NOWOTWORY CZ. I (2), IV rok Lekarski CM UMK, Patomorfologia, patomorfologia, ćwiczenia, semestr zimowy, 3 rok, II kolokwium, 03 KOLOKWIUM NR 2


Nowotwory - część 1

Zagadnienia:

1. Zaburzenia dojrzewania i różnicowania tkanek

2. Stany przedrakowe

3. Rozrosty rzekomonowotworowe

Naturalna historia nowotworu

jest procesem wieloetapowym, o różnym czasie trwania;

• pod wpływem różnych czynników (środowiskowych i patologicznych) następuje niszczenie i następowa odnowa tkanek;

jeżeli te procesy trwają długo i nawzajem po sobie następują, mogą prowadzić do różnych zmian - nawet nowotworów.

• okres latencji może być różnie długi, a wczesny rozwój przebiega na poziomie komórkowym i mikroskopowym

Naturalna historia raka:

1. Tk. normalna stan przedrakowy ca in situ rak (carcinoma)

2. Zmiana w kariotypie euploidalna populacja kom. aneuploidia

3. Inicjacja promocja progresja: inwazja i przerzuty

Nieprawidłowe różnicowanie i dojrzewanie prowadzi do szeregu zmian patologicznych, stanów przedrakowych, a w konsekwencji do nowotworu!!!

Różnicowanie -differentiatio

- uzyskanie przez komórki macierzyste zdolności do przekształcenia się jedynie w komórki o cechach morfologicznych i czynnościowych typowych dla danej tkanki (np. nabłonek paraepidermoidalny jamy ustnej, szyjki macicy)

- różnicowanie komórek w trakcie rozwoju osobniczego jest wynikiem różnej informacji genetycznej zawartej w ich genomie.

- określone typy komórek mają także zdeterminowaną liczbę podziałów ( np. komórki macierzyste krwi dzielą się co kilka godzin, podczas gdy komórki nerwowe bardzo rzadko lub w ogóle)

Dojrzewanie - maturatio

- przybieranie przez komórki macierzyste cech morfologicznych i czynnościowych typowych dla danej tkanki (np. zdolności do wydzielania śluzu, keratohialiny, melaniny itp.. - dzięki wykształceniu systemu enzymatycznego, syntetyzującego i wydzielniczego)

- komórki, które utraciły zdolności samokontroli nad procesami różnicowania dojrzewania i wzrostu, stają się komórkami nowotworowymi!!!

W organizmie człowieka proliferacja komórek jest równoważona ich śmiercią.

Czasami równowaga ta jest zakłócona i komórki zróżnicowane, które znajdują się poza cyklem komórkowym w fazie G0, zwanej stanem spoczynkowym komórki - zaczynają się dzielić w sposób niekontrolowany.

W komórki nowotworowe mogą się przekształcić prawie wszystkie komórki zróżnicowane!

Mówimy o nowotworach dojrzałych i zróżnicowanych lub niedojrzałych i niezróżnicowanych.

Komórki niezróżnicowane są morfologicznie jednorodne lecz czynnościowo wieloważne !

Komórki zróżnicowane są morfologicznie wielopostaciowe, lecz potencjalnie ograniczone

Metaplazja - przemiana

-to przekształcenie tkanki w pełni dojrzałej i zróżnicowanej w inną, również w pełni dojrzałą i zróżnicowaną, czyli pojawienie się komórek odmiennych morfologicznie i czynnościowo od swojej macierzy.

Warunkiem metapazji

jest utrata przez komórki nabytej uprzednio dojrzałości i odróżnicowanie;

pod wpływem patologicznych bodźców, zniszczony zostaje nabłonek właściwy dla danej okolicy, z zachowaniem warstwy podstawnej - podczas odrostu mnożą się komórki tworzące początkowo tkankę niedojrzałą, z której powstaje tkanka odmienna od macierzy.

Przyczyny metaplazji:

1. Ogólnoustrojowe:

a) niedobór witaminy A;

b) genetycznie uwarunkowana dysfunkcja gruczołów zewnętrznego wydzielania;

2. Miejscowe:

a) przewlekłe zapalenia;

b) nadmiar hormonów np. estrogenów;

c) inne czynniki;

I. Metaplazja tkanki nabłonkowej:

1. Płaskonabłonkowa - w nabłonku pokrywnym:

typu walcowatego, rzadziej gruczołowego

typu przejściowego

2. Gruczołowa

szczególną postacią jest metaplazja w nabłonku pęcherza moczowego w nabłonek gruczołowy z licznymi komórkami kubkowymi

jelitowa (intesinalis) - w żołądku (przewlekłe zapalenia)

przewlekłe zapalenie jelita cienkiego w chorobie Crohna - metaplazja krypt jelitowych w gruczoły typu odźwiernikowego lub gruczoły dwunastnicze (Brunnera)

