Temat: zarządzanie inwestycjami
O inwestycjach można mówić w wąskim i szerokim znaczeniu. Właśnie to wąskie rozumienie inwestycji umożliwia ich podział na trzy grupy.
Inwestycje w wąskim znaczeniu:
Materialne (rzeczowe)
Z inwestycjami materialnymi mamy do czynienia, gdy środki finansowe stosujemy w celu finansowania wszystkich tych składników majątku, które w bilansie wykazywane są jako środki trwałe. Czyli jeśli skutkiem procesu inwestycyjnego jest powstanie obiektu, który zalicza się do środków trwałych, to jest to inwestycja materialna.
Finansowe
Inwestycje finansowe to takie, gdzie zastosowanie środków pieniężnych prowadzi do wyposażenia przedsiębiorstwa w udziały, długoterminowe papiery wartościowe oraz udzielone długoterminowe pożyczki.
Niematerialne i prawne
Inwestycje w wartości niematerialne i prawne to przeznaczenie środków pieniężnych na nabycie praw majątkowych, w tym projektów wynalazczych, patentów, licencji, wartości firmy (nazwa firmy), wartości znaków towarowych oraz sfinansowanie organizacji gromadzenia kapitału zakładowego
Kryteria klasyfikacji przedsięwzięć inwestycyjnych:
Cel, który mają zrealizować przedsięwzięcia
Na podstawie tego kryterium realizuje się przedsięwzięcia:
Zastępujące istniejące dotychczas obiekty przedsiębiorstwa.
Te inwestycje nazywamy restytucyjnymi.
Szczególnym przypadkiem takiego przedsięwzięcia jest przedsięwzięcie racjonalizatorskie - zastępuje dotychczasowy obiekt, ale jednocześnie ulepsza.
Zwiększające skalę dotychczasowej działalności.
Są to inwestycje rozwojowe.
Przedsięwzięcia o charakterze strategicznym.
Są podobne do rozwojowych, bo przyczyniają się one do rozwoju. Mówimy o nich wtedy, gdy w ich rezultacie tworzy się obiekty zaliczane do potencjału strategicznego.
Potencjał strategiczny charakteryzują:
wysoki, zbliżony do światowego poziom nowoczesności
rzadkość (unikatowość)
trudność pozyskania
niepodrabialność
Przedsięwzięcia wynikające z potrzeby poprawy bezpieczeństwa pracy i ekologii.
Wielkość przedsięwzięcia
Wyodrębnia się przedsięwzięcia:
Główne
Typowe
Małe
Podział ten jest potrzebny z punktu widzenia sposobu finansowania i sposobu prowadzenia rachunku ekonomicznego.
Na przykład:
Dla typowych stosuje się pewne normatywy na etapie kosztorysowania i projektu technicznego.
Dla małych niepotrzebna jest wieloetapowa analiza przedinwestycyjna. Niezbędna jest ona dla przedsięwzięć głównych.
Stopień zależności między przedsięwzięciami
Według tego kryterium wyróżnia się przedsięwzięcia:
Wzajemnie wykluczające się - np. stosują one rozwiązania różnych, sprzecznych ze sobą technologii
Komplementarne - realizacja jednego zwiększa oczekiwaną rentowność drugiego
Substytucyjne - akceptacja jednego zmniejsza rentowność drugiego
Zależne statystycznie - wzrostowi (spadkowi) korzyści jednego przedsięwzięcia towarzyszy w tym samym czasie wzrost (spadek) korzyści drugiego wywołany zewnętrznym wobec przedsiębiorstwa takim samym zjawiskiem, którego występowanie jest niepewne.
Typ strumienia gotówkowego charakteryzującego przedsięwzięcie
To kryterium umożliwia wyodrębnienie przedsięwzięć:
O konwencjonalnym strumieniu przepływów gotówkowych - cash flow w początkowym okresie ma wartości ujemne, a później zmienia je na dodatnie. Znak przepływów gotówkowych zmienia się tylko raz.
Przepływy gotówkowe mają znak ujemny, jeżeli np. są same wydatki na inwestycje, albo strumieniowi przychodów towarzyszy strumień wydatków, ale jest on większy niż przychody. Bilans jest ujemny.
O niekonwencjonalnym strumieniu przepływów gotówkowych - cash flow zmienia się dwa razy. Na początku jest minus, potem plus, minus i znów plus. Występują dwa okresy zwiększonych wydatków. Są one na tyle zwiększone, że przewyższają wpływy.
Stopień ryzyka
Są to przedsięwzięcia:
O wysokim ryzyku
O średnim ryzyku
O małym ryzyku
Podział na takie inwestycje ma częściowo charakter subiektywny. Wynika on częściowo z reprezentowanej przez inwestora postawy, czyli ze skłonności do podejmowania ryzyka.
Gdy ryzyko jest duże, jest również szansa na dużą korzyść.
