Kształcenie specjalne obejmuje się dzieci i młodzież z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi, wymagające specjalnej organizacji nauki i metod pracy. Kształcenie to może być prowadzone w formie nauki w szkołach ogólnodostępnych, szkołach lub oddziałach integracyjnych, szkołach lub oddziałach specjalnych i specjalnych ośrodkach szkolno - wychowawczych. W zależności od rodzaju oraz stopnia zaburzeń i odchyleń dzieciom i młodzieży organizuje się usprawnianie zaburzeń funkcji, rewalidację, kształcenie, które stosownie do potrzeb umożliwia naukę w dostępnym dla nich zakresie,
Cechy instrumentalne-wszystko to, co odnosi się do sprawności działania z punktu widzenia posiadanych celów i warunków ich realizacji.
-wiedza i umiejętności, doświadczenia, zasób posiadanych sprawności(pisanie, czytanie)
Cechy kierunkowe-wszystko co charakteryzuje dążenia człowieka i jego stosunek do świata i siebie samego
-postawy, przekonania, uznane wartości, cele, ideały
-zespół cech składających się na uczuciowo-wolicjonalną stronę osobowości
Kształcenie specjalne a rewalidacja
Analiza definicji kształcenia specjalnego pozwala na wyodrębnienie 4 wariantów:
Rewalidacja jako element kształcenia specjalnego
Rewalidacja jako jeden z elementów składowych kształcenia specjalnego
Rewalidacja jako wzbogacenie kształcenia specjalnego; wyznacznik jego skuteczności
Działania inicjujące
-inicjują proces autorewalidacji i uczestnictwa w nim. Kierują uwagę na kształtowanie dyspozycji kierunkowych. Działanie to sprowadza się w rewalidacji i rehabilitacji do wzbudzania potrzeby współdziałania, z czasem do przyjmowania odpowiedzialności za siebie.
Działania realizujące
-oddziaływanie na czynności wychowanka (do spraw motoryki, korygowania mowy itd.)
-dominuje w obszarze działań rewalidacyjnych i rehabilitacyjnych oraz nauczania
-skierowane na kształtowanie dyspozycji instrumentalnych
-dominuje realizator, rehabilitant, nauczyciel