 | Pobierz cały dokument mp.poezja.mlodej.polski.filologia.polska.doc Rozmiar 57 KB |
Młoda Polska. Poezja Młodej Polski. Wstęp: M. Jastrun - streszczenie.
Poprzednicy
Najwybitniejsi poeci pozytywizmu - Konopnicka i Asnyk - odnosili się nieprzychylnie do awangardy modernistycznej. Czerpali oni co prawda z tradycji romantycznej (Słowacki), ale często był to tylko cień, namiastka dawnej poezji.
Bunt modernizmu
Modernizm polski zaczął się od sprzeciwu przeciw ideałom tradycyjnego wychowania, od drwiny z haseł pozytywistycznych. Wczesny Tetmajer dystansuje się od współczesnego mu świata interesu. Przeszłość jest dla niego „snem o potędze” (vide: widmo Zawiszy Czarnego w Weselu czy Kowal Staffa).
Indywidualizm
Największym novum moderny było przerzucenie punktu ciężkości na indywidualne przeżycia, na wnętrze jednostki „wyjątkowej”. Termin Młoda Polska lepiej oddaje sens okresu niż neoromantyzm, ponieważ nie nastąpiło wtedy zwykłe odrodzenie tradycji romantycznej, ale pojawiają się też „treści” i „jakości”.
Ruch literacki i nowa europeizacja
Nastąpiła ponowna europeizacja naszej poezji. Głównymi wzorami byli Francuzi - Baudelaire, Verlaine, Mallarme. Pan Tadeusz jest ostatnim dziełem granicznym - dogorywający romantyzm zamyka się w zaścianku prowincji; podobnie pozytywizm. Forpoczty MP zrywają tamy tradycji, głoszą niezależność artysty i stawiają sztukę poza dobrem i złem (vide: Confiteor Przybyszewskiego).
Wyspiański, początkowo niezależny, później wprzęga swą twórczość w „program narodowego wieszczbiarstwa”. Tetmajer, Kasprowicz i Staff do końca pozostają poetami niezależnymi. Brzozowski, choć wiele zawdzięczał Przybyszewskiemu, później uważał za iluzję tą niezależność w kraju, którego nie ma na mapach i dlatego krytykował cały nurt.
Dwa najważniejsze periodyki to:
„Życie” - Kraków (od 1897) - redaktorami byli: Artur Górski, później S. Przybyszewski; Wyspiański opracowywał grafikę; najpierw na jego łamach króluje Tetmajer, później Przybyszewski. „Życie” wywołało silną reakcję tradycjonalistów - Szczepanowski, czy Zdziechowski, którzy nawoływali do ponownego odgrodzenia od „skażonych” prądów europejskich.
Po przejęciu pisma przez Przybyszewskiego i ogłoszeniu przezeń Confiteoru „Życie” zmienia się na w pełni modernistyczne. Nowe credo wywołało oburzenie. W artykule O nowej sztuce skupia się Przybyszewski na irracjonalizmie sztuki. Pierwsza „wielka” powieść powstała w kręgu nowej sztuki to Próchno.
 | Pobierz cały dokument mp.poezja.mlodej.polski.filologia.polska.doc rozmiar 57 KB |