1 IDENTYFIKACJA PRODUKTU I PRZEDSIĘBIORSTWA
Nazwa produktu: BUTADIEN-1,3
Producent: Polski Koncern Naftowy ORLEN SA
09-411 Płock, ul. Chemików 7
Telefony alarmowe:
Zakładowa Straż Pożarna. Zakładowy Punkt Alarmowy -
Telefony (024) 365 70 32, (024) 365 70 33
Biuro Produktów Petrochemicznych -
Telefony (024) 365 4197, (024) 3655994, (024) 365 5284
Fax (024) 365 5253
Informacje w sprawach dotyczących jakości
Telefon (024) 365 49 37
Fax (024) 365 4555
Nr statystyczny REGON 610188201
2 SKŁAD / INFORMACJA O SKŁADNIKACH
Butadien-1,3
Numer CAS: 106-99-0
Numer EINECS (EWG): 203-448-7
Numer indeksowy: 601-013-00-X
Klasyfikacja: skrajnie łatwo palny F+
toksyczny T
R: 45-12
S: 53-45
3 IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ
Zagrożenie pożarowe i wybuchowe
Skrajnie łatwo palny gaz. Tworzy mieszaniny wybuchowe z powietrzem. Jest cięższy od powietrza, gromadzi się przy powierzchni ziemi i w dolnych partiach pomieszczeń. Zapłon od otwartego płomienia, iskry, gorącej powierzchni. Jest niestabilny i reaktywny. Zbiorniki narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury mogą eksplodować.
Zagrożenie toksykologiczne
Słabo szkodliwy dla zdrowia w przypadku narażenia inhalacyjnego lub kontaktu ze skórą. Działa drażniąco, a w wysokich stężeniach także depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy. Bezpośredni kontakt ze skroplonym butadienem może powodować odmrożenia.
Zagrożenie ekotoksykologiczne
Stwarza małe zagrożenie dla środowiska.
4 PIERWSZA POMOC
Zatrucie inhalacyjne
Poszkodowanego przytomnego wyprowadzić, nieprzytomnego wynieść ze skażonego środowiska na świeże powietrze.
Przytomnego ułożyć w pozycji półsiedzącej, zapewnić spokój i ciepło; nieprzytomnego ułożyć w pozycji bocznej ustalonej, oczyścić jamę ustną i nos z wydzieliny, usunąć z niej ciała obce.
W przypadku zaburzeń w oddychaniu podać tlen; w przypadku braku oddechu stosować sztuczne oddychanie za pomocą aparatu AMBU.
Zatrutemu zapewnić pomoc lekarską.
Skażenie skóry
Zdjąć zanieczyszczoną odzież, skażoną skórę zmyć dokładnie letnią wodą; w przypadku zmian odmrożeniowych nałożyć jałowy opatrunek, skierować do lekarza.
Skażenie oczu
Skażone oczy płukać, przy odwiniętych powiekach, ciągłym strumieniem wody przez około 15 minut.
W razie potrzeby zapewnić poszkodowanemu konsultację okulistyczną.
5 POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU
Zalecenia ogólne
Zawiadomić otoczenie o pożarze; usunąć z obszaru zagrożenia wszystkie osoby nie biorące udziału w likwidowaniu awarii, w razie potrzeby zarządzić ewakuację; wezwać ekipy ratownicze, Straż Pożarną i Policję Państwową; udział w akcji ratowniczej wyłącznie osób przeszkolonych, wyposażonych w odzież i sprzęt ochronny.
Środki gaśnicze
Dwutlenek węgla, piany średnie, rozproszone prądy wody.
Produkty spalania
Dwutlenek węgla, woda.
Gaszenie pożaru
Małe pożary na terenie otwartym pozostawić do wypalenia się, w pomieszczeniu zamkniętym gasić gaśnicą proszkową, lub śniegową lub wprowadzać gazowy dwutlenek węgla; duże pożary gasić po odcięciu dopływu gazu rozproszonymi prądami wody.
Zbiorniki narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą, z bezpiecznej odległości (groźba wybuchu); o ile to możliwe usunąć je z obszaru zagrożenia.
6 POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA
Zalecenia ogólne
Zawiadomić otoczenie o awarii; usunąć z obszaru zagrożenia wszystkie osoby nie biorące udziału w likwidowaniu awarii, w razie potrzeby zarządzić ewakuację; wezwać ekipy ratownicze, Straż Pożarną i Policję Państwową; udział w akcji ratowniczej wyłącznie osób przeszkolonych, wyposażonych w odzież i sprzęt ochronny.
