prawa dziecka, pedagogika AJD, IV rok, Pedagogika porównawcza


 Instytucje niepodlegające UNESCO

Ośrodki krajowe zajmujące się zbieraniem i publikowaniem danych oraz podejmowaniem
badań porównawczych:

Prawa dziecka

Każdemu dziecku, niezależnie od koloru skóry, wyznania czy pochodzenia, przysługują takie same prawa - prawa dziecka.

20 listopada 1989 roku Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych jednomyślnie przyjęło Konwencję o Prawach Dziecka - najważniejszy na świecie dokument, mówiący o prawach i wolnościach dziecka. Była to - i wciąż taką pozostaje - najważniejsza polska inicjatywa międzynarodowa na polu ochrony praw człowieka.

W 1978 roku Polska zaproponowała Komisji Praw Człowieka ONZ uchwalenie Konwencji o Prawach Dziecka i złożyła projekt, dwukrotnie później modyfikowany. Opierał się on na filozoficzno-wychowawczej koncepcji Janusza Korczaka i stanowił punkt odniesienia dla trwających 11 lat prac nad uzgodnieniem ostatecznego tekstu dokumentu. Konwencja została uchwalona 20 listopada 1989 roku i weszła w życie 2 września 1990 roku, po podpisaniu jej przez 20 państw. Na podstawie Konwencji do życia powołany został Komitet Praw Dziecka ONZ - organ nadzorujący jej realizację przez państwa, które ją ratyfikowały. Na dzień dzisiejszy jest ich 193. Rzeczpospolita Polska podpisała Konwencję 26 stycznia 1990 roku, proces ratyfikacji zakończył się natomiast 7 lipca 1991 roku.

Treść Konwencji składa się z preambuły i 54 artykułów, które sformułowano kierując się następującymi zasadami: dobra dziecka, równości (wszystkie dzieci są równe wobec prawa bez względu na pochodzenie, płeć, narodowość, itd.), poszanowania praw i odpowiedzialności obojga rodziców (państwo respektuje autonomię rodziny i ingeruje tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach według określonych procedur) oraz pomocy państwa (państwo zobowiązane jest do podejmowania wszelkich działań ustawodawczo-administracyjnych dla realizacji praw uznanych w konwencji). 25 maja 2000 roku uchwalono dwa Protokoły Dodatkowe: w sprawie udziału dzieci w konfliktach zbrojnych oraz w sprawie handlu dziećmi, dziecięcej prostytucji i dziecięcej pornografii. Na straży przestrzegania postanowień Konwencji stoi w Polsce Rzecznik Praw Dziecka, który jest konstytucyjnym organem kontroli państwa. Ma uprawnienia kontrolne, procesowe i interwencyjne. Na mocy ustawy może wzywać do podjęcia działań lub złożenia wyjaśnień inne instytucje w państwie, występować w sprawach dzieci przed sądami, podejmować interwencje w sytuacjach indywidualnych.

Historia praw dziecka nie jest zbyt długa, ponieważ dopiero na przełomie XVIII i XIX wieku w świadomości ludzi ukształtowało się przekonanie, że dziecko potrzebuje specjalnej opieki i ochrony. W okresie średniowiecza i kilku kolejnych epok hołdowano przekonaniu, że dziecko, będące zaledwie „materiałem” na człowieka, wymaga surowego traktowania i bezwzględnego dyscyplinowania, ponieważ tylko w ten sposób może wyrosnąć na pełnowartościową jednostkę ludzką. Rodziło się wiele dzieci, ale niewiele z nich miało szansę dożyć wieku kilku lat - nie tylko ze względu na trudne warunki sanitarne itp., ale także brak należytej opieki i troski.

Osobą, której tragiczna historia zapoczątkowała w XIX w. działalność międzynarodowego ruchu na rzecz ochrony praw dzieci, była 8-letnia dziewczynka, Mary Ellen Wilson z Baltimore, bita regularnie przez matkę. Pomoc uzyskała od osób należących do lokalnego oddziału stowarzyszenia przeciwdziałania okrucieństwu wobec zwierząt. Pod wpływem tamtego wydarzenia od roku 1874 w USA powstało ponad 200 różnych lokalnych stowarzyszeń, których celem była ochrona dzieci przed przemocą. Zaczęto traktować je jako pełnowartościowych ludzi, którzy jako osoby jeszcze niedorosłe potrzebują szczególnego traktowania, opieki i warunków życia, które mogą zapewnić im możliwość prawidłowego rozwoju. Państwo, samorządy i organizacje społeczne postawiły sobie za cel działanie na rzecz dobra dzieci i przestrzegania ich praw do godziwego życia.

