Anestezjologia C 9.12.2005

Powikłania w anestezjologii

Nie ma znieczulenia bez ryzyka

Sytuacje krytyczne:

• występują podczas trwania znieczulenia ogólnego lub bezpośrednio po nim

• są następstwem użytych technik, leków

• powodują zgon lub trwałe uszkodzenie mózgu

Inne:

• lekkie powikłania

• zgony podczas znieczulenia z przyczyn innych schorzeń

• reakcja anafilaktyczna /uczuleniowa/

• śmiertelny zator płuc

Powikłania anestezjologiczne:

• praktycznie w każdym okresie postępowania anestezjologicznego mogą wystąpić

Przeciwdziałanie:

• właściwa ocena pacjenta /dobór znieczulenia, leków/

• przygotowanie przedoperacyjne /wyrównanie choroby zasadniczej, przygotowanie farmakologiczne, pusty żołądek, wyrównana temperatura ciała/

• przygotowanie, kontrola sprzętu anestezjologicznego

• stała obecność personelu anestezjologicznego przy pacjencie znieczulanym

• monitorowanie dostosowane do potrzeb pacjenta i rodzaju zabiegu

• nie przemęczony, niedoświadczony personel

Premedykacja:

• po premedykacji pacjent już pod kontrolą anestezjologiczną

• jeśli leki iv pacjent pod opieką /szybkie ogólne działanie leku/

• nie wolno mu chodzić samemu po podaniu leków uspokajających

• możliwość „przekłucia” żyły

• krwiaki po podaniu domięśniowym

• czasem zamiast sedacji pobudzenie /dzieci, osoby w wieku podeszłym/

Podanie poza żyłę:

• szybki ucisk

• wykłucie

• opatrunek

• ew. okłady

• Przy podaniu omyłkowym dotętniczym: NIE wykłuwać!

• Przepłukać roztworem soli fizjologicznej, Lignokainy

• Blokada splotu ramiennego

Indukcja znieczulenia

Powikłania miejscowe:

• dostęp naczyniowy

• zranienie warg, krwawienie ze śluzówek

• wyłamanie zębów, nadłamanie

Indukcja - intubacja:

• trudna intubacja

• przedłużona intubacja

• intubacja do przełyku

• traumatyczna intubacja

⇓

Niedotlenienie

Indukcja - aspiracja treści pokarmowej:

• profilaktyka przed uśpieniem

• rękoczyn Sellicka

• natlenianie bierne

• pełna dawka skoliny /wcześniej prekuraryzacja

• szybka intubacja

• zawsze przygotowany ssak /założony dren/

Indukcja - ↑ akcji serca:

• zbyt płytkie uśpienie

• za szybko intubacja, zakładanie maski krtaniowej

• leki: Skolina, Pawulon, Ketamina, czasami barbiturany

• niedotlenienie

• ↑ zużycie tlenu /gorączka, zakażenie, nadczynność tarczycy/

Indukcja - ↓ tętna:

• niedotlenienie /po tachykardii/

• leki anestetyczne

• niedokrwienie serca /ściana dolna/

• ↑ ICP

Indukcja - ↑ RR:

• zbyt płytkie znieczulenie

• zbyt szybko intubacja, zakładanie maski krtaniowej

• szczególnie osoby z nadciśnieniem chwiejnym, nieleczonym

• Leki /Ketamina, Pawulon/

Indukcja - ↓RR:

• nadmierna dawka leku nasennego

• odwodnienie

• zaburzenia rytmu serca

Indukcja- drżenia mięśniowe:

• po skolinie - bóle mięśniowe po zabiegu

• Hypnomidat

Indukcja - wentylacja czynna:

• „Nadmuchanie” żołądka - wymioty pooperacyjne

Podtrzymywanie znieczulenia - niedotlenienie:

• rozłączenie układu oddechowego

• spadek stężenie tlenu w układzie

• przemieszczenie rurki intubacyjnej - niedodma

• wydzielina w drzewie oskrzelowym - zatkanie rurki

• obturacja /skurcz oskrzeli - odruchowy, po podaniu leków - reakcja uczuleniowa/

Podtrzymywanie znieczulenia - hyperkapnia:

• retencja CO₂

• niedostateczna wentylacja

• zużyte wapno

• wzrost temperatury ciała

Podtrzymywanie znieczulenia - ↑ RR:

• zbyt płytkie znieczulenie - reakcja bólowa

• Hyperkapnia /zaleganie dwutlenku węgla/

• nadmierne reakcje z układu autonomicznego /nadciśnienie/

• /+ tachykardia - możliwość wystąpienia zawału mięśnia sercowego w okresie okołooperacyjnym

Podtrzymywanie znieczulenia - ↓RR:

• nadmierna anestezja

• utrata krwi

• niedostateczna podaż płynów

• zespół żyły czczej dolnej /ułożenie, guzy brzucha, torbiele, ciąża/

• wyziębienie

• ryzyko niedokrwienia mięśnia sercowego

Podtrzymywanie znieczulenia - ↑ tętna:

• zbyt płytkie znieczulenie

• reakcja bólowa

• niedotlenienie

• niedokrwistość, krwawienie

• gorączka, zakażenie

• wstrząs

• Hypertermia złośliwa

• nadczynność tarczycy

• nadmierne wypełnienie pęcherza moczowego

• tachyarytmie /migotanie przedsionków/

Podtrzymywanie znieczulenia - ↓ tętna:

• zbyt duża dawka leków

• odruchowa reakcja z układu autonomicznego /np. pociąganie za krezkę, odruch oczno- sercowy/

• niedotlenienie

• niedokrwienie ściany dolnej mięśnia sercowego

• wzrost ICP

• duża dawka β blokerów

Podtrzymywanie znieczulenia - zaburzenia rytmu pracy serca

• niedotlenienie

• spadek RR

• zwyżka RR

• zaburzenia elektrolitowe /↓ K, Mg/

• niedokrwienie serca

• stosowane leki np. wziewne Halothan

• KA z pola operacyjnego

Podtrzymywanie znieczulenia - spadek temperatury ciała:

• otwarte jamy ciała

• parowanie z pola operacyjnego

• zimne chusty, płyny używane śródoperacyjnie w polu operacyjnym

• niska temperatura sali operacyjnej

• niska temperatura przetaczanych iv płynów

Wybudzanie - niedotlenienie:

• za słaba czynność oddechowa

• leki zwiotczające

• Hypowentylacja /depresja ponarkotyczna/

• skurcz krtani /zaburzenia drożności

• chrypka

• uporczywy kaszel

Wybudzanie - wymioty:

• ryzyko zachłyśnięcia

• usuwanie rurki - obecne odruchy obronne, pełna siła mięśniowa

Wybudzanie - ↑ RR:

• ból

• niedotlenienie

• nadciśnienie własne

• pełny pęcherz

• niewygoda z pozycji leżącej

• zbyt duża podaż płynów, leków np. Efedryny

• dreszcze pooperacyjne

Wybudzanie - ↓RR:

• krwawienie śródoperacyjne

• nadmierna utrata płynów śródoperacyjnie

• niedostateczna podaż płynów

Wybudzanie - zaburzenia rytmu serca:

• niedotlenienie

• leki - Atropina, Prostygmina

• zaburzenia RR

• zaburzenia elektrolitowe

Reakcje polekowe:

• Alergiczne - wysypki zwiewne, zmiany spastyczne, spadek RR - wstrząs anafilaktyczny

Hypertermia złośliwa:

• Leki anestetyczne

Zaburzenia temperatury:

• hypertermia

• hypotermia - dreszcze pooperacyjne

• niedotlenienie /zwiększone zapotrzebowanie na tlen/

Okres pooperacyjny

1. Niedotlenienie :

• zaburzenia drożności /wymiociny, ślina, osłabiony odruch kaszlowy

• osłabienie siły mięśniowej /resztkowe działanie l.z.m/

• depresja ponarkotyczna

1. Hyperkapnia - hypowentylacja

• czynnik bólowy

1. Zaburzenia krążenia:

• Utrata płynów krwawienie

• Działanie leków

• Zaburzenia temperatury ciała- rozszerzenie łożyska naczyniowego po ogrzaniu

• Ból

1. Zespół zachłystowy

2. Niedodma płuc - zapalenie płuc

3. Powikłania zakrzepowe, zatorowe

4. Niedokrwienie mięśnia sercowego

5. Zawał mięśnia sercowego

Często w 3 dobie po znieczuleniu - późne niedokrwienie

---