Zalecenia szczegółowe
Usunąć źródła zapłonu - ugasić otwarty ogień, ogłosić zakaz palenia i używania narzędzi iskrzących, zabezpieczyć pojemniki przed nagrzaniem (groźba wybuchu).
Unikać bezpośredniego kontaktu z uwalniającą się substancją.
Gaz rozcieńczać rozproszonymi prądami wody.
Uszkodzone opakowanie umieścić w hermetycznej komorze awaryjnej.
7 OBCHODZENIE SIĘ I MAGAZYNOWANIE
Obchodzenie się
Zapobieganie zatruciom: stosować odzież i sprzęt ochronny, unikać wdychania gazu, pracować w dobrze wentylowanych pomieszczeniach.
Zapobieganie pożarom i wybuchom: wyeliminować źródła zapłonu - ugasić otwarty ogień, nie palić, nie używać narzędzi iskrzących i odzieży z tkanin podatnych na elektryzację, chronić zbiorniki przed nagrzaniem, instalować urządzenia elektryczne w wykonaniu przeciwwybuchowym.
Magazynowanie
Magazynować wyłącznie w atestowanych, właściwie oznakowanych opakowaniach, w magazynie gazów palnych wyposażonym w instalację wentylacyjną i elektryczną w wykonaniu przeciwwybuchowym. Opakowania chronić przed nagrzaniem. Na obszarze magazynu przestrzegać zakazu palenia, używania otwartego ognia i narzędzi iskrzących.
Butadien-1,3 można magazynować w zbiornikach, zgodnie z obowiązującymi przepisami.
8 KONTROLA NARAŻENIA / ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ
Kontrola narażenia
Wartości dopuszczalnych stężeń:
NDS: 10 mg/m3; NDSCh: 40 mg/m3; NDSP: nie ustalone
Metody oznaczania:
PN-84/Z-04014.02. Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości butadienu.
Oznaczanie butadienu-1,3 na stanowiskach pracy metodą chromatografii gazowej.
Ochrony osobiste
Dróg oddechowych: przy niewielkim przekroczeniu dopuszczalnych stężeń maska przeciwgazowa z pochłaniaczem par organicznych.
Rąk: rękawice ochronne powlekane.
Oczu: okulary ochronne w szczelnej obudowie.
Skóry i ciała: ubranie ochronne powlekane.
Zalecenia higieniczne
Unikać wdychania gazu oraz bezpośredniego kontaktu ze skroplonym butadienem. Przestrzegać podstawowych zasad higieny: nie jeść i nie pić na stanowisku pracy.
9 WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE
Stan fizyczny: gaz
Barwa: bezbarwny
Zapach: słaby, aromatyczny
Temperatura topnienia: -108,9oC
Temperatura wrzenia: -4,41oC
Temperatura zapłonu: nie dotyczy - gaz
Temperatura samozapłonu: 415oC
Granice wybuchowości: 1,1 - 12,5 % obj.
Gęstość: gazu 2,48 g/dm3 w temp. 0oC
cieczy 0,65 g/cm3 w temp. -4,5oC
Prężność gazu: 245 kPa w temp. 20oC
Gęstość gazu względem powietrza: 1,87
Rozpuszczalność w wodzie: 0,05 % obj. w temp. 23,3oC
10 STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ
Stabilność: jest niestabilny - łatwo polimeryzuje pod wpływem ogrzewania lub w kontakcie z nadtlenkami, utleniaczami, alkaliami, chlorkami metali.
Reaktywność: niebezpiecznie reaguje z fenolem, dwutlenkiem chloru, aldehydem krotonowym. (patrz: także stabilność).
W kontakcie z powietrzem tworzy wybuchowe nadtlenki.
Działanie na tworzywa konstrukcyjne: atakuje miedź i jej stopy, nieodporne na działanie butadienu są polietylen i polistyren.
Warunki, których należy unikać: działania wysokiej temperatury.
Materiały, których należy unikać: powietrze i inne silne utleniacze, substancje katalizujące polimeryzację..
11 INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE
Działanie: drażniące, w wysokich stężeniach depresyjne na ośrodkowy układ nerwowy.
Prawdopodobnie jest rakotwórczy dla człowieka.
Drogi wnikania do organizmu: drogi oddechowe
Objawy zatrucia ostrego
Inhalacyjnego: podrażnienie i zaczerwienienie spojówek , podrażnienie błony śluzowej nosa i gardła; przy wysokich stężeniach kaszel, bóle i zawroty głowy osłabienie, senność, zaburzenia oddychania, utrata przytomności.
Skażenie skóry: przy bezpośrednim kontakcie ze skroplonym butadienem odmrożenia skóry.