Stopniowo także w innych krajach powstawały organizacje chroniące dzieci i walczące w imię ich praw. Od 1880 r. w Europie powstawały towarzystwa międzynarodowe, które pracowały nad łagodzeniem prawa karnego dla nieletnich, zakładaniu placówek wychowawczych i opiekuńczych dla dzieci itp.

Po raz pierwszy prawa dziecka zapisano w Deklaracji Genewskiej z 1924 jednak najważniejszym, kompleksowym dokumentem określającym prawa dziecka jest Konwencja o prawach dziecka.

1924 - Zgromadzenie Ogólne Ligi Narodów przyjęło Deklarację Praw Dziecka (zwaną Genewską).(link do dokumentu znajdującego się w aktach prawnych)

1946 - Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych powołało organizację UNICEF (link do o nas)

1948 - Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych uchwaliło Powszechną Deklarację Praw Człowieka

1950 - powstanie Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (ratyfikowana przez Polskę w 1993 r.). (

1959 - Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych proklamowało Deklarację Praw Dziecka, która jest rozszerzeniem Deklaracji Genewskiej.

1978 - Polska złożyła propozycję projektu Konwencji o Prawach Dziecka.

1989 - Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych przyjęło Konwencję o Prawach Dziecka, która weszła w życie w 1990 r., Polska ratyfikowała ją w 1991 r.

1990 - Światowy Szczyt w Sprawie Dzieci w Nowym Jorku. .

1996 r. - Europejska Konwencja o Wykonywaniu Praw Dzieci. Weszła w życie w 2000 r., ratyfikowana przez Polskę w 1997 r.

1996 r. - Pierwszy Światowy Kongres na rzecz Przeciwdziałania Prostytucji i Pornografii Dziecięcej.

2000 r. - stworzenie dwóch protokołów fakultatywnych do Konwencji o Prawach Dziecka - dotyczących angażowania dzieci w konflikty zbrojne i handlu dziećmi, dziecięcej prostytucji i pornografii.

2001 r. - Drugi Światowy Kongres na rzecz Przeciwdziałania Prostytucji i Pornografii Dziecięcej w Jokohamie.

Polska może poszczycić się bogatą tradycją związaną z promowaniem praw dziecka, począwszy od postaci Janusza Korczaka, cenionego na świecie działacza na rzecz godnego traktowania dzieci, po Ludwika Rajchmana, pomysłodawcę stworzenia międzynarodowej organizacji działającej na rzecz dzieci - UNICEF. Zapisy zawarte w Konwencji o prawach dziecka są podstawą działalności UNICEF, który podejmuje starania, aby stanowiły one kanon zasad etycznych i standardów międzynarodowych postępowania wobec dzieci.

UNICEF -( ang. United Nations International Children's Emergency Fund, od 1953 United Nations Children's Fund, pol. Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci ) jest organizacją humanitarną będąca częścią ONZ. Główna siedziba UNICEF znajduje się w Nowym Jorku. Polski Komitet Narodowy UNICEF ma swoją siedzibę w Warszawie.

Organizacja powstała z inicjatywy Polaka dr Ludwika Rajchmana. Oficjalnie został powołany 11 grudnia 1946 r. uchwałą Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych.Za swoją działalność UNICEF otrzymał w 1965 Pokojową Nagrodę Nobla.Organizacja miała też duży udział w uchwaleniu przez ONZ w 1989 Konwencji o prawach dziecka.

Misja UNICEF:

Prawa dziecka w edukacji:

W Konwencji o Prawach dziecka przyjętej przez ONZ, 20.11. 1989 r. Możemy odnaleźć dwa artykuły dotyczące praw dzieci do edukacji.

Art. 28.

1. Państwa-Strony uznają prawo dziecka do nauki i w celu stopniowego realizowania tego prawa na zasadzie równych szans, w szczególności:

a) uczynią nauczanie podstawowe obowiązkowym i bezpłatnym dla wszystkich;

b) będą popierać rozwój różnorodnych form szkolnictwa średniego, zarówno ogólnokształcącego, jak i zawodowego, uczynią je dostępnymi dla każdego dziecka oraz podejmą odpowiednie kroki, takie jak wprowadzenie bezpłatnego nauczania oraz udzielanie w razie potrzeby pomocy finansowej;

c) za pomocą wszelkich właściwych środków uczynią szkolnictwo wyższe dostępnym dla wszystkich na zasadzie zdolności;

d) udostępnią wszystkim dzieciom informacje i poradnictwo szkolne i zawodowe;

e) podejmą kroki na rzecz zapewnienia regularnego uczęszczania do szkół oraz zmniejszenie wskaźnika porzucania nauki.

