Odległość pionowa AB to luka inflacyjna, czyli nadwyżka wydatków globalnych (popytu) nad poziomem produkcji równowagi zaspakajającej popyt finalny przy pełnym zatrudnieniu, wyznaczony przez prostą 45° w punkcie B. OX - maksymalny poziom wydatków przy pełny zatrudnieniu.
Istnienie luki inflacyjnej w warunkach swobody kształtowania się cen wywołuj inflację. Wzrost cen nie nastąpi, jeśli wyżej wspomniana nadwyżka, skompensowana zostanie odpowiednim wzrostem oszczędności ludności lub podatków, zmniejszających poziom dochodu rozporządzalnego do dyspozycji i popytu do poziomu podaży rynkowej. Inne rozwiązania to stosowana w Anglii tzw. polityka dochodów (kontrola cen i dochodów). Luka inflacyjna może stać się początkiem długotrwałego procesu wzrostu cen. Pojawi się tzw. spirala inflacyjna.
b) interpretacja monetarystyczna
Podbudową myśli monetarystycznej (Milton Frideman) jest ilościowa teoria pieniądza. Została ona sformułowana po raz pierwszy w sposób precyzyjny pod postacią, tzw. równania wymiennego (inna nazwa to: „transakcyjna" wersja ilościowej teorii pieniądza I. Fishera. Twierdziło on, że:
Poziom cen zmienia się bezpośrednio w stosunku do ilości pieniądza w obiegu MS i szybkości jego obiegu V oraz odwrotnie do zmian wolumenu handlu T.
Jest to podstawowa teza ilościowej teorii pieniądza. Równanie wymienne przyjmuje postać:
MV=PT, stąd M = PT/ V,
Gdzie: M- ilość pieniądza w obiegu, V- szybkość obiegu pieniądza, T- suma przeciętnych cen transakcyjnych, określona warunkami produkcji, P - poziom cen. Równanie Fishera zakłada, że ilość pieniądza w obiegu MS jest niezależna od innych zmiennych i wynika z prowadzenia polityki pieniężnej. Fischer założył stałość wielkości V i T, to poziom P określony jest przez M.
Państwo, czy BC nie może „reglamentować" masę pieniądza w obiegu, tak jak to robi w przypadku stopy procentowej. Ilość pieniądza w obiegu jest efektem popytu na pieniądz i zależy głównie od cen oraz od podaży ze strony instytucji finansowych. M - może powodować inflację M>PT/V oraz deflację M<PT/V.
W tym samym okresie tzw. szkoła z Cambrige stworzyła podstawy dochodowej teorii pieniądza wyjaśniającej zjawisko inflacji. Przedstawiciele tej szkoły dowodzą, że inflacja jest wywołana nadmiernym wzrostem zasobu pieniądza M. Ich stanowisko można przedstawić analizując równanie obiegu pieniądza:
MV = PQ wyraża zależność miedzy wielkością zasobów pieniądza (M) a poziomem cen (P). Inflacja , to stopa zmiany poziomu cen.
Popyt na pieniądz to skłonność do przechowywania pieniądza. Tezę tę potwierdzają współcześni
monetaryści. Według nich wyjaśnienie inflacji jest następujące: kiedy rosną ceny, konsumentom
potrzebna jest większa niż dotychczas ilość pieniądza na zakupy, następuje więc zwiększenie
emisji i kreacji pieniądza. Pieniądz jest czynnikiem sprawczym inflacji. Państwo, do którego
właściwie należy kontrolowanie obiegu, jest odpowiedzialne za inflację. Ł,
Monetarystyczna teorię popytu na pieniądz można przedstawić za pomocą równania obiegu tzw. równanie Cambrige.:
MV=Py
M - pożądana wielkość zasobu pieniądza,
V - dochodowa szybkość obiegu pieniądza, która oznacza, ile razy przeciętna jednostka
pieniądza jest wydawana w ciągu roku,
P - poziom cen produkcji finalnej,
y - realna produkcja finalna Q = Y
Inflacja i bezrobocie
Według monterystów wzrost zasobu pieniądza, w długim okresie i przy innych czynnikacrknie zmienionych, wywoła proporcjonalny wzrost poziomu cen. Inaczej mówiąc, jedynym trwałym skutkiem wzrostu ilości pieniądza jest wzrost cen. Nadmierny wzrost zasobu pieniądza wystąpi wtedy jeśli przekroczy stopę inflacji. Monetaryści dowodzą, że na przestrzeni historiL zawsze
towarzyszył wzrost zasobu pieniądza.