Skażenie oczu: skażenie oka ciekłym butadienem może spowodować uszkodzenie rogówki.
Objawy zatrucia przewlekłego
Długotrwałe narażenie na działanie niskich stężeń może powodować zaburzenia ze strony układu nerwowego; powtarzający się kontakt ze skórą może powodować stany zapalne.
Dawki toksyczne:
LD50 doustne dla szczura 5480 mg/kg, dla myszy 3210 mg/kg
LC50 inhalacyjne dla szczura 285000 mg/m3 (4 h)
LC50 inhalacyjne dla człowieka 4500 mg/m3 (7 h)
Próg wyczuwalności zapachu 0,4 - 3 mg/m3
12 INFORMACJE EKOLOGICZNE
Butadien stwarza małe zagrożenie dla środowiska.
Stężenia toksyczne dla organizmów wodnych
Stężenie śmiertelne dla ryb 71,5 mg/l (24 h)
13 POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI
Niszczenie substancji: kontrolowane spalanie
Niszczenie opakowań: zgodnie z rozporządzeniem o usuwaniu odpadów.
Opakowania wielokrotnego użycia, po oczyszczeniu, mogą być dalej stosowane.
14 INFORMACJE O TRANSPORCIE
Numer rozpoznawczy materiału (UN): 1010
Nazwa materiału: BUTADIEN-1,3 STABILIZOWANY
Numer rozpoznawczy zagrożenia: 239
Grupa pakowania: nie dotyczy
Oznakowanie na opakowań transportowych
Napis: „UN 1010 BUTADIEN-1,3 STABILIZOWANY”
Nalepka ostrzegawcza: nr 3
Klasyfikacja w transporcie
transport lądowy: RID: kl.2, lm. 201, p.2F
ADR: kl.2, lm. 2201, p.2F
transport morski: kl.2, IMDG Kod - str. 2110
15 INFORMACJE DOTYCZĄCE UREGULOWAŃ PRAWNYCH
Oznakowanie opakowań jednostkowych symbolami niebezpieczeństwa i napisami ostrzegawczymi
Znaki ostrzegawcze: F+ - skrajnie łatwo palny
T - toksyczny
Symbole zagrożenia:
R 12: skrajnie łatwo palny
R 45: może być przyczyną raka
Symbole prawidłowego postępowania:
S 45: w przypadku awarii lub jeśli poczujesz się niezdrowo skonsultuj się z lekarzem (jeżeli możliwe pokaż etykietę)
S 53: unikać narażenia - przed stosowaniem zapoznać się z instrukcją
Obowiązujące przepisy krajowe
Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 21 sierpnia 1997r. w sprawie substancji chemicznych stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub życia (Dz.U. nr 105, poz. 671)
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3 listopada 1992r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. nr 92, poz. 460 z 1992r., Dz.U. nr 102, poz. 507 z 1995r.)
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 czerwca 1998r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. nr 79, poz. 513 z 1998r.)
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 129, poz. 844 z 1997 r.)
Rozporządzenie Ministra Komunikacji z dnia 6 października 1987r. w sprawie wykazu rzeczy niebezpiecznych wyłączonych z przewozu koleją oraz szczególnych warunków przewozu rzeczy niebezpiecznych dopuszczonych do przewozu (Dz.U. nr 32, poz. 169)
Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 15 czerwca 1999r. w sprawie przewozu drogowego materiałów niebezpiecznych (Dz.U. nr 57, poz. 608)
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 1988r. w sprawie dozoru technicznego (Dz.U. nr 1, poz. 3 z 1989r.)
16 INNE INFORMACJE
Autorzy karty: inż. Elżbieta Ring, mgr inż. Bolesław Hancyk
Instytut Przemysłu Organicznego
Data ostatniej weryfikacji: 20.11.2000r.
Dokonano przeglądu wszystkich działów Karty charakterystyki.
Informacje zawarte w Karcie dotyczą wyłącznie tytułowego produktu i nie mogą być przenoszone na produkty podobne. Karta została opracowana na podstawie najlepszej naszej wiedzy i zebranych aktualnych informacji. Dane zawarte w Karcie należy traktować wyłącznie jako pomoc dla bezpiecznego postępowania w transporcie, dystrybucji, stosowaniu i przechowywaniu. Autorzy nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z niewłaściwego wykorzystania informacji zawartych w Karcie.
Karta Charakterystyki Produktu Niebezpiecznego
wg Dyr. 91/155/EEC, PN-ISO 11014-1:1998 i rozp. MZiOS-Dz.U. nr 26, poz.241 z 1999 r.
BUTADIEN-1,3
Data opracowania: 01.10.98r. Strona 5 z 7