  1. Państwa-Strony będą podejmowały wszelkie właściwe środki zapewniające, aby dyscyplina szkolna była stosowana w sposób zgodny z ludzką godnością dziecka i niniejszą konwencją.

  2. Państwa-Strony będą popierały i rozwijały międzynarodową współpracę w dziedzinie oświaty, w szczególności w celu przyczyniania się do zlikwidowania ignorancji i analfabetyzmu na świecie oraz ułatwienia dostępu do wiedzy naukowo-technicznej i nowoczesnych metod nauczania. W tym zakresie należy w szczególności uwzględniać potrzeby krajów rozwijających się.

Art. 29.

1. Państwa-Strony są zgodne, że nauka dziecka będzie ukierunkowana na:

a) rozwijanie w jak najpełniejszym zakresie osobowości, talentów oraz zdolności umysłowych i fizycznych dziecka;

b) rozwijanie w dziecku szacunku dla praw człowieka i podstawowych swobód oraz dla zasad zawartych w Karcie Narodów Zjednoczonych;

c) rozwijanie w dziecku szacunku dla jego rodziców, jego tożsamości kulturowej, języka i wartości, dla wartości narodowych kraju, w którym mieszka dziecko, kraju, z którego dziecko pochodzi, jak i dla innych kultur;

d) przygotowanie dziecka do odpowiedniego życia w wolnym społeczeństwie, w duchu zrozumienia, pokoju, tolerancji, równości płci oraz przyjaźni pomiędzy wszystkimi narodami, grupami etnicznymi, narodowymi i religijnymi oraz osobami rdzennego pochodzenia;

e) rozwijanie w dziecku poszanowania środowiska naturalnego.

2. Żadne postanowienie niniejszego artykułu lub artykułu 28 nie może być interpretowane w sposób naruszający wolność osób fizycznych lub ciał zbiorowych do zakładania i prowadzenia instytucji oświatowych, z zastrzeżeniem przestrzegania zasad wyrażonych w ustępie 1 niniejszego artykułu oraz wymogów, aby kształcenie w tego typu instytucjach odpowiadało minimalnym standardom, które określi dane państwo.

Sprawozdanie Rzeczypospolitej Polskiej z realizacji postanowień Konwencji o prawach dziecka w latach 1999 - 2010, umożliwia nam spojrzenie na sytuację przestrzegania praw dziecka w Polsce, a szczególnie na realizację postanowień dotyczących edukacji.

  1. Upowszechnianie wychowania przedszkolnego

Koncepcja upowszechnienia wychowania przedszkolnego została oparta na sprawdzonych w innych krajach europejskich rozwiązaniach. Wdrażane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej rozwiązanie obejmuje:

- rozwój sieci placówek wychowania przedszkolnego i udostępnienie różnych form wychowania przedszkolnego dla dzieci w wieku przedszkolnym,

- wsparcie pedagogiczne oraz pomoc w rozwiązywaniu problemów dla rodziców wychowujących małe dzieci, w tym prowadzenie różnych form edukacji rodziców,

- wprowadzenie w edukacji przedszkolnej diagnozy gotowości do podjęcia nauki w szkole,

- zapewnienie pomocy psychologiczno-pedagogicznej i specjalistycznej mającej na celu wspieranie rozwoju i edukacji dzieci, wyrównywanie opóźnień i dysharmonii rozwojowych oraz terapię zaburzeń.

Od dnia 1 września 2004 r. dzieci sześcioletnie zostały objęte obowiązkiem rocznego przygotowania przedszkolnego w przedszkolu albo w oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej. W poprzednim stanie prawnym dziecko nie miało takiego obowiązku. Od r. szk. 2009/2010 dzieci w wieku pięciu lat mają prawo do odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego w przedszkolu, oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej lub innej formie wychowania przedszkolnego. Równocześnie w edukacji przedszkolnej obowiązkowo uczestniczą nadal sześciolatki, które nie rozpoczęły obowiązku nauki w klasie I szkoły podstawowej.

2. W 2010 r. MEN podjęło działania na rzecz dalszego wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym niepełnosprawnych.

Dokonano nowelizacji sześciu rozporządzeń regulujących obszar pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami, w przedszkolach, szkołach i placówkach różnych typów (ogólnodostępnych, integracyjnych lub specjalnych), w których ci uczniowie spełniają odpowiednio obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązek szkolny lub obowiązek nauki.