W krótkim okresie wzrost podaży pieniądza powoduje zarówno wzrost poziomu cen, jak i wzrost realnej produkcji. W długim okresie, produkcja i zatrudnienie wracają do wyjściowego poziomu. Stąd zgodnie z twierdzeniem monetarystów, inflacja spowodowana jest nadmiarem pieniędzy w stosunku do ilości towarów na rynku. W związku z tym utrzymują oni, że nadwyżka popytu na dobra jest wynikiem wzrostu podaży pieniądza w ujęciu nominalnym. Friedman twierdzi, że „inflacja zawsze i wszędzie jest zjawiskiem pieniężnym".
Sposoby przeciwdziałania inflacji:
1. stosowanie określonej kombinacji w zakresie polityki gospodarczej (fiskalnej i pieniężnej)
W dłuższym okresie stopa inflacji będzie niska o ile tempo wzrostu ilości pieniądza też będzie niskie - stąd niezbędna jest restrykcyjna polityka fiskalna co pozwoli na utrzymanie deficytu budżetowego także na niskim poziomie, nawet jeśli w krótkim okresie może ona prowadzić do wyższego bezrobocia i niższej produkcji
zmiana prawa i instytucji aby inflacja nie mogła łatwo się pojawiać - funkcjonowanie banku
centralnego, dokonywanie zmian w progach podatkowych wraz ze zmianą inflacji.
nauczyć się żyć z inflacją (indeksacja - automatycznie dostosowuje wysokość nominalnych
zobowiązań do skutków inflacji.).
Koszty inflacji:
Koszty zdzieranych zelówek. W warunkach wyższej inflacji i podwyższonych nominalnych stóp
procentowych ludzie będą trzymali mniejszą część swego majątku w gotówce, większą zaś w formie
aktywów przynoszących dochód w postaci oprocentowania - takich jak rachunki bankowe. Ludzie będą
teraz trzymać mniej swych zasobów w postaci nie przynoszącej odsetek gotówki, lecz, z drugiej strony,
zmusza ich do zdzierania zelówek w trakcie częstych wizyt w banku, Koszty zdzieranych zelówek
symbolizują tu cały dodatkowy czas i wysiłek wkładany przez ludzi w zawieranie transakcji wówczas, gdy
próbują oni sobie poradzić ze spadkiem zasobów realnych.
Koszty zamienianych kart darf. Kiedy ceny rosną, trzeba zmieniać wywieszki z cenami. Na przykład, karty dań w
restauracjach muszą zostać wydrukowane na nowo, aby poinformować o wyższych cenach potraw. Koszty
zmienianych kart dań spowodowane Inflacją oznaczają fizycznie uchwytna zasoby zużywane po to, aby na nowo
wydrukować etykiety z cenami.
Kontrola stopy procentowej - aby zachować realną stopę procentową na dotychczasowym poziomie, nominalna
stopa procentowa musi wzrastać równolegle do wzrostu inflacji. W instytucjach, gdzie wkłady znajdują się na
rachunkach o stałym oprocentowaniu, wzrost inflacji zmniejsza realną stopę procentową. Powolne dostosowanie się
instytucji może być przyczyną spadku realnych stóp procentowych od wielu rodzajów kredytów, przynoszących
korzyści dłużnikom a straty wierzycielem.
i. Podatki. Elekt podnośnika podatkowego to wzrost realnych wpływów z opodatkowania wywołany inflacją, która zwiększa dochody nominalne i przesuwa ludzi do wyższych grup podatkowych w systemie progresywnego podatku dochodowego.
Zgodnie z hipotezą Fishera wzrostowi inflacji o 1% towarzyszy wzrost stopy procentowej także o 1%. Tak więc realna stopa procentowa pozostaje niezmieniona Należy wiedzieć że nominalna stopa procentowa jest miarą kosztu utraconych możliwości (kosztu alternatywnego) utrzymywania pieniądza w formie gotówki. Jeśli zatem inflacja wzrasta, ludzie dysponują mniejszymi zasobami pieniężnymi.
EfeM Fishera - zasada ekonomiczna, która mówi, że nominalna (rynkowa) stopa procentowa jest równa realnej stopie procentowej (opartej o rzeczywistą produktywność kapitału), powiększonej o stopę przewidywanej inflacji, tzw. premię inflacyjną.
Relana stopa inflacji + oczekiwana stinflacji = nominalna stopa inflacji