Styl naukowy, język polski liceum


Dr Dorota Zdunkiewicz-Jedynak, Stylistyka - wykład

Styl naukowy i jego gatunki

LITERATURA

I. Historia stylu naukowego

II. Współczesny konflikt między dwoma kierunkami komunikacji naukowej

  1. zorientowanym na pisanie, na stechnicyzowany przekaz informacji, wykorzystujący kody formalne - języki symboliczne matematyki, logiki

  2. przeciwny dehumanizacji, dążący do bezpośredniego przechwytywania informacji z ust uczonego - w konsekwencji moda na swobodną manierę, posługiwanie się językiem zbliżonym do swobodnego, spontanicznego, nie stroniącego od metafory

III. Rola języka w tekście naukowym:

3 funkcje języka :

IV. Odmiany stylu naukowego

Podstawa podziału:

Odmiany:

V. Cechy stylu naukowego i ich wykładniki językowe

PRZYKŁAD

Punktem wyjścia przeprowadzonych przez nas badań nad strukturą akcentową wypowiedzi polskich będzie przede wszystkim doświadczalne sprawdzenie przydatności aparatu pojęciowego zaproponowanego przez M. Dłuską. Ponieważ przyjęta przez nas metoda badawcza to analiza audytywna, zatem interesować nas będzie przede wszystkim zagadnienie audytywnej wyrazistości podstawowych składników zestroju akcentowego.

Zgodnie z teorią zestroju akcentowego, wypracowaną najpełniej przez M. Dłuską w połowie lat czterdziestych, zgłoski realizowane w potoku mowy dzielą się na 3 kategorie: zgłoski nieakcentowane, zgłoski naznaczone akcentem pobocznym i zgłoski będące nośnikami akcentu głównego.

(M. Steffen-Batogowa, Struktura akcentowa języka polskiego)

VI. Gatunki stylu naukowego

artykuł, rozprawa, referat, prezentacja, koreferat, raport, streszczenie, encyklopedia, skrypt, podręcznik, esej, recenzja, wykład, pogadanka, ćwiczenie, konsultacja, egzamin, dyskusja, polemika, panel, esej

VII. Kompozycja rozpraw naukowych (także prac licencjackich, magisterskich):

1. Spis treści: w niej tytuły wszystkich części

2. Wprowadzenie: cel badań, przegląd literatury, krytyczna ocena dotychczasowych ustaleń naukowych w danej dziedzinie, omówienie roli badań autora w związku z dotychczasowymi dokonaniami, wstępna hipoteza

3. Materiał badawczy: źródła, opis metod oraz sposobów przeprowadzenia badań, kształtowania nowych pojęć, budowania teorii, kryteria kwalifikowania materiału do badań, analiza statystyczna (ewentualnie wersja oprogramowania komputerowego, z którego autor korzysta w opracowaniu materiału, użyte w badaniu testy)

4. Analiza materiału (mniej przypisów i cytatów - więcej schematów, tabel, wykresów)

5. Zakończenie: streszczenie zasadniczych rozdziałów pracy, wnioski z przeprowadzonych analiz, podsumowanie wyników badań oraz omówienie kwestii dyskusyjnych, porównanie z pracami poprzedników, wskazanie naukowego i praktycznego znaczenia otrzymanych wyników, sugestie dotyczące dalszych badań

6. Bibliografia - alfabetyczna lista lektur wykorzystanych w pracy

VIII. Bibliografia

skrót imienia*, nazwisko, tytuł, ( tłumacz), ( wydawnictwo), miejsce wydania, rok wydania**

skrót imienia, nazwisko, tytuł, ( tłumacz), w: tytuł publikacji zbiorowej, red. skrót imienia i nazwisko redaktora,

(wydawnictwo), miejsce wydania, rok wydania, strony

skrót imienia, nazwisko, tytuł, ( tłumacz), tytuł czasopisma, rok wydania, numer (zeszyt), strony

*skrót imienia może być podany za nazwiskiem (jeśli jednak autorów jest dwóch, skrót imienia drugiego z nich jest umieszczany przed jego nazwiskiem)

**rok opublikowania pracy może być podany bezpośrednio po nazwisku autora, po przecinku

IX. Przypis

na dole strony albo na końcu rozdziału

1. A. Markowski, R. Pawelec, Wielki słownik wyrazów obcych i trudnych, Warszawa 2001

2. Praktyczny słownik poprawnej polszczyzny nie tylko dla młodzieży, red. A. Markowski, Warszawa 1996

albo

2. A. Markowski (red.), Praktyczny słownik poprawnej polszczyzny nie tylko dla młodzieży, Warszawa 1996

Nowa forma przypisu:

„…Interpretacje taką znajdziemy u wielu autorów (por. A. Markowski, R. Pawelec 2001, s. 456) „ , a w Bibliografii na końcu pracy:

A. Markowski, R. Pawelec, 2001, Wielki słownik wyrazów obcych i trudnych, Warszawa *

* Jeśli w Bibliografii kilka prac danego autora z jednego roku, oznacza się je kolejnymi literami alfabetu

„…Interpretacje taką znajdziemy u wielu autorów (por. A. Markowski, R. Pawelec 2001a, s. 456) „ , a w Bibliografii na końcu pracy:

A. Markowski, R. Pawelec, 2001a, Wielki słownik wyrazów obcych i trudnych, Warszawa

X. Esej

Esej - od wyrazu ang. essay `próba', łac. exagium `ważenie, próba wagi'. Za twórcę gatunku uważa się Montaigne'a, podstawowy schemat i zasady poetyki wywodzą się z tekstów Essais M. Montaigne'a oraz Essays F. Bacona

Cechy eseju

Klasycy eseju: Zbigniew Herbert, Paweł Jasienica, Maria Janion, Czesław Miłosz, Leszek Kołakowski, Jan Parandowski

XI. PREZENTACJA

1. Prezentacja to rodzaj wystąpienia publicznego, którego osią kompozycyjną jest seria wyświetlanych na ekranie rysunków, zdjęć, wykresów, fragmentów tekstu, a czasami także fragmentów filmu, ułożonych wcześniej w odpowiedniej kolejności w komputerze. Dzięki specjalnym programom komputerowym, takim jak np. PowerPoint, można w czasie wystąpienia jednym przyciśnięciem pilota przechodzić do kolejnego fragmentu prezentacji. Przy wystąpieniu ilustrowanym innymi środkami audiowizualnymi, tekst wypowiadany przez mówcę jest główną częścią wystąpienia - przykłady i rysunki są tylko jej uzupełnieniem. Przy prezentacji odwrotnie - wyświetlany na ekranie tekst oraz ilustracje stanowią punkt wyjścia wystąpienia, a słowa wypowiadane przez mówcę są jedynie dodatkiem do prezentowanych pomocy audiowizualnych, a główna praca mówcy jest skoncentrowana na przygotowaniu materiału, który ma być wyświetlany na ekranie.

2. Osoba przygotowująca prezentację, wypełnia tekstem, rysunkami, wykresami itp. kolejne odcinki prezentacji, nazywane slajdami.

2.1. Typowa prezentacja składa się zwykle z kilkudziesięciu slajdów. Pierwszy z nich powinien zawierać imię i nazwisko autora prezentacji oraz jej tytuł. Na następnych mogą się pojawić główne tezy wystąpienia oraz argumenty przytaczane na ich poparcie.

2.2. W prezentacji warto wykorzystać animacje. Kolejne linijki tekstu wjeżdżają wtedy na ekran z prawej lub z lewej strony, dzięki czemu zapewniony jest jednoczesny ich odbiór przez wszystkich słuchaczy.

2.3. W wypadku rysunków można na jednym ze slajdów wyświetlić jego całość, a na kolejnych powiększone detale, o których mówca właśnie opowiada. Rysunki mogą następnie zmieniać się na oczach widzów, ich poszczególne elementy znikają albo przeciwnie - dochodzą nowe. Prezentacja nie powinna mieć jednak zbyt dużo takich animacji, żeby nie rozpraszać uwagi odbiorców.

2.4. Ostatni slajd prezentacji jest zwykle opatrzony napisem „Koniec prezentacji”, lub zawiera motyw, który ją rozpoczynał, dzięki czemu powstaje coś w rodzaju ramy kompozycyjnej całego wystąpienia.

3. Tekst wygłaszany przez mówcę powinien być komentarzem do kolejnych slajdów. Może zawierać ciekawostki związane z poszczególnymi fragmentami prezentacji oraz własną ocenę mówcy dotyczącą tego, co stanowi treść wystąpienia. Dobrze jest, jeśli w miejscu przeznaczonym na tekst wygłaszany przez mówcę w prezentacji jest przewidziana wolna klatka (pusty slajd), dzięki czemu na ekranie nie ma wtedy żadnego tekstu rozpraszającego uwagę słuchaczy.

4. W czasie wygłaszania prezentacji mówca powinien stać nieco z boku, tak aby mógł widzieć zarówno wyświetlany materiał, jak również widownię. Część tekstu z ekranu powinien odczytywać, część może pozostawić do przeczytania odbiorcom, ważne jednak, żeby dać im na to wystarczającą ilość czasu. .

5. Po wyświetleniu ostatniego slajdu mówca powinien powiedzieć jeszcze coś od siebie lub podziękować słuchaczom za uwagę i ewentualnie zachęcić ich do dyskusji.

6. Przygotowując się do wygłoszenia tekstów naukowych należy pamiętać o kilku zasadach:

M. Dłuska, op.cit, s. 277

1



Wyszukiwarka