum posiada siłę niszczącą ponieważ nie panuje nad poszczególnymi członkami (Arabska wiosna)
Upadek jakichkolwiek reguł kulturowych, którymi ludzie kierowali sie na codzień.
Tłum może mieć swoich przedstawicieli, ale może ich też wyłonić. Przywódcę.
Istnieje coś takiego jak RETORYKA, czyli zespół środków do panowania nad tłumem. Nad tłumem panuje się przy pomocy obrazów. Najskuteczniejsze utrzymanie tłumu odbywa się poprzez produkowanie kolejnych obrazów.
No i dalej - potrzebne są wybrane ważne słowa i hasła
np. solidarność, wolność
Co złego napisał Le Bon o tłumie:
niemądry, nieracjonalny
najłatwiej zwyciężają ci, którzy potrafią przemawiać do ludzi miernych
zacierają się granice między jednostką i tłumem, i dlatego trzeba umieć komunikować się inaczej
w tłumie jednostki zatracają poczucie odrębności, uiejetność odróżnienia się, więc jesteśmy skłonni zagłosować nie zgodnie ze swoimi przekonaniami, ale tak, jak tłum
MASA
- chodzi o nową jakość wniesioną do tłumu.
Tłumem się nie zarządza. Masy pojawiają się, gdy pojawia się nadzieja, że tłumem można zarządzać. Pierwsze pomysły na to w totalitaryzmie. Masa może nieść idee do zwycięstwa.
Masa to bezmózgi twór, który można wykorzystać i który się marzy wszystkim politykom.
Masa wytwarza kontrmasę.
Np.w obozach koncentracyjnych zwycięstwo jednej masy oznacza upodlenie drugiej masy czyli kontrmasy.
Czysto polityczna manipulacja z każdego z nas może uczynić element masy.
Internauci - współczesny przykład masy ludzkiej.
od XX do XXI wieku ewolucje masy - do XXw przez strategie polityczne tworzyły się masy, w XXI - masy samoorganizujące
Drugi trop związany z masą prowadzi do kultury masowej. Kazdy może się wypowiadać - demokracja. U Y Gasseta - ludzie nie potrafią korzystać z demokracji. Jednostka ma prawo i nie potrafi.
Infantylizacja masy - jednostka nie kieruje się poglądami tylko zachciankami.
Antonina Kłoskowska "Kultura masowa"
Kultura masowa nie równa się kultura popularna.
Kultura masowa - ma trafić do wszystkich, jak serek homogenizowany, który nikomu nie smakuje i nikomu nie zaszkodzi.
Kultura popularna - ma strukturę niszową.
SMART MOB
Za wikipedią:
Bystry tłum (Z ang. smart mob) - pojęcie zaproponowane przez Amerykanina Howarda Rheingolda w książce Smart Mobs: The Next Social Revolution, na określenie nowych form zachowań zbiorowych, które są możliwe dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technologii komunikacyjnych, jak internet i telefonia komórkowa, do koordynacji działań tłumu i innych form działania zbiorowego.
Cytowanym przez Rheingolda przykładem bystrego tłumu jest pokojowa demonstracja zorganizowana w 2001 r. w Manili, stolicy Filipin, na placu Epifanio de los Santas Avenue (znanym jako Edsa), którą udało się przeprowadzić dzięki rozsyłanym przez ruch opozycyjny wiadomościom SMS o treści: "Go 2EDSA, Wear black" (idź na EDSA, ubierz się na czarno). W ciągu 75 minut udało się zgromadzić 20 tys. osób.
Innym przykładem bystrego tłumu jest tzw. błyskawiczny tłum (ang.flash mob). Zdaniem Rheingolda cechy bystrego tłumu ma także wiele demonstracji antyglobalistów.
A zatem
smarto mob - nowy rodzaj tłumów czyli mobów, który wykorzystuje mobilne media. To jest gromadzenie tłumu poprzez wysyłanie info przez FB, sms-y i inne urządzenia mobilne.
04 WTK 18.03.2014 TŁUM MASA
str. 1