Stopień konieczności podjęcia decyzji
Dzielimy przedsięwzięcia na:
Niezbędne - jest to taka inwestycja, bez której określone cel nie będzie osiągnięty
Możliwe - jest tu tryb warunkowy, np. jeśli będziemy mieć odpowiedni kapitał, jeśli uda nam się uzyskać kredyt
Niekonieczne - te inwestycje mogą poczekać
Strategie inwestycyjne
Strategia inwestycyjna to jeden ze sposobów rozwoju przedsiębiorstwa. Strategia rozwoju jest dla przedsiębiorstwa strategią nadrzędną.
Żeby przedsiębiorstwo istniało, musi się rozwijać. Dlatego strategia rozwoju jest nadrzędna, a strategia inwestycyjna jest jedną z substrategii przedsiębiorstwa. Czyli jest podporządkowana nadrzędnej.
Takie atrybuty inwestycji, jak:
Skala inwestowania
Cel
Sposób finansowania
Stopień ryzyka
uwzględniane łącznie umożliwiają formułowanie rodzajów strategii inwestycyjnych.
Strategia inwestycyjna - wiązka decyzji dotycząca:
miejsca
czasu
kierunku
typu
wielkości
wariantów
przedsięwzięć inwestycyjnych z uwzględnieniem czynnika ryzyka i niepewności.
Kryterium podejmowania tych decyzji powinna stanowić optymalizacja zysku gwarantującego rozwój przedsiębiorstwa w dłuższym horyzoncie czasowym i powiększająca jego wartość.
Rozróżnia się 3 rodzaje strategii inwestycyjnych:
aktywne
pasywne
pośrednie (selektywne, umiarkowane)
Strategia aktywna
Jeżeli przedsiębiorstwo sformułowało ekspansywną strategię rozwoju (strategia konkurencyjna, strategia panowania na rynku), to sposobem jej realizacji jest aktywna strategia inwestycyjna. Jest to strategia odważnego i silnego podmiotu gospodarującego. Realizowana jest przy wysokim ryzyku. Ryzyko jest reakcją na wyzwania rynku. Rynek w coraz większym stopniu nabiera cech rynku globalnego i ryzyko staje się coraz większe.
Rekompensatą inwestora na działania wysoce ryzykowne jest wysoki dochód. Strategie aktywne muszą zapewnić wysoką korzyść. Inwestor, który zaakceptował strategię aktywną, nie akceptuje jednak każdego ryzyka, lecz tylko ryzyko dobrze skalkulowane. Takie ryzyko opiera się na realnym szacunku koniecznych nakładów i możliwych do osiągnięcia rezultatów.
Inwestycje rzeczowe
Aktywna strategia inwestycyjna to strategia wysokich nakładów na inwestycje. Ich wartość przewyższa wartość skumulowanych w przedsiębiorstwie odpisów amortyzacyjnych i zatrzymanego zysku. W związku z tym inwestycje są finansowane w tej strategii w znacznej części kapitałami obcymi. Fakt ten powoduje, że inwestor jest dodatkowo narażony na ryzyko wynikające z zachowania się rynku kapitałowego.
Celem inwestowania w tej strategii jest rozbudowa pozycji rynkowej w celu maksymalizacji zysku w długim okresie. Duże, ryzykowne, ale efektywne inwestycje powodują znaczny wzrost wartości przedsiębiorstwa oraz powodują, że przedsiębiorstwo sprawuje władzę na rynkach. To znaczy, wywiera wpływ na konkurencję i na strukturę swego sektora rynku. Opanowanie rynku przy realizacji tej strategii przybiera postać opanowania kapitałowego poprzez wykup pakietów akcji i pakietów udziałów w innych firmach, co powoduje powstanie portfela inwestycyjnego. To opanowanie rynku następuje także przez pozyskiwanie całych firm poprzez ich przejęcie i przez fuzje.
Definicje z książki Nowakowskiego „Biznes międzynarodowy”
Fuzja - polega na połączeniu wszystkich operacji i aktywów dwóch spółek w celu przekazania ich pod kontrolę kierownictwa nowej organizacji, która staje się współwłasnością dotychczasowych akcjonariuszy.
Przejęcie - polega na nabyciu pakietów akcji umożliwiających kontrolę nad określoną spółką.
Realizacja strategii aktywnej umożliwia przedsiębiorstwu uzyskanie przodownictwa:
technicznego
technologicznego
produktowego
poprzez wdrażanie innowacji technicznych, technologicznych i produktowych oraz realizacji inwestycji rzeczowych na dotychczasowych rynkach. Ta strategia wymaga od przedsiębiorstwa posiadania silnego sytemu marketingowego, który szybko rozpoznaje nowe okazje rynkowe oraz wymaga posiadania efektywnego systemu produkcji.
Funkcje inwestycji realizowanych w ramach strategii aktywnej wg Jerzego Penca
ofensywna
kreowania rynku
niezależna
pozyskiwania firm
Inwestycje kapitałowe są inwestycjami w ryzykowne instrumenty finansowe. Instrumenty te mają przynieść inwestorom znaczny zysk. Są ryzykowne, bo ich ceny poddawane są wahaniom rynkowym. Inwestorzy muszą przewidzieć, czy będą one miały tendencje do zwyżki, czy do obniżki i dlaczego tak się dzieje.
