Zadanie 1. (3 pkt)
Jedną z istotnych funkcji układu krążenia, a dokładniej płynącej w nim krwi, jest obrona
organizmu przed ciałami obcymi (antygenami).
Poniższy wykres obrazuje wytwarzanie przeciwciał w odpowiedzi pierwotnej i wtórnej
na kolejne dawki antygenu.
Linia ciągła obrazuje pierwotną odpowiedź immunologiczną wywołaną podaniem antygenu 1.
Linia przerywana obrazuje wtórną odpowiedź immunologiczną wywołaną ponownym
podaniem antygenu 1.
Określ, co obrazuje kropkowana linia wykresu, oraz sformułuj dwa wnioski, dotyczące
przebiegu pierwotnej i wtórnej odpowiedzi immunologicznej na ten sam antygen.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 2. (1 pkt)
Odporność organizmu, zapewniającą jego obronę przed ciałami obcymi, można podzielić
na swoistą i nieswoistą.
Na podstawie poniższego tekstu określ, czy szczepionki stosuje się w celu wzmocnienia
swoistej czy nieswoistej odporności organizmu.
Przykładem odporności swoistej jest wytwarzanie przez organizm przeciwciał niszczących
obecny w organizmie określony rodzaj wirusa, bakterii czy substancji chemicznej.
Przykładami odporności nieswoistej organizmu człowieka są zabezpieczenia barierami
(np. mechanicznymi) przed wniknięciem do jego wnętrza różnych wirusów, bakterii
i substancji chemicznych oraz ich „pożeranie” przez białe krwinki zwane makrofagami.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 3. (2 pkt)
W jednym z najpoczytniejszych polskich tygodników między innymi napisano, że nie
wszystkie leki stosowane w terapii można podawać doustnie, ponieważ wiele z nich ulega
strawieniu i nie dość, że nie trafiają do krwiobiegu, to produkty ich rozpadu obciążają
wątrobę. Podawanie leków drogą iniekcji (zastrzyków) bywa bolesne i kosztowne, gdyż
wymaga stosowania strzykawek jednorazowych po to, żeby obniżyć ryzyko zakażenia
np. wirusem zapalenia wątroby. Podawanie leków przez skórę wymaga wprawdzie znacznie
mniejszych dawek, ale niestety skóra „stawia opór”. Tylko substancje o najmniejszych
cząsteczkach mogą swobodnie przenikać do komórek organizmu, przenikanie dużych musi
być wspomagane np. ultradźwiękami czy słabym prądem elektrycznym. Ciekawym
rozwiązaniem dla podawania leków przez skórę mogą okazać się plastry z mikroigiełkami
nakłuwającymi naskórek, wytwarzającymi w nim mikrokanały do skóry właściwej, przez
które wnika lek bez dodatkowych substancji chemicznych. (...)
Czy podzielasz pogląd niektórych uczonych twierdzących, że plastry w przyszłości
wyeliminują inne drogi podawania leków? W uzasadnieniu odpowiedzi użyj dwóch
argumentów (nie posługuj się sformułowaniami z tekstu).
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 12. (1 pkt)
Przewróciłeś (-łaś) się na chodniku. Otwarta rana została zabrudzona ziemią. W gabinecie
zabiegowym podano ci surowicę przeciwtężcową.
Zaznacz rodzaj odporności, którą uzyskałeś (-łaś) dzięki podanej surowicy.
A. Odporność naturalna czynna.
B. Odporność naturalna bierna.
C. Odporność sztuczna bierna.
D. Odporność sztuczna czynna.
Zadanie 13. (2 pkt)
Stwierdzono, że każdy człowiek w ciągu roku zapada na co najmniej dwie infekcje wirusowe.
Zaznacz dwa najbardziej skuteczne sposoby zapobiegania chorobom wirusowym.
A. Dieta bogata w witaminę K i sód.
B. Szczepienia ochronne.
C. Podawanie antybiotyków.
D. Dieta bogata w tłuszcze nasycone.
E. Unikanie kontaktów z osobami zainfekowanymi.
Zadanie 22. (3 pkt)
Uczeń postanowił samodzielnie ustalić, jaką ma grupę krwi. W tym celu postarał się o dwie
surowice zawierające izoaglutyniny anty-A i anty-B, spirytus salicylowy, igłę jednorazową,
waciki i szkiełka mikroskopowe. Wyniki swoich obserwacji przedstawił na rysunku.
Wymień kolejne czynności ucznia poprzedzające wykonanie rysunku. Podaj, jaką ma on
grupę krwi.
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
Zadanie 21. (2 pkt)
W czasie stresu obok adrenaliny wydzielany jest inny hormon zwany kortyzolem. Hormon
ten między innymi hamuje produkcję limfocytów, a nawet prowadzi do śmierci limfocytów
dojrzałych. Sygnał do wzmożenia produkcji kortyzolu płynie z układu nerwowego. Podatność
na stres jest cechą indywidualną każdego człowieka i zależy między innymi od jego cech
psychicznych.
Interpretując powyższy tekst, wyjaśnij, czy uzasadniony jest pogląd, że psychika
człowieka ma wpływ na odporność organizmu.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 17. (2pkt)
Organizm człowieka może nabyć odporność w wyniku wstrzyknięcia surowicy, przebycia
zakaźnej, szczepienia, zetknięcia się z drobnoustrojami, uzyskania przeciwciał od matki
rozwoju płodowego, uzyskania przeciwciał od matki wraz z mlekiem.
Spośród wymienionych mechanizmów nabywania odporności wypisz te, które zapewniają
odporność długotrwałą oraz te, które zapewniają odporność krótkotrwałą.
Wyszukiwarka