3. Apokrynowa

4. ”Adaptacyjna” - tzw. przełyk Barreta

II. Metaplazja tkanki łącznej:

- to tzw. metaplazja osteo- lub chondroplastyczna;

- tkanka łączna może przekształcić się w tkankę kostną lub chrzęstną, bądź tłuszczową i śluzowatą;

przykłady: blizny,

miażdżyca tętnic,

tracheobronbopathia osteoplastyczna;

nowotwory

myositis ossificans traumatica (zapalenie mięśni kostniejące)

myossitis ossificans progressiva tło genetycznie

uwarunkowane;

w dzieciństwie, obejmuje wszystkie mięśnie;

objawia się obrzękiem mięśni do rozrostu tkanki łącznej zwapnieniami z wytworzeniem kości w postaci płaskich płytek mięsień niezdolny do wykonania swojej funkcji;

równocześnie wady w układzie kostnym;

Przykłady metaplazji w macicy:

1. Metaplazja pośrednia - metaplasia indirecta

komórki subcylindryczne nabłonka kanału szyjki różnicują się w nabłonek płaski;

2. Metaplazja bezpośrednia - metaplasia directa

w endometrium przy hyperestrogenizmie

3. Metaplazja w nowotworach trzonu macicy

carcinoma cum metaplasia plana v. squamosa (adenoacanthoma vel adenocancroid) - nabłonek płaski nierakowy w dość znacznej proporcji w stosunku do raka gruczołowego;

carcinoma mixtum vel adenosquamosum - utkanie gruczołowe i płasko nabłonkowe nosi cechy anaplazji; rokuje gorzej niż rak gruczołowy; stanowi 15% przypadków raka endometrium;

Przykłady metaplazji w jajniku

Mezodermalny nabłonek pokrywający jajnik ma dużą możliwość metaplazji - co daje początek różnym nowotworom:

1. Rakom surowiczym - nabłonek jajowodowy

2. Rakom śluzowym - nabłonek typu szyjkowego lub jelitowego

3. Rakom endometrioidalnym- nabłonek typu endometrioidalnego

Kataplazja

-niezdolność komórek do wykonania czynności mimo swojego podobieństwa do komórek prawidłowych; np. fibroblasty nie wytwarzają kolagenu lub proteoglikanów

Prozoplazja

-polega na przekroczeniu przez tkankę zakresu różnicowania; np. nabłonek pareepidermoidalny ulega rogowaceniu

Dysplazja

-to odbiegający od normy, ale jeszcze nienowotworowy rozrost, cechujący się zaburzeniami ich struktury oraz układu w tkance

-w obrazie morfologicznym dysplazję obrazują cechy opóźnionego i spaczonego różnicowania pojedynczych komórek

Pojęcia dysplazji:

a) dysplazja komórkowa

b) dysplazja nabłonkowa

c) dysplazja narządowa

0x01 graphic
Dysplazja komórkowa

a) macrocytosis - powiększenie całej komórki, bez zmian strukturalnych z zachowaniem stosunku N/C

b) heterocytosis - nieregularny kształt komórki (rozmazy)

c) vacuolosatio -zmiany wodniczkowe dookoła jądra

d) polynucleosis - 2 lub > jąder (czasem „bukietowate”)

e) macronucleosis - powiększenie jądra; N/C > cecha ta przemawia za młodym charakterem komórek

f) hyperchromatosis - nadbarwliwość jądra dotyczy silnego wysycenia jądra barwnikami zasadowymi,

grudkowe zagęszczenie chromatyny oraz wysycenie błon jądrowych -zwiększenie DNA ;

jest poważnym zaburzeniem struktury jądra;

g) hypernucleosis - jest to macronucleosis i hyperchromatosis

Podana kolejność zmian w komórce odpowiada coraz to większemu uszkodzeniu komórek;

Zaburzenia w budowie jądra świadczą zawsze o poważnym procesie, które może doprowadzić do raka.

