Budowa i czynność dróg żółciowych
Ductus hepaticus dexter et sinister
Ductus hepaticus communis
Ductus cysticus
Ductus choledochus
Ductus choledochus łączy się z przewodem Wirsunga (trzustkowym) uchodząc do dwunastnicy w miejscu nazywanym brodawką większą (papilla duodeni maior Vateri).
Okolice brodawki otacza okrężna warstwa mięśni gładkich tworząca zwieracz Oddiego - zwieracz bańki watrobowo-dwunastniczej.
Cholecystokinina-pankreozymina jest wydzielana do krwi przez błonę śluzowa jelita pod wpływem produktów trawienia tłuszczów. Powoduje ona skurcz pęcherzyka żółciowego i rozluźnienie zwieracza Oddiego.
Włokna dośrodkowe znajdujące się w nerwach układu współczulnego przewodzą czucie bólu w czasie ataku kolki żółciowej - atropina: rozluźnia skurcz pęcherzyka i mięśni zwieraczy dróg żółciowych
Morfina - znosi uczucie bólu drogą działania ośrodkowego wzmaga jednak napięcie zwieracza Oddiego
Ból - nagle pojawiający się kolkowy - kamica
Łagodniejszy, stopniowo nasilający się - nowotwór
Charakterystyczne dla nowotworu - tzw. Bóle nocne
Ból kolkowy + żółtaczka = kamica przewodowa
Ból niekolkowy + żółtaczka = nowotwór
Diagnostyka:
USG
CT
NMR
EWCP
Choledochoskopia
Cholangiomanometria
Żółtaczka hemolityczna - przedwątrobowa - wzmożony rozpad hemoglobiny
Żółtaczka miąższowa - wątrobowa - zaburzenie czynności komórek wątroby
Żółtaczka mechaniczna - zewnątrzwatrobowa - przeszkoda w odpływie żółci
Przyczyny żółtaczki mechanicznej:
Wewnątrzwątrobowy zastój żółci
Przerzuty raka w wątrobie
Rak przewodów żółciowych (Klatschkin tumor)
Zwężenie przewodów żółciowych
Rak pęcherzyka żółciowego
Kamica przewodowa
Rak głowy trzustki
Rak brodawki Vatera
Kamica pęcherzyka żółciowego (cholelithiasis)
Jedna z najczęstszych chorób jamy brzusznej
U kobiet występuje 3-5 razy częściej
Powyżej 50 r.ż. u 20% populacji
Czynniki ryzyka:
Wiek
Przebyte ciąże
Zaburzenia metaboliczne: hypercholesterolemia, otyłość, cukrzyca
Czynniki genetyczne
Czynniki farmakologiczne
Czynniki żywieniowe
Czy każdego chorego z kamicą dróg żółciowych należy operować - odpowiedź niejednoznaczna
Cholecystits acuta -
Ból pod PŁŻ początkowo o charakterze kolki, później stały
Podwyższona temperatura ciała
Bolesność uciskowa oraz obrona mięśniowa pod płż
Potwierdza rozpoznanie USG jamy brzusznej,
Leczenie: operacyjne - cholecystectomia laparoskopowa
Hydrops vesicae fellae - zatkany przewód pęcherzykowy, ale żółć niezakażona,
Empyema vesicae fellae - do zastoju żółci dołączy się zakażenie
Gorączka, żywa bolesnośc, temperatura 39-40 st. C
Perforatio vesicae fellae - peritonitis biliaris - objawem charakterystycznym - przy krytycznym stanie ogólnym i miejscowym - bradykardia
Fistula biliaris (najczęściej między pęcherzykiem a dwunastnicą) - może dojść do przedostania się kamienia do jelita cienkiego i niedrożności żółciowej (ileus biliaris)
W rtg objaw Bouveret'a:
Powietrze w drogach żółciowych
Wysycony okrągły cień wapienny w rzucie jelit
Poziomy płynu jak w niedrożności
Choledocholithiasis: objawem jest żółtaczka
Leczenie - najlepsze jest EWCP, papillotomia i wyciągnięcie kamienia koszyczkiem Dormi, jak nie ma możliwości to zabieg operacyjny: choledochotomia Evacuatio calculi i
T-drenaż
Cholangitis
(zapalenie dróg żółciowych)
Triada Charcota: ból w prawym podżebrzu, żółtaczka mechaniczna,
gorączka i dreszcze
Leczenie zapalenia dróg żółciowych
Uszkodzenia dróg żółciowych
Najczęściej jatrogenne - spowodowane operacją tej okolicy
Prowadzą do żółtaczki mechanicznej lub przetoki żółciowej
Trudność leczenia operacyjego zależy od lokalizacji uszkodzenia i czasu wykrycia