Ryzykowne instrumenty to akcje, a najbardziej ryzykowne to kontrakty terminowe na giełdach towarowych i opcje. Można na nich zarobić tylko wtedy, gdy sprzeda się je za cenę wyższą od ceny zakupu. Często kończą się 100% stratą, ale możliwości zysku są prawie nieograniczone.
Strategia pasywna
Jest przeciwieństwem aktywnej i najczęściej stosowana jest w dwóch sytuacjach:
kiedy musimy utrzymać dotychczasową pozycję na rynku
kiedy musimy wycofać się z rynku np. z powodu niskiej pozycji konkurencyjnej spowodowanej oferowaniem produktów na rynek, który jest nimi nasycony.
W tej sytuacji przedsiębiorstwo realizuje tylko minimalne inwestycje, w celu utrzymania swej pozycji lub jej eksploatacji.
Inwestycje rzeczowe mają wartość mniejszą niż skumulowana amortyzacja. Jeżeli jest to sytuacja wycofywania się z rynku, to mają miejsce dezinwestycje, czyli sprzedaż obiektów majątku trwałego w celu zmniejszenia kosztów działalności przedsiębiorstwa i poprawy jego kondycji ekonomicznej.
Strategia ta jest stosowane też przez małe i średnie przedsiębiorstwa, które z różnych przyczyn znalazły się w nienajlepszej kondycji finansowej i najczęściej utraciły płynność finansową.
Płynność finansowa to zdolność do wywiązywania się ze zobowiązań
Realizując inwestycje podtrzymujące zdolność przedsiębiorstwo finansuje się środkami własnymi lub zaciąga trudny dla niego kredyt inwestycyjny, jeżeli rynkowa stopa % jest do zaakceptowania.
W tej strategii zawsze są to inwestycje niskiego ryzyka, inwestycje odtworzeniowe o krótkim okresie zwrotu.
Częstą formą inwestycji pasywnych jest leasing operacyjny, który wywołany jest potrzebą wykonania konkretnego terminowego zadania, a przedsiębiorstwo nie posiada niezbędnych obiektów majątku trwałego. Leasing operacyjny jest podobny do dzierżawy, zawsze dotyczy krótkiego okresu, po którym wypożyczony obiekt wraca do leasingodawcy.
W tej strategii często realizowane są inwestycje modernizujące o niewielkiej wartości i niskiej wrażliwości na zmiany kosztowo - cenowe.
W tej strategii realizuje się też inwestycje kapitałowe. Wykorzystuje się w nich siłę procentu składanego w połączeniu z siłą czasu. Są to inwestycje w instrumenty finansowe pozbawione ryzyka, np.. certyfikaty bankowe lub w instrumenty finansowe o małym ryzyku, np. obligacje.
Inwestycje kapitałowe w tej strategii mają charakter krótkoterminowy, są na ogół gwarantowane przez rząd, potencjalny dochód z tych inwestycji jest niewielki i nie przekracza poziomu inflacji. W sensie absolutnym kapitał jednak zawsze wzrasta.
Ta strategia wymaga cierpliwości, jest bezpieczna i staje się atrakcyjna w miarę upływu czasu i wzrostu stanu naszego konta. Może być ona stosowana w celu powiększenia udziału kapitału własnego w finansowaniu określonej przyszłości dużej inwestycji rzeczowej, która będzie wymagała także znacznych kapitałów obcych.
Strategia pośrednia
Jest to strategia przejściowa, tzn. wprowadzająca ostrożnie strategię aktywną.
Celem tej strategii jest najczęściej maksymalizacja zysku w średnim okresie i jest ona realizowana przez nakłady na inwestycje. Te nakłady są ograniczone, na ogół nie przekraczają wartości amortyzacji, wybiera się warianty najbardziej efektywne w krótkim okresie. Inwestycje charakteryzuje niski lub średni poziom ryzyka, mała wrażliwość na zmiany cen i kosztów i stosunkowo szybki okres zwrotu nakładów.
Może ta strategia przejawiać się w zakupach sprawdzonych licencji, co umożliwia nabywanie innowacji, a przez to osiąganie zysku.
Realizowane są tu inwestycje kapitałowe o umiarkowanym ryzyku, chętnie kupuje się akcje firm renomowanych, które wypłacają dywidendę zarówno w złych, jak i w dobrych okresach gospodarczych. Poprzez dywidendę wzrasta wartość kapitału w drodze inwestycji sekeltywnych.
Strategie pasywne to strategie przetrwania, a pośrednie są strategiami przetrwania albo ostrożnej zmiany strategii zwiększenia aktywności danej firmy.
22
Zarządzanie kapitałem
Wykład 7 2000-12-06
Agata