Cytodiagnostyka nowotworów

-metoda rozpoznawania nowotworów na podstawie cech morfologicznych izolowanych komórek nowotworowych

-dzieli się na:

a) złuszczeniową (deskwamacyjną)

b) aspiracyjną (bac)

Diagnostyka złuszczeniowa

rozmazy z odkrztuszonej plwociny

bronchoskopia z wymazem szczoteczkowym

gastroskopia

cytologiczne badanie osadu moczu na kom. noe

osady z płynów zaaspirowanych z jam ciała

tzw. imprinty „z odbicia”

Diagnostyka aspiracyjna (bac)

0x01 graphic
Dysplazja nabłonkowa

komórki o różnym stopniu uszkodzenia jąder i o różnym stopniu rozrostu

upośledzone jest dojrzewanie komórek

zachwiany jest układ osiowy komórek w nabłonku

warstwowość w pewnym stopniu zachwiana, chociaż zachowana

Ocena stopnia dysplazji

Dysplasia epithelii gradus minoris (levioris) - stwierdza się liczne komórki o małym nasileniu zmian lub pojedyncze komórki o dość znacznym uszkodzeniu;

Dysplasia epithelii gradus mediocris - zmiany są bardziej nasilone, warstwowość zachowana, ale może być zachwiana przez rozrost komórek;

Dysplasja epithelii gradus maioris - poważne zmiany w jądrze komórkowym, występują w dużej liczbie komórek, komórki są ułożone chaotycznie, osie długie nie są równoległe, warstwowość zachwiana (glikogen w szyjce macicy <<<)

Nowotworzenie śródnabłonkowego -intraepithelial neoplasia

Zajęcie przez komórki dysplastyczne i atypowe nabłonka na całej grubości

CIN I0 - cervical intraepithelial neoplasia -w szyjce macicy oznacza dysplazję nieznacznego stopnia,

a pojedyncze komórki atypowe pojawiają się w 1/3 dolnej nabłonka

CIN II0 - zmiany morfologiczne zajmują 2/3 grubości nabłonka

CIN III0 - określa dysplazję dużego stopnia, a zmiany wypełniają nabłonek na całej grubości

CIN III0 - określa również raka przedinwazyjnego!

Określenia dysplazji w innych narządach:

VIN - vulvar intraepithelial neoplasia

VaIN - vaginal intraepithelial neoplasia

PIN - prostatic intraepithelial neoplasia

Międzynarodowe Towarzystwo Patologów i Ginekologów do CIN III0 zalicza:

• erytroplazję Queyerata

• dysplazję przerostową z atypią

• chorobę Pageta

Dysplazja nabłonka gruczołowego:

Spaczenie procesów metaplazji ma swój wyraz w dysplazji, a odróżnienie dysplazji od raka przedinwazyjnego jest często bardzo trudne!!!

Dysplazja jest stanem przedrakowym;

może się cofnąć - ok. 6% przypadków;

może prze jakiś czas zatrzymać się w swoim rozwoju;

w 50% przypadków przechodzi w raka in situ w ciągu 5 lat;

0x01 graphic
Dysplazja narządowa

- dotyczy zmian proliferacyjno-zanikowych (dysplasia fibrosa cystica)

- występuje w:

sutku i tkance kostnej

- zaburzenia hormonalne

Anaplazja

-skrajny wyraz niezdolności do różnicowania i dojrzewania, przy zachowaniu zdolności do rozrostu

-charakterystyczna dla nowotworów złośliwych

0x08 graphic
Zestawienie zaburzeń różnicowania i dojrzewania:

0x01 graphic



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
NOWOTWORY CZ. III, IV rok Lekarski CM UMK, Patomorfologia, patomorfologia, ćwiczenia, semestr zimowy
NOWOTWORY CZ. I, IV rok Lekarski CM UMK, Patomorfologia, patomorfologia, ćwiczenia, semestr zimowy,
NOWOTWORY CZ.II, IV rok Lekarski CM UMK, Patomorfologia, patomorfologia, ćwiczenia, semestr zimowy,
wejsciowka nowotworyz, IV rok Lekarski CM UMK, Patomorfologia, 3 rok - materiały, Kolokwia, Kolokwiu
NOWOTWORY UKŁADU MOCZOWEGO, IV rok Lekarski CM UMK, Patomorfologia, patomorfologia, ćwiczenia, semes
Nowotwory - Stachura, IV rok Lekarski CM UMK, Patomorfologia, patomorfologia, ćwiczenia, semestr zim
PATOMORFOLOGIA I KOLO, IV rok Lekarski CM UMK, Patomorfologia, patomorfologia, ćwiczenia, semestr
2 Patomorfologia kolo 4 2009, IV rok Lekarski CM UMK, Patomorfologia, 3 rok - materiały, Kolokwia, K
patomorfa, IV rok Lekarski CM UMK, Patomorfologia, patomorfologia, ćwiczenia, semestr zimowy, 3 rok,
test stachowy, IV rok Lekarski CM UMK, Patomorfologia, 3 rok - materiały, Kolokwia, Kolokwium 4
test z pon 2.06.08 - patomorfa, IV rok Lekarski CM UMK, Patomorfologia, 3 rok - materiały, Kolokwia,

więcej podobnych podstron