Zmiany te polegają m.in. na:

- wdrażaniu na każdym etapie edukacyjnym bardziej elastycznego modelu kształcenia uczniów niepełnosprawnych, lepiej dopasowanego do ich indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych,

- tworzeniu rozwiązań organizacyjnych, które będą sprzyjały systematycznemu polepszaniu warunków i dostosowywaniu metod nauczania do indywidualnych potrzeb uczniów niepełnosprawnych oraz wdrażaniu młodego człowieka do świadomego dokonywania wyboru kierunku kształcenia zawodowego, w tym kształcenia na poziomie wyższym,

- realizacji prawa do przystępowania do sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych w warunkach i formie jeszcze bardziej dostosowanej do potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych uczniów niepełnosprawnych,

  1. Narodowy Program Stypendialny

Wprowadzenie w 2004 r. Nowych przepisów stworzyły podstawy dla polityki pomocy materialnej świadczonej uczniom, których sytuacja finansowa i życiowa może stanowić zagrożenie dla systematycznej realizacji obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki, ograniczenie aspiracji edukacyjnych czy odstąpienie przez dzieci i młodzież od edukacji na wyższych poziomach nauczania. Pozwoliło to również na wspieranie uczniów szczególnie uzdolnionych.

Pomoc ta może być udzielana w postaci stypendium szkolnego, zasiłku szkolnego, stypendium za wyniki w nauce lub za osiągnięcia sportowe, stypendium Prezesa Rady Ministrów, stypendium ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, stypendium ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.

Nowy model pomocy materialnej dla uczniów obejmuje trzy podstawowe moduły:

Moduł I - Pomoc materialna o charakterze socjalnym, realizowana jako zadanie ciągłe:

- ma na celu zmniejszenie różnic w dostępie do edukacji, wynikających z trudnej sytuacji materialnej ucznia;

- jest realizowana przez gminę, jako zadanie własne, dofinansowane w formie dotacji celowej z budżetu państwa

Moduł II - Pomoc materialna o charakterze socjalnym i motywacyjnym, realizowana w krótszych (zróżnicowanych) sekwencjach czasowych (art. 90u ustawy):

- jako rządowy program wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży oraz innych grup społecznych finansowany z budżetu państwa

- jako rządowy program wspierania, powstawania i realizacji regionalnych lub lokalnych programów wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży, tworzonych przez jednostki samorządu terytorialnego lub organizacje pozarządowe

- jako rządowy program wspierania powstawania i realizacji regionalnych lub lokalnych programów wspierania edukacji uczniów uzdolnionych, tworzonych przez jednostki samorządu terytorialnego lub organizacje pozarządowe

Moduł III - Pomoc materialna o charakterze motywacyjnym, realizowana jako zadanie ciągłe

- realizowana jako zadanie w znacznej mierze finansowane z budżetu państwa;

4. Ministerstwo Edukacji Narodowej wdraża systemowe rozwiązania mające na celu zapobieganie i przeciwdziałanie wszystkim rodzajom problemowych zachowań dzieci i młodzieży, w tym także zjawisku nieuzasadnionych nieobecności uczniów na zajęciach szkolnych.

Utworzony został bank rekomendowanych programów profilaktycznych, uzupełniających działania podejmowane w ramach programu wychowawczego szkoły oraz szkolnego programu profilaktyki. Najczęściej realizowane programy profilaktyczne adresowane do dzieci i młodzieży zagrożonych niedostosowaniem społecznym to: „Wychowawca podwórkowy”, „Pedagog uliczny”, „Pedagog rodzinny”, „Dzieci Ulicy”, „Starszy brat, starsza siostra”, „Odlot - Dokąd?”, „Chrońmy młodość”, „Szansa w aktywności”, „Pomocna dłoń”, „Stop Przemocy”, „Dziękuję NIE”.

Rozwijane są także działania profilaktyczno-wychowawcze w środowisku pozaszkolnym.

5. W ramach systemu edukacji stworzono system pomocy psychologiczno-pedagogicznej nakierowany na udzielanie pomocy uczniom, rodzicom i nauczycielom niezależnie od ich miejsca zamieszkania czy pobytu. Publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne prowadzą działalność diagnostyczną, terapeutyczną, profilaktyczną i doradczą. Oddziaływania poradni koncentrują się m. in. na pracy z dzieckiem i rodziną, terapii logopedycznej, psychoterapii, psychoedukacji, doradztwie, interwencji w środowisku ucznia, działalności profilaktycznej i informacyjnej oraz na indywidualnych i grupowych konsultacjach. Różnymi formami pomocy psychologiczno-pedagogicznej w pierwszej kolejności obejmowane były dzieci i młodzież z byłych obszarów PGR, niewydolnych wychowawczo, z rodzin wielodzietnych, zastępczych, a także z obszarów o wysokim poziomie bezrobocia.

1


Wyszukiwarka