ĆWICZENIE NR 1.

BADANIE WŁAŚCIWOŚCI UKŁADU NERWOWEGO.

BUDOWA I FUNKCJE NEURONU

• wzgórek aksonu - wyzwolenie potencjału czynnościowego

• ciało komórki i dendryty- zbierają i kodują informacje

• akson- przewodzenie potencjału czynnościowego

• synapsa- przekazanie pobudzenia

POTENCJAŁ SPOCZYNKOWY- wewnątrz komórka jest naładowana ujemnie a na zewnątrz dodatnio. Wewnątrz przeważają jony K⁺ i jony organiczne. Na zewnątrz Na⁺ i Cl^-. Potencjał spoczynkowy możliwy jest dzięki:

• różnicy stężenia jonów po obu stronach błony

• różnej przepuszczalności błony dla jonów

• nieprzepuszczalności jonów organicznych przez błonę

Potencjał spoczynkowy komórki wynosi ok. -75 mV.

W wyniku zadziałania bodźca następuje zmiana stanu spolaryzowania neuronu. Zmiana ta może prowadzić do:

• Depolaryzacji- ( działanie bodźca) otwierają się kanały sodowe i wnika on do wnętrza , które przestaje być ujemne (20-25 mV). Po upływie ok. 1-2 ms zamykają się i otwierają potasowe.

• Hiperpolaryzacji- (zapobiega niepotrzebnemu pobudzeniu) polega na zmniejszeniu ujemnego ładunku wewnątrz komórki poprzez otwieranie kanałów chlorkowych lub większej liczby potasowych; taka komórka jest trudniejsza do pobudzenia.

POTENCJAŁ CZYNNOŚCIOWY- powstaje w wyniku dużego przejściowego wzrostu przepuszczalności. W miejscu uderzenia bodźca następuje zmiana potencjału- miejscowa depolaryzacja, w czasie której komórka jest w okresie refrakcji bezwzględnej- całkowita niepobudliwość komórki. Potencjał ten pojawia się według prawa: wszystko albo nic. Przewodzenie jest bez strat, amplituda nie maleje. Szybkość przewodzenia zależy od obecności osłonki mielinowej i od średnicy włókien nerwowych. Przewodzenie impulsów przebiega w jednym kierunku (ortodromowo) w warunkach fizjologicznych.

Przekazywanie na kolejny neuron w synapsie chemicznej:

1. błona presynaptyczna

2. szczelina synaptyczna

3. błona postsynaptyczna- błona następnego neuronu

PRZEWODNICTWO SYNAPTYCZNE:

• potencjał czynnościowy dochodzi do zakończenia aksonu. Następuje odwrócenie różnicy potencjałów. Powolne otwarcie kanałów Ca²⁺

• jony Ca²⁺ przechodzą przez kanały do wnętrza, łączą się z kolmoduliną

• w momencie połączenie transmitera z receptorem błonowym powstają potencjały postsynaptyczne, ich amplituda zależy od natężenia bodźca

• potencjał postsynaptyczny może mieć charakter depolarny lub hiperpolarny

• wyróżniamy:

1. EPSP- pobudzający

2. IPSP- hamujący

TRANSMITERY POBUDZAJĄCE:

• Adrenalina

• Kwas glutaminowy

• Serotonina

• Asparagina

• Acetylocholina

TRANSMITERY HAMUJĄCE:

• Glicyna

• GABA

Inne rodzaje hamowania:

• Presynaptyczne- nie dochodzi do uwolnienia transmitera

ŁUK ODRUCHOWY

ODRUCH: odpowiedź efektora, wywołana przez bodziec działający na receptor, zachodząca za pośrednictwem OUN

ŁUK ODRUCHOWY: Droga jaką przebywa impuls nerwowy od receptora do efektora. Elementy łuku odruchowego:

1. receptor

2. droga odśrodkowa (aferentna)

3. ośrodek nerwowy- bierze udział w interpretacji reakcji odruchowej

4. droga odśrodkowa (eferentna)

5. efektor (mięsień, gruczoł)

Uszkodzenie jednego z elementów łuku odruchowego znosi odruch nerwowy.

Rdzeń kręgowy przewodzi impulsy w jednym kierunku, od korzeni grzbietowych do brzusznych (prawo Bella i Magendiego)- ortodromowo.

PODZIAŁ ODRUCHÓW:

Ze względu na budowę łuku odruchowego:

• monosynaptyczny- własny , stała szybkość, małe opóźnienie- neuron czuciowy i ruchowy brak pośredniczących; receptor w mięśniu i efektor również ( odruch kolanowy, ścięgno Achillesa, dwugłowy ramienia, trójgłowy ramienia)

• bisynaptyczny

• polisynaptyczny- -więcej niż 1 synapsa, efektor i receptor w innych narządach, neurony pośredniczące, długi czas odruchu, wyraźne opóźnienie.

U człowieka występuje 1 odruch monosynaptyczny- odruch na rozciąganie (odruch kolanowy)

INNE KRYTERIA PODZIAŁU ODRUCHÓW:

• czas odruchu (latencja odruchu)- okres między zadziałaniem bodźca a wystąpieniem odruchu

• rekrutacja- silny bodziec uruchamia nowe neurony w obrębie ośrodka

• irradiacja- rozprzestrzenianie się pobudzenia na coraz większe przestrzenie

• konwergencja- zbieżność pobudzenia

• dywergencja- rozbieżność pobudzenia

• sumowanie:

1. w czasie- pobudzenia docierają do komórki z tego samego neuronu

2. w przestrzeni- pobudzenia docierają do komórki z różnych neuronów

WSTRZĄS RDZENIOWY: nagłe przerwanie ciągłości rdzenia. Objawy:

• brak napięcia mięśniowego

• zniesienie odruchów rdzeniowych

• zatrzymanie moczu i stolca

• zniesienie wydzielania potu, rozszerzenie naczyń skórnych

• uszkodzenie odcinka C1-C4- śmierć

• uszkodzenie odcinka C5-Th1- porażenie 4 kończyn

• uszkodzenie odcinka Th2- porażenie kończyn dolnych

Czas trwania wstrząsu zależy od organizmu. Po zakończeniu wstrząsu:

• napięcie mięśniowe wraca

• powracają odruchy zgięcia i wyprostu

• odruch Babińskiego

• powraca automatyzm pęcherza i odbytnicy

• odruch masowy

FILM:

1. badanie odruchu zginania. Badanie pobudliwości ruchowej metodą Turcha

Czas odruchu jest miarą pobudliwości.

Okres utajonego pobudzenia zależy od siły działającego bodźca i jego częstotliwości.

2. hamowanie odruchu zginania. Doświadczenie Sieczenowa.

Stwierdził, że w płatach ocznych są ośrodki hamujące.

Jako hamowanie określamy wydłużenie okresu latencji.

Pod wpływem podrażnienia bodźcem osmotycznym układu siatkowatego okres latencji wydłuża się.

3. obserwacja zachowania żaby pod wpływem strychniny.

Strychnina spowodowała obniżenie progu pobudliwości dla odruchów somatycznych.

Obniżenie progów pobudliwości powstaje na skutek zablokowania synaps hamujących czynność motoneuronów.

---